خرید گوسفند
یکی از نکات قابل توجه در زمان پرواربندی گوسفند خرید بره ها بوده که حدود 50 تا 60 درصد کل هزینه ها را شامل می شود. زمان زایش گوسفندان ایرانی در اواخر زمستان تا اوایل بهار می باشد و این مصادف با موقعی است که علوفه سبز مراتع در دسترس دام قرار می گیرد و دام می تواند به اندازه کافی از مراتع استفاده کند. معمولا در ایران از شیر گرفتن (شیر خوارگی بره ها) از اواسط اردیبهشت تا پایان خرداد به پایان رسیده و دامدارانی که بنا به هر دلیلی قادر به نگهداری بره های خود نمی باشند اقدام به فروش بره ها نموده و به این ترتیب بهترین زمان خرید بره ها با حداقل قیمت، اوایل تیرماه تا اواسط تابستان می باشد.
خرید بره ها می تواند به صورت مستقیم از دامدار و یا غیرمستقیم از میادین عرضه دام صورت گیرد. در این زمان جثه بره ها کوچک بوده و وزنی معادل 15 تا 20 کیلوگرم دارند و قیمت این بره ها نسبت به قیمت پروار آنها پایین تر است. بره ها پس از خرید از اوایل تابستان تا اوایل پاییز در چراگاه ها نگهداری می شوند. بره هایی که در فصل پاییز خریداری می شوند بلافاصله به پروار بسته می شود. بهترین شکل پرواربندی زمانی است که بره ها در ابتدای پروار 20 تا 35 کیلو گرم وزن داشته و در زمان فروش به 42 تا 55 کیلوگرم وزن برسند.
بره هایی که به رشد کافی رسیده اند بهتر است با کاه و دانه های غلات چاق شوند و در زمان پروار دانه های غلات به صورت بلغور و یا له شده (بخصوص جهت پروار میش های پیر و لاغر) در اختیار آنها قرار گیرد. مدت زمان پرواربندی در ایران حداکثر 90 تا 100روزه بوده و شروع دوره پرواربندی از اوایل پاییز می باشد. معمولا زمان لازم و کافی برای پرواربندی 80 تا 110 روز بودهدو بیش از این مدت سبب ذخیره چربی در دنبه شده و این امساله سبب کاهش بهره وری و وزن لاشه نسبت به وزن بدن می شود. لذا استفاده از نژادهای دنبه کوچک توصیه می شود. بین اوزان مختلف کشتار (45، 52.5 و 60 کیلوگرم) تفاوت معنی داری از نظر چربی زیرجلدی وجود داشته ولی از نظر درصد دنبه اختلافی مشاهده نشده است.
منظور از برنامه پرواربندی و تولید گوشت گوسفندی، تولید گوشت بره بوده و گوشت حاصل از میش حذفی، قوچ و بره های اخته شده به طور معمول ارزان تر و کیفیت پایینی دارند. لذا پرواربندی این نوع دام ها به علت بالا بودن هزینه پروار، مصرف بیشتر خوراک و نیز تولید چربی به جای گوشت توصیه نمی شود. برای تولید گوشت بره به جای گوشت گوسفندی بایستی به نکاتی توجه نمود:
1. ممانعت از کشتار زود هنگام بره ها (در سن 2 یا 3 ماهگی) توسط وزارت جهاد کشاورزی و دامپزشکی
۲. پایین آوردن نرخ مرگ و میر بین اعضای گله با استفاده از مدیریت صحیح و معاینات مداوم بره ها.
٣. افزایش دوقلوزایی و یا افزایش سرانه بره تولیدی به ازای هر میش از 1 به 1.3 بره در سال
۴. حذف بره های مازاد و جایگزینی تعداد کمی از آنها به عنوان گله مولد. همچنین استفاده از تکنیک
های نوین تلقیح مصنوعی و هورمون درمانی برای افزایش عملکرد گله مادر و تولید بیشتر بره.
۵. اجرای درست برنامه پرواربندی و رسیدن به وزن لاشه بیش از 20 کیلوگرم استفاده مناسب از کنسانتره در جیره به مدت طولانی می تواند سبب کاهش دوره پروار و رسیدن وزن لاشه به بیش از 20 کیلوگرم و وزن زنده به بیش از 40 تا 45 کیلوگرم شود.
قبل از خرید بایستی مشخصات گوسفند پرواری را دانست چون هدف از پرواربندی، تولید گوشت با کمترین هزینه یا تولید اقتصادی گوشت است، لذا باید به موارد زیر توجه شود:
انتخاب نژاد مناسب جهت پرواربندی، مانند گوسفند نژاد شال که یکی از برترین نژادهای در کشور است و در استان قزوین در منطقه ای به نام شال (چال) پرورش داده می شود افزایش وزن روزانه این نژاد در دوره پرواربندی روزانه 280 الی 300 گرم می باشد. پیش رس بودن دام های نر جهت پرواربندی و بالا بودن ضریب تبدیل و بازده اقتصادی مطلوب و بالا بودن درصد دوقلوزایی (با انجام فلاشینگ در این نژاد به حدود 30 الی 35 درصد) از صفات خوب آن است. مثلا در این نژاد درصد وزن لاشه سرد به وزن زنده در بره های پروارشده
49.99 درصد، وزن گوشت به وزن زنده در بره های پروارشده حدود 47 درصد، وزن استخوان به وزن زنده در بره های پروارشده حدود 18 درصد، وزن چربی لاشه به وزن زنده در بره های پروارشده تقریبا 14 درصد می باشد.
برخی نژادهای سنگین دیگر هم همچون نژاد خیلی خوب مهربان به دلیل توانایی رشد بالا جهت پرورابندی گزنیه قابل قبولی هستند. به غیر از این نوع گوسفند ، نژادهای دیگری همچون نژادهایی که اندام کوتاه دارند نیز مناسب هستند. اصلی ترین نشانه های این قبیل گوسفندان برخورداری از سینه های نسبت بزرگ می باشد.
۲. گوسفندهای اندام کوتاه برای پرواربندی بسیار مناسب تر می باشند. این گروه دارای سینهای عریض
3. بهترین سن برای شروع پرواربندی سن 4 تا 5 ماهگی و پایان آن 8 تا 9 ماهگی است. در این
محدوده سنی، گوسفندان بهترین بازده تغذیه ای را دارند.
۴. سرعت رشد و راندمان لاشه بره های نر بهتر از ماده می باشد.
۵. توصیه می شود از اخته کردن بره های پرواری خودداری گردد. چون هورمون های جنسی در سرعت
رشد بره نر پرواری مؤثر بوده و همچنین میزان تجمع چربی در بدن آنها به واسطه اخته کردن افزایش می یابد. برای پرواربندی دام های خود حتما یک جیره مناسب و اقتصادی داشته باشید.
خرید بره به تعداد زیاد و به صورت یک جا می تواند از میادین عرضه دام صورت گیرد. هرچند اکثر شهرستان ها دارای میادین عرضه دام می باشند ولی مهمترین میدان عرضه دام در ایران شامل میدان دام شهر قم (دام شهر)، میدان دام بروجرد (لرستان)، میدان دام اصفهان، میدان دام دزفول و ... می باشند.
در طول دوره پرواربندی ، به غیراز نکات مطرح شده به سم چینی گوسفندان نیز توجه زیادی داشته باشید. چون چیدن سم گوسفند از لنگش جلوگیری می کند.
جایگاه گوسفند
معمولا پرورش گوسفند نیاز به تأسیسات بسیار مجهز و گرانی ندارد و گوسفند حیوانی کم توقع می باشد. داشتن جایگاه می تواند گوسفند را در برابر شرایط نامطلوب جوی به خصوص کوران، سرمای شدید و رطوبت زیاد محافظت کند. در احداث ساختمان نگهداری گوسفندان پرواری بایستی به نکات فنی و بهداشتی زیر توجه بیشتری نمود.
در خصوص جایگاه بز و بزغاله این مطلب را نیز بهتره بخوانید.
