کاستیک سودا (هیدروکسید سدیم یا NaOH) یکی از مواد شیمیایی بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف از جمله پالایش نفت است. این ترکیب شیمیایی به دلیل خواص قلیایی و توانایی بالای واکنش با ترکیب‌های مختلف، در فرآیندهای مختلف تصفیه نفت و گاز، به ویژه در پالایشگاه‌ها، نقش اساسی ایفا می‌کند. استفاده از کاستیک در صنعت پالایش نفت نه تنها کیفیت محصولات نهایی را بهبود می‌بخشد، بلکه از مشکلات زیست‌محیطی نیز جلوگیری می‌کند. در این مقاله، میران آراز تجارت ابریشم به بررسی کاربردهای کاستیک در پالایش نفت و گاز و تأثیر آن بر کیفیت فرآورده‌ها و بهبود عملکرد پالایشگاه‌ها پرداخته است.
کاستیک به‌طور عمده برای حذف گازهای سولفوره مانند هیدروژن سولفید (H₂S) از گازهای پالایشگاهی استفاده می‌شود. این فرآیند موجب کاهش آلاینده‌ها و خوردگی تجهیزات می‌شود. کاستیک با H₂S واکنش داده و آن را به سولفید سدیم (Na₂S) تبدیل می‌کند.
در پالایشگاه‌ها، اسیدهای نفتی و مرکاپتان‌ها از عوامل آلودگی و بوی نامطبوع هستند. کاستیک با این ترکیب‌ها واکنش داده و آنها را به مواد غیر آلی یا غیر قابل انحلال تبدیل می‌کند. این عمل باعث بهبود کیفیت نفت خام و محصولات نهایی می‌شود.
کاستیک در فرآیند هیدروتریتینگ (Hydrotreating) به تنظیم pH کمک کرده و فرآیند حذف آلاینده‌ها از سوخت‌ها مانند بنزین و دیزل را بهبود می‌بخشد. این فرآیند باعث کاهش میزان گوگرد و سایر آلاینده‌ها در سوخت‌های تولیدی می‌شود.
در پالایشگاه‌ها، از کاستیک برای تصفیه آب استفاده می‌شود تا آب مصرفی در فرآیندها فاقد هرگونه آلاینده و ناخالصی باشد. این فرآیند به کاهش هزینه‌ها و بهینه‌سازی مصرف منابع کمک می‌کند.
کاستیک سودا یک ترکیب شیمیایی قلیایی با pH بالاست (معمولاً بالاتر از 13 در حالت محلول) که توانایی واکنش با اسیدها و گازهای سمی مانند H₂S را دارد. این خواص آن را به ماده‌ای ضروری در فرآیندهای تصفیه نفت و گاز تبدیل کرده است.
استفاده از کاستیک در پالایشگاه‌ها نیازمند رعایت اصول ایمنی است زیرا این ماده خورنده است و می‌تواند آسیب‌های جدی به پوست، چشم‌ها و تجهیزات وارد کند. برخی از نکات ایمنی شامل استفاده از دستکش‌های مقاوم، عینک ایمنی، و تجهیزات محافظت از بدن است. همچنین، باید از سیستم‌های دفع ایمن برای مدیریت پساب‌های کاستیک استفاده شود.
کاستیک مستعمل (Spent Caustic) پس از استفاده در فرآیندهای صنعتی تولید می‌شود و حاوی ترکیباتی مانند سولفیدها و مرکاپتان‌ها است. این پساب‌ها باید به‌طور مناسب تصفیه شوند تا از آلودگی محیط زیست جلوگیری شود. روش‌های تصفیه شامل اکسیداسیون پیشرفته، فیلتر کردن، بازیافت و استفاده از روش‌های شیمیایی است.
استفاده از کاستیک در پالایشگاه‌ها مزایای بسیاری دارد:
