حمید خسروی
حمید خسروی
خواندن ۴ دقیقه·۲ سال پیش

تلاطم بازار موادغذایی و سرنوشت تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی در این بازار


  • براساس گزارش فائو، روسیه و اوکراین نقش مهمی در تولید و عرضه جهانی غذا داشته و دارند. روسیه بزرگ‌ترین صادرکننده گندم در جهان و اوکراین پنجمین صادرکننده بزرگ گندم است.

این دو کشور تأمین‌کننده ۱۹ درصد جو، ۱۴ درصد گندم و ۴ درصد ذرت هستند که بیش از یک‌سوم صادرات جهانی غلات را تشکیل می‌دهد. این دو همچنین تأمین‌کنندگان اصلی کلزا هستند و ۵۲ درصد از بازار صادرات روغن آفتابگردان جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

همچنین روسیه به‌عنوان تولیدکننده اصلی کود کشاورزی شناخته مى‌شود و جنگ دو کشور زنجیره تولید و حمل‌ونقل غذا را با اختلال مواجه کرده است.

  • قیمت مواد غذایی که از نیمه دوم سال ۲۰۲۰ در حال افزایش بود، در فوریه ۲۰۲۲ به دلیل تقاضای بالا، هزینه‌های ورودی و حمل‌ونقل و اختلالات بندری به بالاترین حد خود رسیده است.

برای مثال، قیمت جهانی گندم و جو در طول سال ۲۰۲۱ حدود ۳۱ درصد افزایش داشت و قیمت روغن کلزا و روغن آفتابگردان بیش از ۶۰ درصد رشد کرده است.

همچنین تقاضای بالا و قیمت‌های بی‌ثبات گاز طبیعی هزینه‌های کود را افزایش داده است. برای مثال، قیمت اوره که یک کود نیتروژنی کلیدی است، در یک سال گذشته بیشتر از سه برابر صعودی شده است.

در روسیه اما بنادر در‌حال‌حاضر باز هستند و هیچ‌گونه اختلال عمده‌ای در تولید محصولات کشاورزی در کوتاه‌مدت پیش‌بینی نمی‌شود اما تحریم‌های مالی علیه روسیه باعث کاهش بهره‌وری و رشد اقتصادی این کشور می‌شود و در‌نهایت هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد.

در‌مجموع اینکه هنوز مشخص نیست که آیا سایر صادرکنندگان جهان می‌توانند این شکاف را پر کنند یا خیر؟ در‌حال‌حاضر در کانادا ذخایر گندم رو به اتمام است و صادرات از ایالات متحده، آرژانتین و سایر کشورها احتمالا محدود خواهد بود زیرا دولت‌ها تلاش می‌کنند تا عرضه داخلی را تضمین کنند. در همین زمینه امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در جریان نشست گروه ۷ پیشنهاد داده که طرحی اضطراری برای امنیت غذایی و مبارزه با خطرات قحطی ناشی از جنگ اوکراین پیش‌بینی شود. او تأکید کرده که با ادامه جنگ، بین ۱۲ تا ۱۸ ماه دیگر در برخی نقاط جهان از جمله شمال آفریقا قحطی اجتناب‌ناپذیر است. فائو، سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی هم برای بازار مواد غذایی آفریقا و خاورمیانه ابراز نگرانی کرده است.

  • با این مقدمه و علاوه بر آن با توجه به تداوم تحریم‌های غرب علیه ایران، بالارفتن قیمت ارز، برداشته شدن یارانه‌های تخصیص یافته به کالاهای پایه، در ایران در حال تجربه کردن بحرانی عظیم‌تر از همیشه هستیم. بحرانی که در واقع در تمام دنیا درحال تجربه شدن است و در ایران به صورت چندبرابر شده، آن هم در زمانی که توان اقتصادی مردم در چند سال اخیر بسیار کاهش یافته است، ایجاد شده است.

افزایش قیمت شیرخام که ناشی از بالا رفتن قیمت نهاده‌های دامی است، قیمت فرآورده‌های لبنی را دو برابر کرده است. این یعنی یک کارخانه برای خرید و دریافت میزان ثابتی از شیرخام، نیاز به نقدینگی دوبرابر دارد، همانطور که دامداری دچار مشکلی مشابه است و به تبع این دو، شرکت‌های پخش و سوپرمارکت‌ها (البته در صورت خرید نقدی). نهایتا مصرف کنندگان باید با خرید خود این نقدینگی و گردش مالی را فراهم کنند البته اگر درآمدشان افزایش پیدا کند و توان خرید را مانند گذشته داشته باشند (که ندارند). پی‌آمدهای این سیکل معیوب مواردی است از قبیل:

- تعطیلی برخی گاوداری‌ها، فروش گاوها و یا کشتار آن‌ها به علت عدم امکان ادامه دادن در شرایط موجود و نتیجتا کاهش تولید و مصرف شیر

- کاهش دریافت شیر توسط کارخانجات لبنی خصوصا کسانی‌که توان تامین نقدینگی لازم را ندارند

- جذب بیشتر شیر در کارخانجات با امکانات و منابع مالی بهتر

- پایین آمدن تعداد کارخانجات فعال و رقابتی‌تر شدن هرچه بیشتر خصوصا در جهت کاهش قیمت تمام شده

- کاهش شدید صادرات به خاطر از دست رفتن مزیت قیمتی و نزدیک‌تر شدن به قیمت‌های جهانی

- افزایش آمار بیکاری به علت تعطیلی مراکز تولیدی و اقتصادی

- پایین آمدن مصرف سرانه شیر و فرآورده‌های لبنی و در ادامه به خطر افتادن سلامت و بهداشت جامعه

نکته‌ی قابل تامل اینجاست که همچون گذشته، هیچ پیش‌بینی مشخص و یا اقدامات پیشگیرانه‌ی موثری تا امروز برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان تعریف نشده است. گویا که طرحی اجرا شده و منتظرند که ببینند چه می‌شود و بعد در هر مقطع اقدامی بداهه انجام دهند!

در این بین دوستانی در محافل مجازی مانند اینستاگرام و کلاب‌هاوس و غیره، درحال بحث هستند که آیا مصرف فراورده‌های لبنی برای سلامت خوب است یا خیر؟ از مضرات فرآورده‌های گوشتی می‌گویند. حتی مشکل جوش شیرین در نان و فلزات سنگین در برنج! سبزیجات آلوده و میوه‌های دستکاری ژنتیکی شده! که نتیجه‌ی همه این بحث‌ها احتمالا این خواهد بود که هیچ نخوریم و بمیریم و خلاص!

عزیزان، درحال گذراندن روزهای بسیار سختی هستیم که قاعدتا همگی درحال لمس ذره ذره آن هستیم. شاید امروز بیشتر از پیش باید به واژه‌هایی مانند موارد زیر فکر و پایبندانه، عمل کنیم؛

· مطالبه گری

· مسئولیت های اجتماعی

· همدردی

· کارآفرینی

· مسئولیت پذیری

· کنترل ضایعات

· اهمیت به محیط زیست

که در غیر اینصورت متاسفانه روزهای بدتری را خواهیم دید که بیان و پیش‌بینی آن‌ها نیز بسیار تلخ است.

گرانیشیرلبنیاتاقتصادتورم
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید