نه تنها فردوسی بزرگ بلکه قریب به اتفاق سایر بزرگان علم و ادب پارسی بر (خرد )و (خردورزی) تاکید داشتن .
حالا این (خرد ) رو چطور پیدا کردیم و کی گمش کردیم ؟
چکار کنیم که اگه خدای ناکرده (خرد ) باهامون قهر کرده دوباره آشتی کنیم و زندگی رو با همه ماجراهاش از چشم یه خردمند ببینیم؟
برای پیدا کردن جواب این پرسشها باید ابتدا ببینیم (خرد )یعنی چه ؟وچه رابطه ای بین (خرد )و (دانش )هست ؟آیا (خرد )همون(عقل )هست ؟
آیا با مطالعه کتاب یا افزایش دانش میتونیم بگیم آدم خردمندی شدیم ؟؟
آیا (خرد )همون بهره هوشی بالاست ؟
چند دقیقه وقت بذاریم روی جواب دادن به این سوالها و تقلب هم بکنیم یا نکنیم مهم نیست مهم اینه که در پایان این متن به (خردمندی) خودمون و خودتون و خودشون چه نمره ای بدیم خوبه ؟؟
با هم مرور میکنیم
رابطه بین خرد و دانش مطابق یه هرم در نظر گرفته میشه که این مدل بیشتر به فردی به نام (راسل اکوف)نظریه پرداز( تفکر سیستمی) نسبت داده شده .
این مدل با توجه به چهار حرف اول کلمات اون به زبان انگلیسی، معمولاً به نام هرم DIKW شناخته میشه
توضیح این هرم از زبان (آکوف )??
داده‌ها (Data) خام هستند. آنها فقط وجود دارند و یک گزارش هستند. آنها ممکن است مفید یا غیرمفید باشند. ممکن است معنادار یا بی‌معنی باشند. در ادبیات کامپیوتر و برنامه‌نویسی، پر شدن یک جدول با «داده‌ها» آغاز می‌شود [به عنوان مثال، فهرست قد تمام دانشجویان یک کلاس. یا جدولی از درآمد هر یک از مردم ایران. یا تاریخ تولد هر یک از مشتریان یک بانک]
اطلاعات (Information)، همان داده‌ها هستند که بین آنها رابطه منطقی برقرار شده. ممکن است این رابطه به آنها معنایی بدهد و ممکن هم هست معنایی ندهد. خروجی پایگاه داده یا Database معمولاً چیزی از جنس اطلاعات یا Information است [به عنوان مثال، متوسط قد دانشجویان یک کلاس، اینکه ده درصد ثروتمند جمعیت ایران، چند درصد ثروت ایران را در اختیار دارند. اینکه بیشترین حجم پس‌انداز در یک بانک، توسط چه گروه سنی از مشتریان انجام می‌شود؟]
دانش (Knowledge) یکپارچه کردن و انتخاب کردن و دسته‌بندی اطلاعات است که با هدف خاصی صورت می‌گیرد. [بررسی توزیع قد دانشجویان یک کلاس یا تهیه گزارشی از فاصله طبقاتی در کشور یا تهیه اطلاعات اولیه برای بازاریابی خدمات بانک]
حکمت و پختگی (Wisdom)
حکمت و پختگی (Wisdom) آخرین لایه این هرم است . لایه‌ای که انسان در آن به «چرا»ها فکر می‌کند. زیبایی‌ها را در دنیای اطراف تشخیص می‌دهد. می‌کوشد تا برای دنیا «ارزش» ایجاد کند. حکمت بسیار شخصی است و لباسی که بر اساس تلاش و تجربه و تفکر، بر تن هر انسانی دوخته می‌شود.
???
و یک جمله از ایشون که مناسب این روزهای خودمونه ?
هر چه یک فرد، به حرفی که می‌زند درک کمتری داشته باشد، متعصبانه‌تر از آن دفاع می‌کند.(آکوف )
???
پایین ترین بخش این هرم (داده )و (اطلاعات )هست که برخلاف گذشته های دور مثل زمان فردوسی الی ماشالله فت و فراوون در دسترس همه است شرق و غرب و چپ و راست هم نداره در اقصی نقاط عالم منتشره و توجهی به نیاز یا علاقه شما نداره..... ما هم که چه بخوایم چه نخوایم مصرف کننده خوش اشتهای اطلاعات..
در حقیقت داده، اطلاعات و دانش به خودی خود و فی‌نفسه نه بد هستن و نه خوب .
بلکه این افراد هستن که داده‌ها و اطلاعات رو دریافت میکنن و در ذهن خود ضمن بررسی، تحلیل، ارزیابی و پردازش، اون رو به اندیشه و حکمت ناب تبدیل میکنن و ملاک عمل خودشون قرار میدن .
همون طور که به لقمان گفتن: «ادب را از که آموختی؟ گفت: از بی‌ادبان.» یعنی انسان‌های حکیم و فرزانه حتی از اطلاعات و دانش نادرست و غلط هم بهره‌برداری مثبت و صحیحی میکنن و در حقیقت از تهدیدها، فرصت می‌سازن
.برخلاف اونایی که بهره هوشی بالایی دارن اما بعلت فقدان (خرد )نمیتونن به شکل صحیح از هوششون استفاده کنن و لزوما داشتن هوش سرشار نشانه خرد نیست .(رابطه هوش و خرد )
آدمها اگر به ( خرد) دست پیدا کنن واز اون پیروی کنن خیلی از رنج هاشون کم میشه.
. خردمندان، زمان و مکان رو درک میکنن و نیازها و پیش‌نیازهارا دیده و دانسته گام بر می‌دارن (سیاست مدارها و سرمایه دارها معمولا جز افراد قله این هرم هستن )
.رابطه عقل و خرد ??
عده ای ( خرد) رو ترجمۀ (عقل) میدونن و (عقل )عربی رو به( خرد) پارسی دری برگردونن که این درست نیست. «عقل در عربی با واژه‌ی عُقُل و عقال به مفهوم پابند شتر یکی و هم معناست. عقل یا پابند شتر وسیله ای ست که با اون پای شتر و دیگر حیوانات اهلی را می‌بندن تا نتونن از حوزۀ مجاز خارج بشن و فرار کنن . زمانی که پای شتر را با عقل می‌بندند تنها می‌تونه در دایره‌ای با شعاع کاملاً مشخص حرکت بکنه و در همان حوزه تغذیه بکنه و این در حالی‌ست که( خرد )به مفهوم ماه زاینده و یا اصل زاینده و پیوند دهنده است.
خرد مثل نور منتشر میشه و همانند دریا جاری. اندیشه‌یی که به ریشه‌ها می‌پردازه و همه چیز رو زیر پرسش می‌بره تا پاسخی پذیرفتنی پیدا کنه .
. عقل همون توانایی فکری انسانه در شناخت سود و زیان.
عقل یعنی احتیاط کاری و پند گرفتن.
عقل بیشتر گیرنده ست و اما خرد دهنده ست .
(. خرد )گزینش (دانش )مناسب از میان انبوه (اطلاعات )برای رسیدن به هدفی معین هست .
خردمند برای مردم زنده‌گی میکنه و تلاش میکنه جاده زندگی رو برای همه مردم هموار بکنه.
(خرد و بلوغ آرام و بی صداست.)
(فهم و خرد ،سکوت به همراه می‌آورد،نه سخن.)
یک انسان، تنها زمانی می تونه ( آزاد )باشه که به خرد درونی خودش متصل شده باشه .
چنین کسی رها از هرگونه تعصب و جانبداری ست.
او نه با کسی دشمنی داره و نه کسی یا طرز فکری را برتر می دونه
.اون می دونه که هر کسی در مرحله خاصی از تکامل خودش قرار داره و به اندازه گنجایش آگاهی خودش درک می کنه .
.بنابراین هیچکس نمی تونه حقایق رو از تمام جوانب ببینه و هر کس می تونه در مرحله تکامل خودش ، بینش درستی داشته باشد،اما در بینش و آگاهی، برتری و بهترین وجود ندارد.نه برتری وجود داره نه بهترین.
.همه راهها در انتها به یک هدف می رسن ، اما چون راه بسیار طولانیست، راهی که تو می روی، ممکنه با راه من متفاوت باشه.
.اون کسی که فکر می کنه( من مطلقا درست فکر می کنم، نه تنها راه را به روی پیشرفت می بندد،بلکه خود را در جهالت بزرگی غرق نموده است.")
???
اگر واقعاً می‌خواهید دنیا را تغییر دهید، باید آن را درک کنید. پیروی از غریزه‌‌ی مقصر دانستن، به شما کمکی نخواهد کرد."
هانس روزلینگ از کتاب (واقعیت )
یک سخن خردمندانه دیگر ??
"گاوین اشمیت (Gaving Schmidt). از جمله دانشمندان مطرح در حوزه‌ی مطالعات اقلیمی و هواشناسی در جهان محسوب می‌شود.
وبلاگ او تحت عنوان RealClimate نیز از جمله وبلاگ‌های مطرح و موفق دراین زمینه است.
جان بروکمن با او مکاتبه کرده و از او یک سوال کلی پرسیده است: ما باید در مورد چه چیزی نگران باشیم؟
او این سوال را از دانشمندان دیگری هم پرسیده است و مجموعه‌ای که به دست آمده در کتابی به همین نام (What Should We Be Worried About) منتشر شده است.
در مورد جواب او چه حدس می‌زنید؟ آیا در مورد اثر گلخانه‌ای و گرم شدن زمین حرف می‌زند؟ در مورد فایده داشتن یا بی‌فایده بودن اکتشافات فضایی؟ یا بودجه واحدهای تحقیق و توسعه؟او پرسش بروکمن را چنین پاسخ می‌دهد:
( باید نگران فاصله بین خبرها و فهم‌مان باشیم.)
عجبا ???????
اکنون بیابید با توجه به هرم آکوف به خودمون نمره (خرد )بدیم
آیا اینطور نیست که اکثرمون فقط به نقل اطلاعات بسنده میکنیم ؟اون هم اطلاعات نصفه نیمه موثق !!کجای این هرم هستیم ؟؟خودتون قضاوت کنید .?
???????
برای نگارش این متن از سایت (متمم )و روزنامه های الکترونیکی (ماندگار ) و (شمسه ) و کانال (اسرار درون) استفاده شده و به حق کامل ترین مطلبی که راجع به (خرد )خوندم نوشته دکتر رضا داوری اردکانی بود به نام (هوش و خرد و نسبت شان با زمان )
تا یادم نرفته یکی از کاربران ویرگولی به نام مهندس حق وردی هم مطلب بسیار کاملتری در این باره دارن با این لینک
https://vrgl.ir/08YWz
سپاس فراوان بابت صبر و حوصله شما در خوندن این متن طولانی
