کودکان تا سنین 3 یا 4 سالگی قدرت و اختیار کنترل مثانه خود را ندارند به همین دلیل شب ادراری در این سن بسیار شایع است. بطور معمول مشکلاتی از قبیل بی‌اختیاری مثانه و شب ادراری در طی سال‌ها و با بزرگتر شدن کودکان از بین می‌روند اما درصورتیکه این علائم همچنان تا سنین بالاتر همراه کودک شماست بهتر است که حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. در این بلاگ از الا به مسئله شب ادراری کودک خواهیم پرداخت. در این نوشته علت شب ادراری کودک را بیان کرده و راهکارهایی برای کنترل این عارضه ارائه خواهیم کرد بنابراین توصیه می‌کنیم همراه ما باشید.
ذکر این موضوع لازم است که هیچ کودکی از عمد محل خواب خود را خیس نمی‌کند. این اتفاق همانطور که پیشتر گفتیم تا سنین 4 سالگی یک امر طبیعی است اما اگر بعد از این دوره همچنان شب ادرای کودک ادامه داشته باشد نشان دهنده بیماری‌های جسمی و یا حتی عاطفی هستند. در ادامه‌ی این بخش برخی علل شب ادراری کودکان را ذکر خواهیم کرد:
1. همانطور که می‌دانیم سیستم عصبی کودک از بدو تولد در حال رشد و تکامل است. در برخی از افراد ممکن است که این تکامل با کندی همراه بوده و حتی تا سنین 10 سالگی، خیلی از فرایندهای پیچیده برای مغز قابل پردازش نباشند. برای مثال ممکن است مغز کودکی که تکامل سیستم عصبی کندتری نسبت به بقیه دارد نتواند پیام‌های عصبی فرستاده شده از مثانه‌ی پر شده را به درستی تحلیل کرده و در هنگام خواب کودک دستور تخلیه مثانه را صادر کند.
2. ممکن است که شب ادراری به سبب داشتن سابقه و پیشینه خانوادگی باشد. احتمالا این جمله کمی برایتان عجیب باشد که ارتباط شب ادراری با وراثت چیست اما لازم به ذکر است که محققان ژن‌های مرتبط با شب ادراری را در ژنوم کلی انسانها شناسایی کرده‌اند که ممکن است از والد به فرزند منتقل شود. پس اگر کودک شما دچار شب ادراری شده بهتر است به سابقه و پیشینه خانواده خود نگاهی بیاندازید.
3. یکی از عوامل بسیار با اهمیتی که می‌تواند منجر به شب ادراری کودک شود، اختلالت خواب و یا به اصطلاحی دیگر آپنه خواب است. اختلال آپنه خواب می‌تواند باعث به وجود آمدن اختلالات تنفسی و در نتیجه کمبود اکسیژن در جریان خون کودک شود، همین امر در نتیجه باعث افزایش میزان تولید ادرار از سمت کلیه شده و می‌تواند سبب شب ادراری بشود. کودک باید در صورت وجود علائم، برای شناسایی اختلال آپنه خواب تحت نظر پزشک قرار بگیرد. از علائم آپنه خواب می‌توانیم به تنفس دهانی، عفونت و گرفتگی گوش و سینوس‌ها، خروپف، خشکی دهان پس از بیدار شدن و همینطور خستگی و خواب آلودگی در طی روز اشاره کرد.
4. همانطور که گفتیم اختلال خواب باعث افزایش تولید ادرار و در نهایت شب ادراری می‌شود اما تولید زیاد ادرار از سمت کلیه دلیل دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. برای مثال یکی از مهمترین دلایل این موضوع می‌تواند کمبود هورمون ADH باشد. این هورمون با نام علمی آنتی دیورتیک هورمون سبب کاهش میزان تولید ادرار شده که به طبع کمبود آن در خون کودک سبب افزایش تولید ادرار و نهایتا شب ادراری خواهد شد.
5. استرس و اضطراب از دیگر موارد این لیست می‌تواند باشد. دقت کنید که استرس خود سرکوب کننده سیستم ایمنی و نهایتا مختل کننده فعالیت‌های طبیعی بدن است. برای مثال یکی از مواردی که می‌تواند در نوزاد باعث ایجاد استرس شود عبارتند از : به دنیا آمدن نوزاد جدید در خانواده، تنها خوابیدن در طول شب و یا بحران‌های رفتاری خانوادگی
مقاله پیشنهادی ما در این بخش : مهمترین نکات حمام کردن نوزاد
شب ادراری کودک تا سنین حدود 5 سالگی یک امر طبیعی بوده و شما والدین عزیز نباید نگران وجود بیماری یا اختلال خاصی باشید. در صورتیکه بعد از این سن همچنان کودک شما دچار شب ادراری بود باید به دنبال علائم شب ادراری کودک باشید و در صورت مشاهده، آنها را به پزشک معالج کودک خود گزارش دهید. علامت‌های شب ادراری کودکان عبارت هستند از :
* خیس شدن جای خواب کودک به مدت 2 یا 3 بار در هفته برای دوره‌ای سه ماهه یا بیشتر
* خیس شدن دوباره‌ی جای خواب کودک بعد از 6 ماه خشکی
* قطع نشدن شب ادراری برای مدت طولانی
علائم مذکور نشان دهنده شب ادرای کودک هستند اما علت اصلی شب ادراری، عدم توانایی در کنترل مثانه است. این موضوع نیز عوامل و علائم خاص خود را دارد که عبارتند از : ادرار کردن کودک بیش از 8 دفعه در روز که به این حالت تکرر ادرار نیز می‌گویند. تخلیه نشدن کامل مثانه کودک بعد از ادرار کردن. فشار آوردن نوزاد به خود برای جلوگیری از نشت ادرار و انجام حرکاتی همچون به خود پیچیدن و یا چمباتمه زدن.
توصیه می‌کنیم که بلاگ بهترین پارچه برای لباس نوزاد را هم مورد مطالعه قرار دهید.
برای کنترل و پیشگیری از وقوع شب ادراری در کودک بهتر است :
1. مصرف مایعات را از زمان غروب آفتاب تا ساعت خواب محدود کنید.
2. مصرف کمتر نوشیدنی و غذاهای کافئین دار، چرا که کافئین خود باعث تحریک مثانه می‌شود.
3. پیش از خواب فرزند خود را ترغیب به استفاده از سرویس بهداشتی کنید. در عین حال زمان خواب یک چراغ کوچک را روشن بگذارید تا اینگونه کودک در میانه‌ی شب برای استفاده از سرویس بهداشتی راحت باشد.
4. دمای اتاق خواب نوزاد را متعادل کنید و از سرد شدن بیش از حد آن جلوگیری کنید چرا که سرما خود باعث افزایش میزان تولید ادرار در کلیه میگردد.
برای درمان شب ادراری روش‌های گوناگونی وجود دارد که عبارتند از:
* ایجاد انگیزه و از بین بردن احساس اضطراب در کودک. شب ادراری در بسیاری از کودکان ممکن است به علت ترس کودک از خیس کردن دوباره جای خوابش تشدید شود. بهتر است که شما والدین عزیز با ایجاد احساس آرامش در کودک و انگیزه سبب بهبود شرایط روحی و روانی او شوید. مثلا برای جمع کردن و شستشوی تشک خیس از کودک خود کمک بخواهید و شب هایی که او رختخواب خود را خیس نکرد به او جایزه‌ای برای تشویق بدهید.
* ایجاد روتین برای مصرف مایعات کودک. بهتر است با برنامه ریزی کردن مصرف مایعات و دفعات ادرار کودک به درمان شب ادراری او کمک کنید برای مثال بهتر است کودک خود را به این موضوع عادت دهید که در طول شبانه روز مابین هر 2 تا 3 ساعت به دستشویی رفته و ادرار کند. یا مورد دیگری که می‌توانید برای او برنامه ریزی کنید میزان مصرف مایعات کودک پیش از خواب است. به یاد داشته باشید استفاده از نوشیدنی های دارای کافئین و قند باعث تحریک تولید ادرار شده و شب ادراری را تشدید می‌کند.
* استفاده از لباس و ملحفه‌های مناسب. برای مثال اگر کودک لباسی به تن داشته باشد که در آوردن آن برایش آسان باشد، احتمال خیس شدن لباس او کمتر خواهد بود. این موضوع سبب می‌شود که لباس کودک بوی ادرار نگرفته و حالت بدی را به او منتقل نکند. از طرف دیگر استفاده از محافظ تشک های مناسب خود می‌تواند از کثیف شدن رختخواب نوزاد جلوگیری کرده و مانع رشد عوامل بیماریزا روی آن شود. شما عزیزان می‌توانید برای مشاهده انواع و خرید بهترین محافظ تشک، به صفحه این محصول در وب سایت الا مراجعه کنید.
در انتهای تمام این موارد آخرین راه باقی مانده مراجعه به پزشک متخصص و استفاده از دارو طبق تشخیص و نظر ایشان است.
در این بلاگ سعی بر آن داشتیم که شما عزیزان را با مقوله شب ادراری کودک، دلایل، عوامل تشدید و تحریک کننده و در نهایت درمان‌های آن آشنا کنیم. توصیه می‌کنیم که به موارد ذکر شده در این نوشته حتما توجه کنید تا از بروز اختلالات و عوارض ثانویه به دلیل شب ادراری کودک جلوگیری کنید.
