هانیه حاجی اسماعیلی
هانیه حاجی اسماعیلی
خواندن ۲ دقیقه·۲ سال پیش

تحلیلی بر نام محمد (ص) در اثر معراج

برگی از مخزن الاسرار نظامی(خزانه الاسرار) است که در غرب هند و در سال 1441 میلادی کتابت و تصویرسازی شد این اثر اکنون در کتابخانه کاخ توپکاپی استانبول نگهداری میشود.
برگی از مخزن الاسرار نظامی(خزانه الاسرار) است که در غرب هند و در سال 1441 میلادی کتابت و تصویرسازی شد این اثر اکنون در کتابخانه کاخ توپکاپی استانبول نگهداری میشود.

این اثر زیبا از نادرترین تصاویری است که معراج پیامبر اسلام را با نشانه ای نوشتاری تصویر کرده است. شمایل پیامبر(ص) در قالب خط و در قرصی منقوش و درخشان تصویر شده است.

هنرمند این اثر سنت تصویری را برای بازنمایی محمد (ص)به شکل اندام وار کنار گذاشته و به جای آن ترجیح داده که شمایل را به صورت قرصی درخشنده به تصویر بکشد؛ این تمهید بصری را نمی توان صرفاً به عنوان اجتناب از تصویرسازی شمایل پیامبر تفسیر کرد، زیرا جبرئیل و سایر فرشتگان به صورت اجسام اثیری در حال پرواز در آسمان نشان داده شده اند. شاید بتوان علت نوشتاری هیئت پیامبر را انگیزه ای برای به تصویر کشیدن نام ایشان که به معنای "ستوده" میباشد

تفسیر کرد

«ستوده» معنایی معادل رهایی از محدودیت های فیزیکی و مرزهای زمانی را متبادر میسازد.

کلمه« محمد »به گونه‌ای نشان داده شده که گویی نوری کیهانی در آسمان شب سوسو می‌زند

در داخل این دایره ی درخشان دوازده ابر پیچان طلایی رنگ نیز وجود دارد که به شکل متحد المرکزی در اطراف محمد گرد امده اند. دوازده ابر طلایی را میتوان نمادی از دوازده امام شیعیان دانست از انجا که در ابرهای دیگر موجود در اثر هم هر فرشته با ابری پیچان و طلایی همراه است نسبت دادن نماد ابر طلایی به انسان قوت میگیرد یعنی میتوان گفت هنرمند ابر پیچان و طلایی را نشانه ای بر وجود امامان شیعه میداند که در تمهیدی مشابه که ذکر شد به تصویر کردن ابرهای پیچان چینی و طلایی رنگ بسنده کرده است.

با کمی دقت میتوان در زیر قرص طلایی رنگ تصویر چهارپایی را تشخیص داد که از نظر رنگی کمی کمرنگتر از رنگ زمینه است با توجه به موضوع اثر به یقین این چهارپا «براق» مرکب معروف پیامبر در سفر معراج میباشد.

حال مشخص نیست که نقاش این اثر به عمد این تمهید بصری را به کار برده یا اینکه در حین یا بعد از بازنمایی براق دست از کار کشیده و تصویر پیشین را پاک کرده و آن را با نمادی دایره ای شکل اصلاح کرده است.

اینکه این عمل به درخواست سفارش دهنده و به صلاحدید مراجع دینی یا به خواست خود هنرمند بوده مشخص نیست!

آسمان شبتصویرتحلیلتحلیل اثر هنرینماد
کارشناسی ارشد هنر؛مدرس دانشگاه؛پژوهشگر
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید