شب هول یکی از رمان‌های بی‌نظیر ادبیات فارسی است. فکر خواندن این رمان اولین بار به توصیه مهدی یزدانی خرم در صفحه اینستاگرامش در من شکل گفت. اما خواندن کامل آن مدت‌ها بعد برایم میسر شد.
شب هول یک رمان نو است. بیشترین رخدادهای این رمان به زندگی هدایت اسماعیلی، پدر و پدر بزرگش اختصاص دارد. هدایت استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران است. داستان با حضور وی در دانشگاه در شرایطی که دانشجویان قصد تحصن دارند، آغاز می‌شود. سپس به شیوه سیلان ذهن پیش می رود و زندگی پدر و پدربزرگ هدایت را می کاود. از خلال تداعی خاطرات متوجه می‌شویم که هدایت از همسرش جدا شده و دو دختر به نام‌های شیرین و شهین دارد. پدر وی مردی به نام ابراهیم است که در کودتای 28 مرداد از کار برکنار شده و سر از تیمارستان درمی‌آورد. همچنین پدر بزرگ وی مردی بهایی به نام داعی است. زن داعی هنگام به‌دنیا آمدن فرزندش ابراهیم مرده و داعی از نائین به ورامین گریخته است. نویسنده از خلال این کاوش، تاریخ سیاسی و فکری ایران را منعکس می کند و بسياري از باورهای ایرانیان را زیر سوال می برد.
هدایت اسماعیلی تنها راوی داستان نیست. راوی دیگر اسماعیل است که پدر بیمار خود را از اصفهان به تهران می‌آورد تا در بیمارستان بستری کند. از طرف دیگر، برخی وقایع نیز از زبان راوی دانای کل روایت می‌شود. به این ترتیب کانون روایت بین این سه راوی جابه‌جا می‌شود.
در مقاله «روایت و زمان در شب هول» نویسندگان لایه‌های مختلف این روایت را می‌کاوند و استدلال می‌کنند که هدایت اسماعیلی و اسماعیل ابعاد مختلف یک من هستند. حتی شخصیت دیگری به نام هادی ابراهیمی که یکی از فصل‌های داستان از زبان وی روایت می‌شود، بعد دیگری از این من است. علی‌الخصوص که به همان ترتیب که 2 زن به نام‌های آذر و ایران در زندگی هدایت وجود دارند و نام دخترهای وی شهین و شیرین است، در زندگی هادی ابراهیمی نیز دو زن به نام‌های آذر و ایران وجود دارند و نام دخترهای وی نیز شهین و شیرین است. حتی در پایان داستان نیز از مردی سخن به میان می‌آید که همانند هدایت نام دخترهای وی شهین و شیرین است.
در بخش‌های مختلف داستان، هدایت خود را با عنوان روشنفکر معرفی می‌کند. اما روشنفکری که یک شکست‌خورده است. حرف‌های روشنفکری زیادی در این داستان زده می‌شود. درباره مسائلی مانند زن، ازدواج و روابط نابرابر قدرت در ازدواج، روشنفکری که در محافل پشت تریبون حرف از آزادی می‌زند و وقتی که به خانه می‌رود، یک زن سنتی می‌خواهد که برایش غذا بپزد و بچه‌هایش را بزرگ کند؛ وضعیت ترجمه و ترجمه کارهای بکت به زبان فارسی و...
شب هول یکی از رمان های پیچیده و بی نظیر ادبیات فارسی از نظر فرم و محتوا است. این رمان فارغ از محتوای جنجالی و ساختارشکنش، فرمی پیچیده و در هم تنیده دارد که فهم آن به‌سادگی ممکن نیست و نیازمند تلاش ذهنی است.
یکی دیگر از ویژگی های خاص این روایت اشاره به باورها و لایه هایی از جامعه است که در روایت های رسمی کمتر مورد اشاره قرار می گیرد. همچون اشاره به زندگی یک بهائی یا اشاره به زندگی یک یهودی در ایران و به اسلام گرویدن وی.
بر این باور هستم که مغفول ماندن این رمان در میان فارسی‌زبانان تنها به دلیل زمان چاپ و نشر آن نیست؛ بلکه پیچیدگی و دیرفهم بودن این متن در کنار ممنوعیت چاپ آن سبب شده تا این کتاب کمتر مورد قبال باشد و کمتر شناخته شود.
