این نوشته از مقالات نشریه چرتکه است به صاحب امتیازی انجمن علمی حسابداری دانشگاه شهید بهشتی ،نویسنده این متن دوست خوبم آقای امیرحسین سجادی است.
دعوتتون میکنم به خوندن این مقاله مفید. نظراتتون رو هم در کامنت برام بذارید.برای خوندن مقالات بیشتر به کانال تلگرام انجمن علمی مراجعه کنید: sbuas@
مقدمه
نظام اقتصادی در هر کشوری از دو بخش مالی و واقعی تشکیل میشود که مکمل یکدیگرند. این دو بخش با یکدیگر رابطه تنگاتنگی دارند به طوری که عدم کارایی یکی ناکارایی دیگری را در پی دارد. هر دوی این نظام ها دارای ساز و کار های خاص خود هستند که در تعامل با یکدیگرند، پیشرفت و رونق اقتصادی به همراه خواهند داشت. بخش مالی که که به فعالیت های اقتصادی جان میبخشد در واقع نبض اقتصادی هر کشوری است.
بورس تهران در مقایسه با سایر بورس های جهان
بورس تهران با چهار بورس توسعه یافته آمریکا، انگلستان، ژاپن ،آلمان و چند بورس توسعه یافته یا در حال توسعه دیگر مورد مقایسه قرار میگیرد تا جایگاه آن در مجموعه بورسهای بین المللی در کشور های توسعه یافته و در حال توسعه مشخص شود:
الف) مقایسه از نظر تعداد شرکت های عضو بورس
بورس بمبئی با ۴۷۳۰ عضو دارای بیشترین و بورس مالت با ۱۳ عضو دارای کمترین عضو میباشد بورس تهران با ۴۹۲ عضو در رده ۱۱ ام جدول قرار گرفته است. بورس تهران هیچ عضو خارجی ندارد، در حالی که بورس معتبری مثل بورس نیویورک دارای ۴۵۸ عضو خارجی است و از این نظر حائز رتبه نخست است.
ب) مقایسه از نظر ارزش داد و ستد
بورس نیویورک با بیش از ۱۱۶۱۸۱۵۰ میلیون دلار دارای رتبه نخست میباشد سهم بورس تهران از کل مبلغ مبادله شده در بورسهای جهان ۱۲۱۲۵.۲ میلیون دلار بوده است.
ج)مقایسه از نظر میانگین سرعت گردش در سهام
میانگین سرعت گردش سهام نشان دهنده حجم در گردش ارزش هر بورس میباشد. برای مثال سرعت گردش سهام در بورس نزداک چیزی حدود ۲۲۷ درصد است. به این معنی که طی سال ۲۰۰۴ کل سهام پذیرفته شده در این بورس به طور متوسط سه بار دست به دست شده است. درحالی که در بورس لوگزامبورگ این نسبت فقط یک و نیم درصد است. نسبت گردش سهام در بورس اوراق بهادار تهران حدود ۳۶ درصد است به عبارت دیگر تنها یک سوم سهام موجود در بورس مورد معامله قرار گرفته اند.
د) مقایسه از نظر رشد شاخص اصلی قیمت
فرمولها و وزنهای متفاوتی برای محاسبه شاخصها مورد استفاده قرار میگیرد، ولی درصد تغییرات آنها به نوعی نشان دهنده میانگین بازده قیمت بازار است. بورس اوراق بهادار تهران در سال ۲۰۰۴ با رشدی بیش از ۲۴ درصد دارای رتبه ۱۵ ام است. بورسهای بوداپست، لیما و وین به ترتیب با ۴۹،۵۲،۵۷ درصد رشد جز پر بازده ترین بورس ها میباشند.
ه) مقایسه از نظر ارزش داد و ستد روزانه
از این نظر، بورس نیویورک با ۴۷.۶۱۵ میلیون دلار فعال ترین بورس است. بورسهای نزداک و لندن به ترتیب با ۳۵.۵۹۵ و ۲۱.۲۳۱ میلیون دلار در رتبههای بعد قرار دارند. از بین بورسهای آسیایی نیز بورس ژاپن با ۱۳.۱۹۷ میلیون دلار داد و ستد در هر روز حائز رتبه نخست میباشد. کمترین ارزش مربوط به بورس مالت با ۰.۴ میلیون دلار می باشد. بورس تهران از این نظر عملکرد چندان مساعدی نداشته و به طور متوسط ارزش داد و ستد سهام در سال ۲۰۰۴ در بورس کشورمان ۵۳.۴ میلیون دلار می باشد.
بازار فارکس
بزرگ ترین، کارا ترین و پویا ترین بازار مالی در جهان با گردش مالی روزانه ۱.۵ تریلیون دلار بازار فارکس نام دارد و به مجموعه ای از موسسات بین المللی مانند بانک ها اطلاق میشود که به تجارت و مبادله ارز میپردازند .
بازار معاملاتی فارکس قرارداد جریان مالی است که نه تنها تعهدات بلکه حقوقی برای خریدار در بر دارد که در پی آن خریدار حق خرید و فروش را بر اساس قرار داد موضعی معین فارکس با قیمت مشخص در تاریخ معین شده یا پیش از آن تاریخ خواهد داشت. مبلغی که در بازار فارکس برای حقوق قرار دادی از سوی خریدار به فروشنده پرداخت میشود، حق بیمه بازار معاملاتی فارکس نامگذاری شده است.
بازار سهام
بازار اولیه در ایران شامل سهم، حق خرید سهم (حق تقدم) اوراق قرضه و اوراق مشارکت میباشد.
مطالعه فرایند کسب بازه از بازار سهام نشان میدهد که مزیت اصلی این بازار، ویژگی گشت تصادفی آن میباشد. اهمیت این ویژگی در آن است که وجود یا عدم وجود گشت تصادفی نرخ های بازده یک بازار تاثیرات بسیاری در استراتژی معاملات سرمایه گذاران، مدیران صندوق های سرمایه گذاری،مدل های قیمت گذاری دارایی ها میزان کارایی بازار و در نهایت توسعه اقتصادی یک کشور دارد.
حقیقت این است که بورس در شکل سرمایه نقش محوری دارد و لذا باید روح حرکت را در آن دمید. بورس میتواند محرک توسعه در ایران باشد. چون از یک طرف میتواند با جذب نقدینگی مازاد در کشور و با کنترل حجم پول به مهار تورم کمک کند و از طرف دیگر منابع مورد نیاز واحد های تجاری را برای رشد و بالندگی فراهم آورد.
منابع:
سایت www.farachart.ir
مجله دکتر شهناز مشایخ عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا و محبوبه جعفری دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری
