شانه و کتف یکی از پیچیده‌ترین مفاصل بدن انسان هستند که نقش کلیدی را در حرکت و پویایی بدن ایفا می‌کنند. این ناحیه شامل استخوان‌ها، عضلات، تاندون‌ها و رباط‌هایی است که هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا دامنه گسترده‌ای از حرکات مانند بالا بردن، چرخش و خم شدن بازو را امکان‌پذیر سازند. سلامت شانه و کتف برای انجام راحت و آسان فعالیت‌های روزمره از بلند کردن اشیا گرفته تا ورزش و انجام کارهای یدی، بسیار مهم است.
احساس هرگونه درد یا محدودیت طولانی در این ناحیه می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلات جدی باشد. درد شانه و کتف ممکن است بر اثر آسیب‌دیدگی، التهاب تاندون‌ها، پارگی عضلات و یا حتی مشکلات قلبی بروز پیدا کند. اما احساس درد در این ناحیه چه زمانی خطرناک است و به مراقب پزشکی نیاز دارد؟
اگر درد شانه و کتف برای مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند و با علائمی همچون تورم، ضعف یا کاهش توانایی حرکت همراه باشد و یا به نواحی دیگری مثل گردن و بازو گسترش پیدا کند، باید به طور جدی مورد بررسی قرار گیرد. نادیده گرفتن این علائم می‌تواند منجر به بروز مشکلات پیچیده‌تری شود و حتی به مداخلات جراحی نیاز پیدا کند. بنابراین، احساس هرگونه درد در ناحیه کتف و گردن باید جدی گرفته شود و در صورت تداوم درد نیز به پزشک متخصص مراجعه کنید.
در ادامه شما را با علائم و علل درد در ناحیه کتف و شانه آشنا کرده و روش‌های درمان را نیز به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
درد در ناحیه کتف و شانه می‌تواند بر اثر عوامل مختلفی بروز پیدا کند که هر یک به دلیل ساختار پیچیده این نواحی و عملکرد مشترک آن‌ها در حرکات مختلف بدن به وجود می‌آیند. اصلی‌ترین دلایل ایجاد درد در ناحیه کتف و شانه شامل:
شانه یخ‌زده: شانه یخ‌زده باعث ایجاد درد و سفتی شدید می‌شود و حرکت شانه را به‌تدریج محدود می‌کند. این وضعیت به دلیل ضخیم و سفت شدن کپسول مفصلی شانه رخ می‌دهد و بیشتر در افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که شانه‌شان مدتی بی‌حرکت بوده است، مشاهده می‌شود. ( اطلاعات بیشتر )
این علل تنها برخی از عواملی هستند که می‌توانند باعث ایجاد درد در ناحیه شانه و کتف شوند. تشخیص دقیق نیاز به معاینه پزشکی و در برخی موارد، انجام تست‌های تشخیصی دارد تا بهترین روش درمان برای هر فرد انتخاب شود.
علائم و نشانه‌های درد در ناحیه کتف و شانه می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و بسته به علت درد نیز متفاوت هستند. میزان و علائم رایج این دردها شامل:
شناخت این علائم و توجه به شدت و نحوه بروز درد بسیار مهم است، زیرا می‌تواند به تشخیص صحیح مشکل و انتخاب روش درمانی مناسب کمک کند.
اگر درد شانه و کتف به مدت طولانی ادامه یابد و یا به مرور زمان بدتر شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. دردهایی که با محدودیت حرکت، ضعف شدید یا کاهش دامنه حرکتی شانه همراه هستند، به بررسی دقیق توسط پزشک نیاز دارند. همچنین، اگر درد شانه با علائمی مانند تورم، کبودی، یا بی‌حسی در بازو یا دست همراه باشد، ممکن است نشانه‌ای از آسیب‌های جدی‌تر همچون پارگی تاندون، دررفتگی شانه، یا گیر افتادن عصب باشد.
در مواردی که درد شانه به صورت ناگهانی و شدید بروز پیدا کند، به ویژه اگر به قفسه سینه یا گردن منتشر شود، یا با تنگی نفس و سرگیجه همراه باشد، ممکن است این درد با مشکلات قلبی مرتبط باشد که در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کنید. توجه به این علائم و نادیده نگرفتن دردهای شدید و مزمن در ناحیه شانه و کتف می‌تواند بروز از مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
درمان درد شانه و کتف به شدت درد و علت آن بستگی دارد. این درمان‌ها به دو دسته کلی درمان دردهای خفیف و درمان دردهای شدید و جدی طبقه‌بندی می‌شوند که در ادامه هریک را به طور کامل توضیح خواهیم داد.
دردهای خفیف معمولاً ناشی از کشیدگی عضلات، تاندونیت خفیف، یا انجام حرکات مکرر و اشتباه بروز پیدا می‌کنند که با مراقبت‌های مناسب قابل مدیریت هستند.
استراحت
استراحت دادن به ناحیه شانه و کتف، اولین و مهم‌ترین مرحله درمان است. اگر علت درد ناشی از فشار مکرر روی شانه باشد، استراحت می‌تواند به کاهش التهاب و جلوگیری از تشدید آسیب کمک کند. در این مدت از انجام فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات چرخشی شانه که موجب تشدید درد می‌شوند باید کاملا اجتناب کنید.
کمپرس سرد یا گرم
استفاده از کمپرس سرد به مدت 15 تا 20 دقیقه هر چند ساعت یک‌بار در 48 ساعت اول پس از بروز درد، به کاهش تورم و التهاب کمک می‌کند. پس از گذشت دوره اولیه، کمپرس گرم یا دوش آب گرم می‌تواند برای افزایش جریان خون و شل شدن عضلات سفت‌شده مفید باشد.
مصرف داروهای ضدالتهابی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن(Naproxen) معمولاً برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند. این داروها به صورت قرص یا پمادهای موضعی قابل استفاده هستند و می‌توانند به کاهش سریع درد و تورم کمک کنند. با این حال، این داروها نباید برای مدت طولانی بدون مشورت با پزشک استفاده شوند.
حرکات کششی و تقویتی
انجام حرکات کششی همچون کشش پشت بازو یا چرخش ملایم شانه ملایم برای افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات شانه بسیار مهم است. این تمرینات می‌توانند سفتی عضلات را کاهش داده و از تشدید درد جلوگیری کنند.
ماساژ
ماساژ یکی دیگر از روش‌های موثر برای کاهش تنش عضلانی و بهبود جریان خون در ناحیه شانه و کتف است. ماساژ ملایم با استفاده از روغن هایی با طبع گرم مانند روغن شترمرغ می‌تواند به شل شدن عضلات سفت‌شده کمک کند و درد ناشی از گرفتگی‌ها یا تنش‌های عضلانی را تسکین دهد.
روغن شترمرغ به دلیل دارا بودن خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده به کاهش درد هنگام ماساژ کتف و شانه کمک می‌کند. این روغن حاوی اسیدهای چرب ضروری است که موجب بهبود جریان خون و تسکین عضلات می‌شود. روغن شترمرغ همچنین می‌تواند به عمق پوست نفوذ کرده و اثرات تسکین‌دهنده‌ای بر ناحیه ملتهب داشته باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یک روش درمانی غیردارویی برای بهبود حرکت و کاهش درد در ناحیه شانه و کتف است. فیزیوتراپیست‌ها از تکنیک‌های مختلف مانند تمرینات کششی، تمرینات مقاومتی، درمان با امواج شوک و استفاده از ابزارهای خاص برای بهبود حرکت مفاصل و کاهش التهاب استفاده می‌کنند. این روش برای دردهای مزمن و مواردی که بهبودی به کندی صورت می‌گیرد، بسیار مفید است.
دردهای شدید و جدی معمولاً به علت آسیب‌های جدی‌تر مانند پارگی تاندون‌ها، دررفتگی شانه، آرتروز پیشرفته یا مشکلات عصبی بروز پیدا می‌کنند و به درمان‌های تخصصی‌تری نیاز دارند. این درمان‌ها شامل:
تزریق کورتیزون
تزریق کورتیزون یک روش موثر برای کاهش درد و التهاب در مواردی است که درد شانه بسیار شدید و مزمن است. کورتیزون یک هورمون ضدالتهابی قوی است که مستقیماً به مفصل شانه تزریق می‌شود تا تورم را کاهش دهد. این تزریق معمولاً در شرایطی مانند آرتروز شانه، تاندونیت شدید، یا بورسیت استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی تخصصی
در مواردی که درد شانه و کتف به حدی است که حرکت این نواحی به شدت محدود شده باشد، فیزیوتراپی تخصصی توصیه می‌شود. این نوع فیزیوتراپی شامل تمرینات ویژه‌ای برای بازگرداندن دامنه حرکت، افزایش قدرت عضلات اطراف مفصل، و بهبود انعطاف‌پذیری است. همچنین تکنیک‌های پیشرفته‌تری مانند درمان با لیزر کم‌توان، امواج شوک، یا استفاده از دستگاه‌های الکتروتراپی برای تسکین درد به کار می‌روند.
عمل جراحی
در مواردی که درمان‌های غیردارویی موثر واقع نشوند و یا آسیب شانه جدی باشد (مانند پارگی تاندون روتاتور کاف، شکستگی استخوان یا دررفتگی شانه)، عمل جراحی ممکن است ضرورت پیدا کند. عمل جراحی معمولا برای ترمیم تاندون‌های پاره شده، تثبیت مفاصل یا جایگزینی مفاصل آسیب‌دیده انجام می‌شود. پس از جراحی، جلسات منظم فیزیوتراپی به منظور بازیابی حرکت و قدرت عضلات ضروری است. انتخاب این روش باید با مشورت پزشک متخصص و بر اساس شدت آسیب انجام شود.
درمان مشکلات قلبی یا عصبی
گاهی اوقات درد شانه به علت مشکلات غیرمستقیم مانند حملات قلبی یا فشردگی اعصاب (به‌ویژه عصب‌های گردنی) بروز پیدا می‌کند. در این موارد، فرآیند درمان برای برطرف ساختن مشکلات اصلی مانند رفع انسداد عروق کرونر (در صورت مشکلات قلبی) یا جراحی‌های رفع فشار از اعصاب (مانند دیسک گردن) آغاز می‌شود.
هریک از این روش‌های درمانی بسته به شدت درد و تشخیص پزشک می‌توانند به تنهایی و یا به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. توجه به این نکته ضروری است که دردهای شدید و مزمن را نادیده نگیرید، زیرا تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
