تشخیص وزن شعر و یک نکتهٔ مهم

جهان فانی و باقی، فـدای شاهد و ساقی

در نگاه اول وزن مصراع بالا می‌تواند دو حالت زیر باشد:

۱. زمانی که آن را ملایم و سنگین بخوانیم این وزن به دست می‌آید: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن

۲. زمانی که مصراع را سریع و بدون توقف بخوانیم، این وزن به دست می‌آید: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن

اما بیت کامل چیست؟

جهان فانی و باقی، فـدای شاهد و ساقی

که سلطانی عالم را طفیل عشق می بینم

مصراع اول را می‌شود به دو شکل تشخیص وزن داد اما مصراع دوم چطور؟؟؟

در مورد مصراع دوم اینطور نیست و فقط وزن «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن» از آن به دست می‌آید‌؛ بنابراین وزن کل بیت همین است چرا که هر دو مصراع باید هم‌وزن باشند.

بنابراین در تشخیص وزن یک بیت، به مصراع اول اکتفا نکرده، عجله نمی‌کنیم و به بررسی هر دو مصراع در کنار هم می‌پردازیم.

محسن برزوک _ دبیر زبان و ادبیات فارسی

https://t.me/Mohsen_Borzook