تلاش برای داشتن زندگی شاد و سالم، دستاوردهایی فراتر از خوشی و لبخند زدن داشته و می‌تواند روی جنبه‌های مختلف زندگی فرد تأثیر بگذارد.افزایش سلامتی، تقویت سیستم ایمنی، افزایش موفقیت در زندگی، داشتن دوستان بیشتر و به دنبال آن دریافت حمایت اجتماعی بیشتر، افزایش بهروهروی و خلاقیت و افزایش کیفیت کار کردن در نتیجه این تلاش حاصل می‌شود و ورزش کردن یکی از راه‌های دستیابی به این هدف است. در این میان یکی از ورزش‌های مفید و نشاط‌آور دوچرخه‌سواری است، وسیله‌ای که خوشبختانه در سال‌های اخیر به واسطه توسعه حمل و نقل پاک در سفرهای روزانه مورد استفاده شهروندان قرار گرفته و توسعه آن به صورت اشتراکی نیز استقبال از این شیوه حمل و نقل را پررنگ‌تر نموده است. در این گزارش به مهمترین مزایای دوچرخه‌سواری بر اساس یافته‌های محققان اشاره شده است.
· کاهش وزن
دوچرخه‌سواری به دلیل افزایش میزان سوخت و ساز (متابولیسم)، افزایش توده عضلانی و سوزاندن چربی بدن. یک راه موثر برای کنترل و کاهش وزن است. بر اساس نتایج تحقیقات، این نیاز وجود دارد که در هفته حداقل 2000 کالری از طریق ورزش سوزانده شود. پژوهش‌های صورت گرفته در مدرسه پزشکی هاروارد نشان داد 3 دوچرخه‌سوار با وزن‌های 56، 70 و 100 کیلوگرم که به صورت پیوسته 30 دقیقه به دوچرخه‌سواری پرداختند، به ترتیب 150، 186 و 222 کالری سوزاندند. از این مطالعات استنباط می‌شود افراد با وزن بیشتر نسبت به افراد سبکتر کالری بیشتری می‌سوزانند.
· موثر در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و سرطان
همه ما می‌دانیم برای افزایش احتمال زندگی طولانی‌تر همراه با سلامتی چه کاری باید انجام دهیم؛ سیگار را ترک کنیم، غذاهای سالم بخوریم و خوردن شیرینی‌ها را کاهش دهیم و البته یکی از موارد مهم آن است که از ورزش به عنوان یک سبک زندگی استقبال کنیم. در اینجا اهمیت دوچرخه‌سواری مشخص می‌شود. متخصصان بهداشت و درمان، ارتباط مستقیمی را بین دوچرخه‌سواری و کاهش خطر بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت، پارکینسون و حتی سرطان یافته‌اند.
یکی از مطالعات منتشر شده مرتبط با سلامتی در سال 2017 نشان داد دوچرخه‌سواری در کاهش خطر بیماری‌های قلبی و سرطان نقش موثری ایفا می‌کند. این مطالعه 5 ساله بر روی 250000 بریتانیایی استفاده کننده از دوچرخه در سفرهای روزانه نشان داد که دوچرخه‌سواری به صورت منظم خطر سرطان را 45 درصد و بیماری‌های قلبی را 46 درصد کاهش می‌دهد.
- کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی: تحقیقات انجام شده در دانشگاه پردو (Purdue University)در آمریکا نشان داد دوچرخه‌سواری منظم احتمال افزایش بیماری‌های قلبی را تا 50 درصد کاهش می‌دهد. به علاوه مطالعه انجمن پزشکی انگلیس نیز نشان داد 32 کیلومتر دوچرخه‌سواری در هفته خطر ابتلا به بیماری قلبی را تا 50 درصد کاهش می‌دهد. این به این دلیل است که دوچرخه‌سواری از عضلات بزرگ پا برای افزایش ضربان قلب استفاده می‌کند و به این ترتیب آمادگی قلبی - عروقی را بهبود می‌بخشد.
- کاهش ابتلا به سرطان: نتایج بسیاری از مطالعات حاکی از عدم تأثیر ورزش بر بیماری سرطان است. اما مطالعات جدید نشان می‌دهد که دوچرخه‌سواری ورزشی مفید برای ادامه کار سلول‌های سالم است. محققان فنلاندی دریافتند خطر ابتلا به سرطان در مردانی که به طور متوسط 30 دقیقه ورزش می‌کنند در مقایسه با افرادی که ورزش نکرده‌اند 50 درصد کمتر بوده است. دوچرخه‌سواری برای رفتن به محل کار از جمله پیشنهادات دارای تأثیر چشمگیر به این افراد است. همچنین سایر مطالعات نشان می‌دهد احتمال ابتلا به سرطان پستان در زنانی که به صورت منظم دوچرخه‌سواری می‌کنند 34 درصد کمتر است.
· دوچرخه‌سواری و بیماری پارکینسون
در حالی که راه‌های جلوگیری از بیماری پارکینسون هنوز از نظر پزشکی شناخته شده نیست، مطالعات اخیر ثابت کرده‌اند که فعالیت‌های فیزیکی قوی می‌توانند در کاهش علائمی که در هماهنگی‌های حرکتی و راه‌رفتن خود را نشان می‌دهند موثر باشند. دوچرخه‌سواری بر اساس مطالعات Chintan Shah یک فعالیت درمانی مقرون به صرفه برای بیماری پارکینسون است.
· مفید برای سلامتی ریه
مطالعه انجام شده در کمپین هوای سالم لندن که با نصب ردیاب‌های آلودگی هوا برای راننده خودرو، مسافر اتوبوس، عابر پیاده و دوچرخه‌سوار انجام شد، نشان داد راننده خودرو 5 برابر بیشتر از دوچرخه‌سوار، 3/5 برابر بیشتر از عابر پیاده و 2/5 برابر بیشتر از مسافر اتوبوس در معرض آلودگی هوا قرار داد.
· تقویت قدرت مغز
نتایج یک مطالعه در دانشگاه ایلینوی(Illinois University) اثبات کرد که افزایش عملکرد قلب و تنفس با دوچرخه‌سواری موجب بهبود 15 درصدی در آزمون‌های روانی می‌شود.
به گفته محققان دوچرخه‌سواری موجب رشد سلول‌های مغزی جدید در هیپوکامپ می‌شود. این بخش اندام کوچکی از مغز است که با حافظه طولانی مدت مرتبط است. دوچرخه‌سواری نه تنها به تناسب اندام شخص کمک می‌کند بلکه روی ذهن تاثیر مثبت داشته و در تقویت عملکرد ماده خاکستری مغز نیز موثر است.
یکی از مطالعات سال 2013 مشخص نمود هنگام ورزش جریان خون در مغز دوچرخه‌سوار در بیشتر قسمت‌ها 28 درصد و در مناطق خاص تا 70 درصد افزایش می‌یابد. این افزایش جریان خون بعد از ورزش نیز در برخی از آن نواحی تا 40 درصد باقی می‌ماند. این افزایش در جریان خون موجب افزایش عملکرد مغز می‌شود. همچنین دوچرخه‌سواری تولید سلول‌های جدید مغزی را دو برابر می‌کند و این توانایی‌های شناختی شما را بهبود می‌بخشد.
· نقش موثر در داشتن خواب عمیق
دوچرخه‌سواری در داشتن خواب سالم، طولانی و عمیق در شب موثر است. نتایج یک مطالعه در دانشگاه جورجیا بر روی سلامت و عادات خواب 8000 شرکت کننده در طول بیش از 35 سال نشان داد کاهش تناسب اندام حتی به اندازه اندک 2 تا 4 درصد در مردان و زنان منجر به ایجاد مشکلات در خواب خواهد شد. کارشناسان معتقدند که ورزش اضطراب را که دلیل اصلی بی‌خوابی است به حداقل می‌رساند. در مطالعه دیگری در دانشگاه استنفورد مشخص شد زمان بی‌خوابی افراد دارای اختلال بی‌خوابی پس از انجام 20 تا 30 دقیقه دوچرخه‌سواری در روز به نصف کاهش یافته است.
به گفته پروفسور Jim Horne دوچرخه‌سواری در روز به کاهش سطح کورتیزول که هورمون ایجاد استرس است کمک نموده و در نتیجه بر داشتن خواب عمیق تأثیر دارد.
· افزایش آگاهی فضایی
آگاهی فضایی مرتبط با درک و تعامل با محیط اطراف است. این مهارت در مواردی چون جهت‌یابی در یک شهر شلوغ و داشتن فاصله مناسب نسبت به موانع اطراف در جاده به شما کمک خواهد کرد. اگر چه این توانایی به صورت ذاتی وجود دارد ولی اکتسابی نیز هست و لازم است به صورت منظم به آن توجه صورت گیرد و تقویت شود. وقتی دوچرخه‌سواران از تپه‌ها بالا و پایین می‌روند و به رعایت فاصله با موانع و سایر کاربران توجه می‌کنند این آگاهی افزایش و بهبود می‌یابد. این یکی از دلایلی است که لازم است شما برای فرزندان خود دوچرخه تهیه کنید البته اگر تا به حال این کار را انجام نداده‌اید!
· جوان‌تر بمانید
مطالعه منتشر شده در ژورنال Aging Cell در مورد تأثیر دوچرخه‌سواری بر پیری که بین دوچرخه‌سواران کم‌تجربه و یک گروه بزرگسال سلامت انجام شد نشان داد گروه دوچرخه‌سوار با افزایش سن، بیشتر حجم عضله و قدرت خود را حفظ می‌کند در حالی که گروهی که ورزش نکردند آن را از دست داده‌اند.
· اضافه شدن یک ساعت به زندگی با یک ساعت دوچرخه‌سواری
با توجه به مزایای ذکر شده در مورد دوچرخه‌سواری جای تعجب نیست که یک رابطه قوی بین این فعالیت و افزایش طول عمر وجود داشته باشد. مطالعات زیادی در این رابطه انجام شده که به وجود این ارتباط اشاره داشته‌اند. مطابق نتایج این مطالعات انجام 60 دقیقه دوچرخه‌سواری در هفته، 23 درصد احتمال مرگ‌های زودهنگام را کاهش می‌دهد و هر ساعت دوچرخه‌سواری یک ساعت به طول زندگی می‌افزاید.
· بهبود سلامت ذهن
دوچرخه‌سواری علاوه بر داشتن مزایای مرتبط با سلامت جسمی دارای تأثیرات بسیاری در سلامت روان افراد است که از آن جمله می‌توان به کاهش استرس، ایجاد شادی و افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس اشاره نمود.مطابق با یافته‌های علم روانشناسی، دوچرخه‌سواری موجب ترشح دوپامین و کانابینوئید در بدن و ایجاد احساس شادی می‌شود.
حرکت به سمت ایجاد و توسعه حمل و نقل پاک در ایران خصوصا در کلانشهرها به منظور کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی، افزایش سلامت بدنی شهروندان، کاهش ترافیک و کمک به اقتصاد شهری دارای اولویت است. طبق آمار، متوسط بی‌تحرکی در دنیا 25% و در ایران 60% است، از این میان سهم آقایان ۵۵ درصد و سهم بانوان ۶۵ درصد می‌باشد. آلودگی هوا و صدا ناشی از توسعه حمل و نقل موتوری متاسفانه بر جانباختن 33 هزار ایرانی در سال تاثیر داشته و هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم تحمیلی ناشی از آلودگی هوا (مانند تعطیلی مدارس، دانشگاه ها، بازار) بسیار زیاد است. طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت این هزینه در ایران بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار و برابر با ۲/۴۸ تولید ناخالص ملی است.
توجه به این تبعات و در نظر گرفتن مزایای چشمگیری که در ارتباط با استفاده از حمل و نقل پاک ذکر شد این لزوم را ایجاب می‌کند که تلاش شود تا بستر مناسب برای بهرهمندی و استفاده شهروندان از وسایل حمل و نقل پاک فراهم گردد. رورو نیز فعالیت خود را در راستای همین هدف با ناوگان حمل و نقل پاک اشتراکی (شامل دوچرخه، دوچرخه برقی و اسکوتر برقی) برای استفاده در سفرهای کوتاه روزانه که سهم زیادی از سفرهای روزانه شهروندان را شامل می‌شود و به منظور بهبود سلامت و شادابی شهرنشینان و کاهش ترافیک و آلودگی هوا آغاز نموده است.
منابع:
1- https://www.trexpert.org/post/16-life-changing-health-benefits-of-cycling
2- www.motamem.org
3- behdasht.gov.ir
.
