ابن سینا بنیانگذار مابعدالطبیعۀ نوین

درآمد

نوشتۀ حاضر (Avicenna, Grundleger einer neuen Metaphysik) ترجمۀ سخنرانی‌ای است که ژرار فربکه در 1982 در دوسلدورف ایراد کرده و آکادمی علوم راین-وستفالن آن را در قالب جزوه‌ای منقح ترتیب داده است. ژار فربکه (1910-2001) کشیش، فیلسوف و مورخ فلسفه اهل بلژیک بود. از مهمترین آثار او می‌توان به تصحیح و انتشار متن لاتینی کتاب ‌الشفاء شیخ‌الرئیس با همکاری اس. فن ریت نام برد. همچنین او صاحب آثاری در باب فلسفۀ یونان و قرون وسطی است مانند تعلیم اخلاقی در ارسطو، رواقی‌گری در قرون‌وسطی، از رواقی‌گری تا آگوستین قدیس و مقالات و پژوهش‌های متعدد دیگری است. وی همچنین در حیطۀ مطالعات خویش در نگارش بخش‌هایی از فرهنگ‌نامۀ تاریخی مفاهیم فلسفه از یواخیم ریتر و دیگران همکاری داشت. در این میان تنها اثر ترجمه شدۀ به فارسی که از او سراغ داریم بخش‌هایی از مدخل لوگوس (Logos) این فرهنگ‌نامه با ترجمۀ مرحوم دکتر کورش صفوی در کتاب زبان‌شناسی و ادبیات‌ است. در متن سخنرانی حاضر وی با رجوع به آثار مهم ابن سینا بر نقش او در تحول اندیشۀ مابعدالطبیعۀ غرب تأکید کرده و به‌خصوص آموزۀ خلقت در تفکر ابن‌ سینا را در این باره بسیار مهم می‌شمارد. نکتۀ قابل ذکر در باب ترجمۀ حاضر این است که تلاش شده تا با رجوع و تطبیق اصل آثار ابن سینا با ارجاعات فربکه به متون لاتین و یا فرانسه، خواننده در درک محتوای نوشته مدد یابد؛ ازاین‌رو متن پانوشت‌ها لاتینی در ترجمه دست‌نخورده باقی مانده است. ضمن آنکه چه در متن و چه در پاورقی‌ها هرآنچه در داخل کروشه [ ] آمده افزودۀ مترجم است و نیز صورت مورب برخی عبارت لاتین در میان عبارات آلمانی، در فارسی هم به همان صورت مورب ترجمه شده است.
امیر خوش نظر