نگاهی روانکاوانه به اضطراب از دیدگاه لاکان

از دیدگاه لاکان ، اضطراب فقط ترس یا نگرانی از یک اتفاق بیرونی نیست ، لاکان می گوید ما معمولا وقتی اضطراب می گیریم که چیزی در رابطه مان با دیگری ( مثلا یک انسان مهم ، یک موقعیت اجتماعی یا حتی یک ایده ) بیش از حد نزدیک می شود. یعنی اضطراب زمانی می آید که حس می کنیم چیزی دارد مرزهای ما را رد می کند یا بیش از اندازه به میل و هسته درونی ما نزدیک می شود.

برای مثال وقتی کسی که برایش اهمیت قائل هستیم ناگهان رفتار متفاوتی نشان می دهد یا وقتی احساس می کنیم نگاه او بیش از حد به درون ما نفوذ کرده نوعی اضطراب در ما شکل می گیرد. این اضطراب از دید لاکان نشانه خطر نیست بلکه نشانه حقیقت است .یعنی ما در تماس مستقیم با بخشی از خودمان یا دیگری قرار گرفته ایم که معمولا از آن فاصله داریم.

در واقع اضطراب از دیدگاه لاکان مانند نوری است که بر نقطه ای از روان ما که معمولا پنهان است می تابد ، ما نمی دانیم دقیقا چه می خواهیم یا چرا اضطراب را تجربه می کنیم یا اینکه دیگری از ما چه می خواهد اما وقتی اضطراب می آید انگار آن نقطه پنهان برای ما آشکار تر می شود.

مثال های روزمره

1-شخصی که می خواهد همیشه همه چیز را کنترل کند ، قبل از یک مصاحبه مهم دچار اضطراب می شود اضطرابش به خاطر این است که حالا کنترلی بر روی مصاحبه ندارد و باید خودش را بدون نقاب نشان بدهد .

2-دانشجویی که همیشه ممتاز بوده موقع انتخاب مسیر زندگی مضطرب می شود چون دیگر معلم یا استاد در کنار او نیست که بگوید درست یا غلط چیست .باید خودش انتخاب کند و این یعنی مواجهه با میل خودش

جمع بندی و پیشنهاد ها :

از دیدگاه یک روانکاو ، اضطراب نه دشمن است و نه ضعف بلکه چراغی است که مسیر را نشان می دهد .

الف : هر زمان که اضطراب داری ، چیزی از میل یا حقیقت درونت دارد خودش را نشان می دهد .

ب: فرار از اضطراب یعنی فرار از شناخت خودت

ج: به جای خاموش کردن اضطراب یا حواس پرتی سعی کن از خودت سوال کنی که : این اضطراب چه پیامی برای من دارد ؟

د: اگر اضطراب مزمن یا طولانی مدت را تجربه می کنی به روانکاو مراجعه کن

ه: اگر این اضطراب در هنگام ورود به روابط اجتماعی یا عاطفی آشکار می شود با روانشناس روابط ، جلسه داشته باش.

دکترملینا شیرانی-روانکاو ، متخصص روانشناسی بالینی