«گذرخان» دیروز در بین آمد و شد مهمانان نوروزی تمام شد. رمان محمدعلی ابطحی با موضوع خوب و جذابش مرا برای خرید قانع کرد.
در آغاز خوب شروع شد؛ اما در میانه و انتها، با ضعف زیادی محیط خود را به تصویر میکشید. تنها میتوان گفت این روایت ساخته و پرداختۀ ذهن نویسنده و -به عقیدۀ من- خلاف واقع است.
فضا و درونمایه برای همچو منی که در فضای زیست روحانیت سنتی ایران تنفس کردهام ابداً باورپذیر نیست. نوع مناسبات علما و طلاب و شیوۀ زندگیشان به اصطلاح «در نیامده» است؛ رفتار علما کودکانه تصویر شده و برای نشاندادن اقدامات انقلابی طلاب عملاً چیزی جز پخش اعلامیه به چشم نمیآید.
فضای درونی کمی متلاطم و بدون توازن منطقی دراماتیک است؛ بنابراین نمیشود بگوییم روایتگر خوبی برای محافل طلبگی و علمائیست و حتی در بخشهایی رگههای حرمتزدایی و تعریض نسبت به جایگاههای مقدس سنتی دیده میشود.
در مجموع به نظرم «سوژۀ خیلی خوب، پرداخت نسبتاً ضعیف و فرم باورناپذیر» خلاصهای از نخستین رمان جناب ابطحی در بازار نشر ایران است.