نام من سرخ

نام من سرخ
برای چالش کتاب خوانی آذر ماه طاقچه، کتاب «نام من سرخ » اثر اورهان پاموک را برگزیدم. رمانی که بیشتر با روش روایت بی همتایش شناخته می شود و کل داستان را توسط چندین راوی و صدای متفاوت مرحله به مرحله دنبال می کنیم. یک بار سگی ولگرد در یک کوچه قصه را تعریف می کند و دیگر بار تک درختی تنها آنرا روایت می کند. گاهی یک استاد نقاش با توضیحاتش داستان را پیش می برد و گاهی رنگ سرخ روی تابلوی نقاشی قصگو است. هر فصل هم با عبارت نام من .... آغاز می شود و خواننده در می یابد که کلام کدام راوی را شنوده است. کتاب در مجموع دوازده راوی دارد.
داستان از این قرار است که یک شاه عثمانی بر خلاف امر رایج در حکومت دینی آن دوران که سبک مینیاتور را ترویج کرده و مجاز می دانست، دستور به نگارش کتابی مصور تحت تاثیر نقاشان ایتالیایی را می دهد. هنرمندان مامور، مجبور به مطالعه و تمرین نقاشی های بعد از دوره رنسانس می شوند. آنها به صورت مخفیانه نقاشی هایی واقع‌گرایانه می کشند اما قصه ای رازآلود در مورد قتل یک استاد طلاکار و پیدا کردن قاتل در میان دیگر هنرمندان نقاش است که پیچیدگی های رمان را در بستری عاشقانه افزایش می دهد. همین برخورد با آثار هنری غربی نگاه جدید و تقابل آن با باورهای مذهبی در طول داستان باعث پیشرفت قصه می شود. نقاش های سبک مینیاتور تمام عمر خود را صرف کشیدن نقوش تکراری کرده تا در نهایت صاحب سبک مخصوص خود شوند و حتی بتوانند با چشمان کور شده نقوش را بی نقص بکشند حالا باید طبق فرمان شاه اصول مقدس را کنار بگذارند، شاید همین تصادف سنت و مدرنیته است که حسادت و شقاوتی کشنده را در میان بعضی از آنها پدید می آورد.
این چندصدایی (پلی فنی) در روایت، در اولین گام ذهنیت هر خواننده را به ریشه های هنر غرب رهنمون می کند اما کاملا برعکس داستان زمینه های فلسفی هنر شرق را به خوبی می شکافد و با اشاراتی بسیار به داستانهای کهن فارسی و منظومه های شعر ایرانی این داستان را برای خواننده ایرانی هم جذاب می کند. نویسنده در طول داستان با ارجاعات فراوان به داستانهای کهن ایرانی و کتاب هایی چون شاهنامه مباحثی را از گذشته مطرح می کند، همان سرفصل هایی که تا امروز در کشور ترکیه همچنان مورد بحث است و تقابل تفکر نسل جدید و قدیم را دامن زدن است. مفاهیمی چون مرگ مولف و احساس حضور و شهرت هنرمندان به واسطه اثر هنری و تفاوت آن با نقاشان غربی که اثر خود را امضا می کنند از دیگر موارد مورد بحث در طول رمان است.
اورهان پاموک این کتاب را تحت تاثیر رمان معروف نام گل سرخ نوشته و موفق شده در سال ۲۰۰۶ صاحب نوبل ادبیات شود. این کتاب تا به حال به ۶۰ زبان دنیا ترجمه شده است.
قسمتی از متن کتاب : ارهان راست می‌گه دیگه، اگه این نقاشی رو نقاشی می‌كشید كه پیرو مكتب هرات باشه شاید می‌تونست اون پرنده‌ها رو همون فاخته‌ها، پوپك‌ها، چه می‌دونم، همونا رو دیگه میخكوب كنه سرجاهاشون ولی خب چهره‌ی من چی می‌شد اون وقت؟ اگه هم یه نقاش ونیزی این كار رو به عهده می‌گرفت اون پرتره یه چیزی می‌شد ولی خب اون وقت زمان چی؟ راست می‌گه دیگه، من هم چیزی می‌خوام كه نه اون‌وری‌ها می‌تونن بكشن نه این‌وری‌ها.

https://taaghche.com/book/36537