طراحی روشنایی و نورپردازی

درست مانند یک منظره زیبا زیر نور یک روز آفتابی، زیبایی هر فضا نیز به نوری بستگی دارد که برای آن فضا انتخاب شده است. طراحی روشنایی هرگز یک انتخاب ساده یا پیش پا افتاده نیست.

چه میزان نور در فضای خود نیاز دارید؟

باید پذیرفت که نورپردازی یکی از مهمترین ویژگی های طراحی فضا است. این جای تعجب نیست زیرا نور، حال و هوا و جو را برای یک فضای خاص تعیین می کند. آیا می خواهید از زیبایی اتاق بیشترین بهره را ببرید؟ عوامل مختلف نور را در نظر بگیرید، مانند مدل منبع روشنایی، محل قرارگیری چراغ ها، دمای رنگ (رنگ نور) و البته لوکس(میزان نور). تصور کنید در دفتری با نور ناکافی کار می کنید. به احتمال زیاد، شما آنقدر که می توانید هوشیار و سازنده نخواهید بود. نورپردازی یک تغییر خلق و خو است، بنابراین ضروری است که از همان روز اول به آن توجه کنید.

اصول طراحی روشنایی و نورپردازی

طراحی روشنایی را می توان به دو بخش اصلی روشنایی داخلی و نورپردازی بیرونی(محوطه، نما و ...) تقسیم کرد. هر کدام از این دو بخش الزامات و نیازهای خاص خود را دارند.

در پروژه طراحی روشنایی داخلی، اولین کاری که باید انجام شود تعیین کاربری و سپس نحوه چیدمان فضا است.

و در طراحی پروژه های فضای باز، نورپردازی هم از نظر کاربردی و هم از نظر زیبایی شناختی مهم است.

نورپردازی فضای داخلی

اطلاعات اولیه در طراحی روشنایی داخلی:

· میزان نور مورد نیاز چقدر باشد؟(کاربری فضا)

هر فضا متناسب با نیاز و کاربری خود میزان مشخصی از نور را با استفاده از منابع نوری مختلف فراهم می کند. میزان نور توصیه شده برای هر فضا (لوکس) طبق جدول استاندارد ارائه شده است که مصرف کنندگان می توانند طبق جدول پیشنهادی نور هر فضا را انتخاب کنند و متناسب با آن منابع نوری را خریداری کنند. همچنین این جدول می تواند به طراحان، جهت محاسبات روشنایی کمک کند.

(نکته بسیار مهم برای استفاده از این جدول اینست که مقادیر توصیه شده حداقل استاندارد میزان نور مورد نیاز برای هر فضا است و طراحان با دانستن این نکته نور فضا را بیشتر در نظر می گیرند.)

· کدام مناطق به روشنایی بیشتری احتیاج دارند؟(اطلاعات فنی فضا)

همیشه داشتن اطلاعات فنی از جمله پی دی اف یا اتوکد فضا می تواند در طراحی نور بهتر و دقیق تر بسیار کمک کننده باشد.

· آیا نور روز داریم و اینکه می تواند مفید باشد؟

در بعضی از فضاهای اداری بر خلاف فضاهای مسکونی و تجاری می توان از نور روز استفاده کرد. ساعات کاری برخی از دفاتر ادارای و شرکت ها به نحوی است که در بعد از ظهر تعطیل می باشند. در این کاربری های خاص با تایید و اطلاع کارفرما و دانستن موقعیت ساختمان نسبت به نور روز می توان از منابع نوری مکمل استفاده کرد.ولی در فضاهای مسکونی و تجاری و همچنین دفاتری که ساعات فعالیت طولانی دارند، محاسبات روشنایی بدون در نظر گرفتن نور روز میبایست انجام پذیرد.

(در طراحی روشنایی داخلی نور روز صرفا جهت صرفه جویی انرژی بکار می رود و نمی تواند جایگزین تامین روشنایی باشد.)

· چه نوع چراغی میبایست بکارگرفته شود؟

انتخاب منبع نور مناسب هماهنگ با سلیقه مشتری و متناسب با فضا

طراحی نورپردازی بیرونی

در فضای بیرونی بخاطر شرایط محیطی، چراغ ها باید استاندارد ip 65 یا ip68 برای حفاظت در برابر رطوبت و گرد و غبار و استاندارد UV stop در زمان قرارگیری در برابر نور خورشید و همچنین ik08یا ik10 حفاظت در مقابل ضربه در صورت لزوم را داشته باشند.

برای نورپردازی نما، جنس(متریال) دیوار ه ها بسیار مهم است. زیرا متناسب با آن منبع نور انتخاب می شود.

به عنوان مثال برای نورپردازی نمای یک ساختمان از جنس کامپوزیت هیچ وقت منابع نوری موضعی-spot light(مانند پروژکتور) توصیه نمی شود. زیرا این متریال خاصیت جذب نور بالایی دارد و جلوی پرتاب نور و حجم نور را می گیرد. در نتیجه هدر رفت نوری خواهیم داشت و طراحی مناسبی نمی باشد. راه حل درست برای این متریال نورپردازی با ریسه های نئوفلکس می باشد.

نورپردازی در فضای بیرونی با توجه به جنس محل اجرا، شرایط محیطی و نظر کارفرما طراحی و اجرا می گردد.

در طراحی فضای بیرونی چون دسترسی به چراغ ها معمولا دشوار است، بهتر است از منابع نوری با کیفیت بالا استفاده گردد.