خلاصه کتاب اخلاق حرفه ایی نوشته لیندا فِرِل و اُ. سی. فِرِل
این کتاب جلد چهارم از مجموعه کتاب‌های مدیر حرفه‌ای است که در چهار فصل نگاشته و توسط انتشارات آریانا قلم به چاپ رسیده است.
نویسنده در پیش گفتار، اخلاق حرفه ایی را اساس موفقیت پایدار کسب و کارها معرفی می کند و می نویسد:
« اخلاق حرفه ایی فضای پیچیده تصمیم گیری های اخلاقی را در سازمان های کوچک یا بزرگ امروزی مخاطب قرار می دهد. این کتاب برای اجرای سیاست های اخلاقی در کسب و کار دلایل محکمی می آورد و مسائل دنیای واقعی، حوزه های ریسک و انتخاب هایی را شناسایی می کند که هر شرکتی وقتی زیر ذره بین رسانه ها و ذی نفعان است، با آن رو به رو می شود. کسب و کار اخلاق محور مسئولیت رهبران، مدیران و کارکنان را در قبال سازمان، محیط و جامعه بررسی می کند و با در اختیار گذاشتن مقدمه ایی عملی بر اخلاق، دستاوردهای شرکت و پیشرفت در مسیر شغلی را بهبود می بخشد.»
در فصل اول نویسنده به بیان چیستی و اهمیت اخلاق و لزوم تعیین اصول و ارزش های اخلاقی و پیاده سازی آن ها در سازمان می پردازد. از نظر وی درک اینکه بر مبنای انتظارات سازمانی چه چیز درست یا غلط، و پذیرفتنی یا غیرقابل پذیرش است، اخلاق کسب و کار را تشکیل می دهد. نویسنده معتقد است کسب وکارهای موفق، برنامه های اخلاقی قوی دارند که در کنار سایر سیستم های مدیریت کیفیت اجرا می شوند. آنها مجموعه ایی از اصول برای هدایت رفتار و نیز فرایندهایی برای کسب اطمینان از اجرای این اصول دارند. برای مثال یکی از اصول شرکت می تواند این باشد که هیچ گاه به مشتریان و تامین کنندگان دروغ نگوییم و هیچ تخلفی از این اصل هم پذیرفتنی نیست.
در ادامه این فصل انجام مسئولیت های اخلاقی به اندازه بازارایابی و برندسازی مهم قلمداد می شود و چهار نتیجه مثبت برای برگزیدن اخلاق کسب وکاری مناسب معرفی می گردد:
1. تعهد بیشتر کارکنان
2. رضایت مشتریان
3. سرمایه گذاری سهام داران
4. سود بالاتر
جالب است بدانیم بر اساس مطالب ذکر شده در این فصل، کارکنانی که در محیطی اخلاق محور کار می کنند احساس رضایت بیشتری دارند. نظر سنجی ها نشان داده است که 79 درصد کارکنان معتقدند که اخلاق مهم است و در تصمیم گیری شان برای کار کردن با کارفرما تاثیر دارد. در ضمن تحقیقات همواره ثابت کرده است که با شرط ثابت ماندن سایر عوامل نظیر کیفیت محصول و قیمت، فرهنگ اخلاقی قوی، وفاداری مشتریان را بر می انگیزد و بنابراین منبع واقعی مزیت رقابتی است. همچنین اخلاق خوب سرمایه گذاران را جذب می کند و به آنها اطمینان خاطر می بخشد. در مقابل الگوهای نامناسب اخلاقی منجر به نزول دائم کسب وکار خواهد شد و با کاهش اعتماد عمومی به یک کسب و کار، مشتری ها برای تامین نیازهایشان شروع به جست و جوی جای دیگری می کنند و گاهی حتی دست به فعالیت های منفی و تحریم های سازماندهی شده آن کسب و کار می زنند. هنگامی که اعتماد مشتری از کسب وکاری سلب شود، جبران آن ممکن است سال ها طول بکشد و شاید بی اعتمادی فراتر از علتش گسترش یابد.
در پایان فصل اول روی ایجاد استانداردها و ضوابط اخلاقی و لزوم شفاف سازی و ترویج آن میان کارکنان تاکید شده است. از منظر نویسنده مسائل اخلاقی ممکن است از دیدگاه افراد مختلف بسیار متفاوت باشد، بنابراین ایجاد ضوابط اخلاقی مهم است تا کارکنان بتوانند به جای اتکا به تصمیم های فردی که الزاماً نشان دهندۀ ارزش های شرکت نیست، به آن رجوع کنند.
فصل دوم کتاب به تشخیص مسائل اخلاقی اختصاص دارد. در ابتدای این فصل می خوانیم: « هر چه را درک نکنید، نمی توانید مدیریت کنید. آگاهی از ماهیت ریسک های اخلاقی و شناسایی آنهایی که احتمالاً در سازمانتان تأثیر می گذارند، هستۀ هر خط مشی مدیریت اخلاقی است.» نویسنده در این فصل بر لزوم تعریف و تبیین ارزش های سازمانی و ایجاد درک مشترک از آن ها تاکید می کند و معتقد است: ارزش های متضاد موجب پیدایش مسائل اخلاقی می شود. تضاد در سطوح مختلفی رخ می دهد: میان ارزش های سازمانی و فردی؛ میان اهداف و ارزش های سازمانی؛ یا میان اهداف مربوط به جامعه، صنعت و نظارت. از نظر وی اگر افراد سازمان نگرانی های مشترک دربارۀ مسائل را با هم در میان نگذارند و اهداف مشترک اخلاقی نداشته باشند، بروز تضاد تقریباً حتمی است.
در ادامه این فصل به فهرستی از رایج ترین انواع رفتار ناشایست اخلاقی گزارش شده در سازمان ها اشاره و درباره مصادیق و نحوه تشخیص، بررسی و رسیدگی به آنها بحث شده است. این رفتارهای ناشایست اخلاقی عبارتند از:
در میان موارد فوق، دراین فصل به موضوع دروغ تحت عنوان رسیدگی به ناراستی ها به صورت ویژه پرداخته شده است. نویسنده معتقد است دروغ و صداقت نداشتن به هر شکلی، خواه ارائه اطلاعات غلط در دفاتر مالی شرکت، رفتار فریب کارانه یا دزدی کارکنان، یا بازاریابی و تبلیغات دورغین یا گول زننده، ممکن است برای سازمان بسیار زیان بار باشد و ممکن است اعتبار سازمان را از میان ببرد. وی در این فصل به راه های شناخت انواع تقلب درگزارشات مالی، فروش، تبلیغات و معرفی شرکت به عنوان دوستدار طبیعت و محیط زیست پرداخته و توصیه هایی در مواجه با این تقلب ها ارائه می کند.
فصل سوم کتاب به نحوۀ اجرای برنامه اخلاق پرداخته است. در ابتدای این فصل آمده: «برای ایجاد و مدیریت برنامۀ اثربخش اخلاق ابتدا باید درک روشنی از عوامل موثر بر تصمیم های اخلاقی در سازمانتان برسید و سپس اصول و ارزش های توافق شده را در قالب ضوابط اخلاقی اجراشدنی حفظ کنید.» نویسنده در این فصل به لزوم درک چگونگی تصمیم گیری اخلاقی در سازمان و عوامل موثر بر آن به ویژه فرهنگ و ارزش های سازمانی پرداخته و درباره نقش رهبری، نظارت و آموزش در اجرا و تحقق برنامه اخلاقی بحث کرده است.
در فصل پایانی کتاب استانداردهای بین المللی برای رفتار اخلاقی معرفی شده که می تواند به عنوان راهنما برای ارزیابی کارآمدی رفتارهای اخلاقی از منظر داخلی و در مقایسه با سایر شرکت ها مورد استفاده قرار گیرد.معرفی انواع ذینفعان و نقش آن ها در ترویج و ارتقای فرهنگ اخلاقی در سازمان نیز از مطالب مهم دیگر این فصل محسوب می شود.
مطالعه این کتاب را به همه موسسین استارتاپ ها و کسب و کارهای نوپا و شرکت های دانش بنیان توصیه می کنم.
