احتمالاً امروزه اصطلاح مهارت خودآگاهی را زیاد از زبان روان‌شناسان و مربیان کودک شنیده‌اید. خودآگاهی یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مهارت زندگی است که یادگیری آن باید از کودکی آغاز شود.
بسیاری از والدین تمایل دارند که مهارت خودآگاهی را در فرزندان خود رشد دهند اما شناخت دقیقی از این مهارت نداشته‌اند و از چگونگی آموزش این مهارت به فرزندان خود اطلاعی ندارند. این مقاله به والدین کمک می‌کند تا ضمن آشنایی با مهارت خودآگاهی، یاد بگیرند چگونه این مهارت را در فرزندان خود پرورش دهند.
قبل از توضیح مهارت خودآگاهی، لازم است به تعریف مهارتهای زندگی بپردازیم. مهارتهای زندگی به ما کمک می‌کنند تا با افراد ارتباط بهتر و مؤثرتری برقرارکنیم و از عهده چالش‌های روزانه زندگی بربیایم تا زندگی موفق‌تری داشته باشیم.
خودآگاهی به زبان ساده آگاه شدن افراد از خود معنا می‌دهد. کودکان خودآگاه، نقاط قوت و ضعف خود را درک می‌کنند و می‌دانند چه چیزی به آن‌ها کمک می‌کند تا پیشرفت کنند. کودکانی که خودآگاه هستند، توانایی‌ها، علایق و نیازهای خود را درک می‌کنند. به‌طورکلی می‌توان گفت که خودآگاهی عبارت است از توانایی شناخت و آگاهی از خصوصیات، نقاط قوت و ضعف، خواسته‌ها، ترس‌ها و بیزاری‌ها.
پژوهش‌های بسیاری اثر آموزش مهارتهای زندگی را بر زندگی افراد مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج این پژوهش‌ها بیان می‌کنند، افرادی که مهارتهای زندگی را فراگرفته‌اند و آن را در زندگی خود به کار گرفته‌اند، از سلامت روانی بالاتری برخوردار هستند. اگر مهارت خودآگاهی از همان سنین اولیه در کودک پرورش یابد، او را از بسیاری از مسائل مصون نگاه خواهد داشت و سبب خواهد شد که کودک در آینده از زندگی خود رضایت بیشتری داشته باشد.
خودآگاهی پیامدهای مثبت زیادی برای کودکان دارد که به برخی از این پیامدها اشاره می‌کنیم.
مهارت خودآگاهی باید از همان سال‌های اولیه زندگی، در کودکان پرورش یابد. والدین می‌توانند با به‌کارگیری راهکارهای زیر مهارت خودآگاهی را در فرزندان خود رشد دهند.
کودکان به دلیل ترس از شکست ممکن است، علاقه‌ای به انجام فعالیت‌های جدید نداشته باشند. انجام فعالیت‌های متنوع به کودک شما کمک می‌کند تا از توانایی‌هایی خود، آگاه شود. به فرزندان خود اطمینان بدهید که لازم نیست به‌تمامی فعالیت‌ها علاقه یا در آن‌ها مهارت داشته باشند، کشف و شناخت علایق جدید برای آن‌ها مهم است.
راهکار دیگری که بچه‌ها می‌توانند مهارت خودآگاهی را بیاموزند، ارائه راه‌حل‌هایی برای مشکلات کودک است. زمانی که کودک با مشکلی یا مسئله‌ای مواجه می‌شود برای رفع آن به والدین خود نگاه می‌کند، در این مواقع پدر و مادر سریع مشکلی ایجادشده را حل می‌کنند؛ اما بهتر است که اجازه دهید فرزندتان آن را حل کند. این بدان معنا نیست که فرزند خود را به طور کامل رها کنید؛ بلکه باید ابزارهای موردنیاز را به کودکان خود بدهید.
چند راه‌حل ساده وجود دارد که به کودکان کمک می‌کند تا با مشکلات خود کنار بیایند و چگونه از احساسات خود در این فرایند آگاه شوند. والدین می‌توانند این راهکارهای ساده را هنگام مواجهه کودکان با یک مسئله سخت به کار بگیرند.
1. به فرزندان خود آموزش دهید که قبل از واکنش به یک مسئله، ابتدا صبر کنند تا تشخیص دهند که مشکل چیست.
2. از فرزندان خود بخواهید که قسمت دشوار مسئله‌ای که با آن روبه‌رو هستند را برای شما بیان کنند. با تفکر در مورد سخت مسئله، فرزندان شما می‌فهمند که چرا نمی‌توانند به راه‌حل برسند.
امروزه کلاس‌های زیادی وجود دارد که مهارتهای زندگی را به کودکان آموزش می‌دهد. این کلاس‌ها به‌صورت حضوری و آنلاین در مدارس، فرهنگ‌سراها، مراکز فرهنگی یا مؤسسات آموزشی در حال برگزاری است. والدین می‌توانند با ثبت‌نام کردن فرزند خود در یکی از این کلاس‌ها به تقویت مهارت خودآگاهی در فرزند خود کمک کنند.
در اطراف خود حتماً بزرگ‌سالانی را مشاهده می‌کنید که هنوز در زندگی شخصی و شغلی خود سرگردان هستند. افرادی که اهداف روشنی برای آینده‌ی خود نداشته‌اند و حتی از توانایی‌ها و استعدادهای خود، آگاهی ندارند. عدم آشنایی افراد با احساسات، توانایی‌ها و علاقه‌مندی‌ها خود و نداشتن هدف واضح و روشن که از کمبود خودآگاهی سرچشمه می‌گیرد، موجب ایجاد افسردگی و اضطراب در افراد می‌شود.
آموزش مهارت خودآگاهی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که والدین نباید از آموزش آن به فرزندان خود غافل شوند. در این مقاله ضمن تعریف‌کردن مهارت خودآگاهی به شما والدین کمک کردیم تا این مهارت را در کودکان خود پرورش بدهید؛ اما یک سؤال شما آموزش مهارتهای زندگی را به فرزندان خود جدی می‌گیرید؟
