شعرخوانی در کلاس درس
شعر، فقط مجموعهای از واژهها نیست؛ نغمهای از احساس و اندیشه است.
در کلاسهای ادبیات، شعر میتواند دل دانشآموزان را روشن کند، به آنها جرأت بیان بدهد و ذوقشان را بیدار کند.
اما متأسفانه در بسیاری از کلاسها، شعر فقط خوانده میشود، نه احساس.
دانشآموزان اغلب شعر را بیروح و مکانیکی میخوانند.
در نتیجه، شعر برایشان به درسی خشک و بیفایده تبدیل میشود.
پرسش مهم این است:
چطور میتوانیم شعر را زنده بخوانیم تا جانِ شعر به جانِ شاگردان منتقل شود؟ 🌿
در این مقاله، میخواهیم چند روش کاربردی و ساده برای تقویت مهارت شعرخوانی در کلاس معرفی کنیم — روشهایی که هم جذاباند و هم به راحتی قابل اجرا.
شعرخوانی فقط تمرینی زبانی نیست؛
تمرینی است برای احساس، تخیل و بیان.
وقتی دانشآموز شعر را درست بخواند:
بهتر لحن و آهنگ زبان فارسی را درک میکند.
در سخن گفتن اعتمادبهنفس بیشتری پیدا میکند.
با دنیای احساسات و زیباییهای زبان فارسی آشنا میشود.
و از همه مهمتر، به ادبیات علاقهمند میشود.
بهقول شفیعی کدکنی:
شعر، موسیقی اندیشه است؛ و اگر درست خوانده نشود، اندیشه هم خاموش میماند.
بسیاری از دانشآموزان هنگام شعرخوانی:
لحن مناسب را نمیشناسند،
وزن و ریتم را رعایت نمیکنند،
احساس شعر را درک نمیکنند،
و از خواندن در جمع خجالت میکشند.
اما خبر خوب این است که با چند روش ساده، میتوان این موانع را از میان برداشت.
شعر را به یک اجرا تبدیل کنید.
نقشها را بین دانشآموزان تقسیم کنید: یکی راوی باشد، دیگری شخصیت شعر، یکی احساسات را با چهره یا حرکت بیان کند.
مثلاً در شعر «کودک و پروانه»، یکی نقش کودک را بخواند و دیگری نقش پروانه را.
این روش باعث میشود شعر زنده شود و در ذهن بچهها بماند.
صدای شاعران یا گویندگان حرفهای را پخش کنید.
مثلاً شعرخوانیهای محمدرضا شفیعی کدکنی، سایه، یا استاد شهریار.
سپس از دانشآموزان بخواهید همان شعر را با برداشت و لحن خودشان بخوانند.
این تمرین گوششان را با آهنگ زبان شعر آشنا میکند.
شعر موسیقی دارد!
میتوانید همراه خواندن شعر با دست زدن یا ضربآهنگ آرام، وزن شعر را برایشان ملموس کنید.
این کار بهویژه برای اشعار موزون کودکانه یا نیمایی بسیار مفید است.
به هر دانشآموز یک شعر بدهید و از او بخواهید تصویری از آن شعر بکشد.
سپس شعر را با توضیح همان تصویر بخواند.
وقتی تصویر در ذهن شکل بگیرد، شعر هم در جان مینشیند.
به دانشآموزان اجازه دهید شعرخوانی خود را با موبایل یا ضبطصوت ضبط کنند.
در کلاس با هم گوش دهید و دربارهی لحن، تلفظ، احساس و بیان گفتوگو کنید.
این تمرین باعث پیشرفت سریع در بیان و اعتمادبهنفس میشود.
هفتهای یکبار یا ماهی یکبار مسابقهی «بهترین شعرخوان کلاس» برگزار کنید.
میتوانید شاگردان را داور کنید، برای برنده لوح تقدیر بدهید یا حتی شعرش را در تابلو اعلانات نصب کنید.
این فعالیت حس رقابت سالم و شور ادبی ایجاد میکند.
شعر زمانی تأثیرگذار است که زنده خوانده شود.
معلم میتواند با اندکی خلاقیت، شعر را از یک متن کتابی به تجربهای زیبا و شنیدنی تبدیل کند.
وقتی دانشآموز شعر را حس کند، آن را میفهمد، دوست دارد و برای همیشه در ذهنش نگه میدارد.
شعرخوانی، تمرینی است برای جان، نه فقط زبان. ✨
