سلام من مهلام و تو این مقاله میخوام براتون از بازار بورس و نحوه کارکرد اون بنویسم.برای درک بهتر این مفهوم بیایید یه قدم به عقب بریم و با مفهوم "عرضه و تقاضا" آشنا بشیم.
نیاز
"عرضه و تقاضا" با مفهوم عمیق تری به اسم "نیاز" در ارتباطند. انسان برای زندگی "نیاز" به منابع و امکانات متنوعی داره و به این نتیجه رسیده که برای رفع این نیاز ها و دسترسی به منابع مختلف باید با سایر انسان ها در ارتباط باشه، مفهوم "مبادله کالا به کالا" رو که توی کتاب های درسی بارها و بارها بهش اشاره شده رو به یاد بیارید، این تبادل کالا با کالا مصداق "عرضه و تقاضا" ست.
مثلا من صاحب کالا،پول،اعتباری هستم که تو نداری و "نیاز" داری بهش، تو هم صاحب کالا،پول،اعتباری هستی که من حاضرم در برابر دریافت اون نیاز تو رو برطرف کنم.خریدار و فروشنده رو توی ذهنتون باید تداعی کنه این مثال.
هرچقدر میزان تقاضا برای یک کالا یا خدمت بیشتر بشه، قیمتش هم بیشتر میشه چون منابع محدود هستند و ارزشمند و هرچقدر عرضه بیشتر بشه قیمت کالا یا خدمت پایین تر میاد.
مثلا ماسک و ژل ضدعفونی کننده چون تقاضا براش بشدت زیاد شد، و تعداد محدودی ازشون وجود داشت قیمتش بشدت بالا رفت.
یا مثلا وقتی فصل گوجه سبز میشه و دیگه همه مغازه ها دارن گوجه سبز (افزایش عرضه) قیمتش کمتر میشه و مثل وقتی نوبر هست گرون نیست...
(نکته: عموما مفاهیم اقتصادی تو ایران برعکس کل علم اقتصاد و جهان عمل میکنه فعلا فکر کنیم که اقتصاد ایران اینقدر عجیب نیست!!!)
مفهوم دیگه ای که بی شک هممون باهاش آشنا هستیم "بازار" هست اما باید این مفهوم رو یکبار دیگه بررسی کنیم :
از نظر تاریخی، بازار به محلی اطلاق می‌شود که خریداران و فروشندگان برای مبادله کالا یا خدمات به آن مراجعه میکنند. اما اقتصاددانان به مجموعه خریداران و فروشندگانی که به خرید و فروش کالا یا خدمات خاصی مبادرت میکنند، بازار می‌گویند.
پس یادمون باشه که دیگه بازار فقط به محل و مکانش گفته نمیشه، همینکه خریدار و فروشنده ای باشه بازار هم وجود داره.
تا اینجا با عرضه و تقاضا و بازار آشنا شدیم این دو مفهوم رو حتما به خاطر داشته باشید. حالا بریم سر موضوعات اصلی تر که قراره بهشون بپردازیم.
یادگرفتیم که بازار مجموعه ای از خریدارانه پس قطعا بازار بورس هم از خریدارانی تشکیل شده که بطور سیستماتیک و نظم یافته ای طبق قوانین خاصی میتونند به خرید و فروش مشغول بشوند.
سوالی که پیش میاد اینکه خرید و فروش چی؟ فروشنده کیه؟ از چه طریقی میشه خرید و فروش کرد؟ و ...
اما این سوالات رو نگهدارید بذارید بر اساس عرضه و تقاضا بازار بورس رو تعریف کنیم :
بازار بورس بازاریه که براساس عرضه و تقاضا شرکتها و سرمایه گذاران تشکیل شده.
عوامل اصلی این بازار:
پس فهمیدیم که شرکتهایی وجود دارند که سهامشون رو عرضه میکنند، و خریداران یا سرمایه گذاران این سهام رو به واسطه کارگزاری ها به روشهای مختلفی میخرند.
طبق تعریف قانون تجارت ایران شركت سهامي شركتي است كه سرمايه آن به سهام تقسيم شده و مسئوليت صاحبان سهام محدودبه مبلغ اسمي سهام آنهااست.
به عبارت ساده تر ، شرکت های سهامی شرکت های تقریبا بزرگی هستند که سرمایه اونها به قسمت های مساوی به اسم "سهم" تقسیم میشه.طبق قانون ارزش اسمی هر سهم 1000 ریاله.
مثلا شرکت پتروشیمی پارس سرمایه اش 6,000,000,000,000 ریاله که اگه تقسیم بر 1000 که ارزش اسمی هرسهم بکنیم پس یعنی این شرکت 6,000,000,000 تا سهم داره و هرکسی میتونه به اندازه پولی که میخواد از این 6میلیارد سهم خریداری کنه.
( 6,000,000,000 = 6,000,000,000,000/1000 )
(ارزش اسمی هر سهم/کل سرمایه = تعداد سهام هر شرکت)
این شرکتها برای اینکه بتوانند فعالیت های جدیدی رو شروع کنند "نیاز" به منابع مالی کلان و زیادی دارند و من و شما و هزاران نفر دیگه که صاحب پول و منابع مالی هستیم میتونیم براشون این نیاز رو رفع کنیم. اما چطور؟؟ با خریدن سهام شرکت .
به عبارت دیگه شرکت سهامی برای تامین مالی و رفع نیازش به منابع مالی سهام شرکتش رو "عرضه" میکنه و سرمایه گذاران این "سهام" رو میخرند و میتونیم بگیم که "تقاضا" شکل میگیره و همین که عرضه و تقاضا شکل گرفت و معامله انجام شد بازار سهام تشکیل شده.
طبق قانون تجارت وقتی فردی چه حقوقی چه حقیقی ،سهام یک شرکت سهامی رو بخره به عنوان سهامدار و مالک شرکت تلقی میشه و درمقابل برگه سهام دریافت میکنه که نشاندهنده مقدار مالکیت فرد در شرکته و همچنین در سود و زیان شرکت سهیم میشه. پس اگر تعدادی از سهام یک شرکت سودده رو بخرید،موقع تقسیم سود شماهم از محل این سود پول دریافت میکنید.
پس تمام تلاش سرمایه گذاران اینکه شرکتهایی که میتونند بازدهی و سوددهی داشته باشند رو شناسایی کنند و سهام اونها رو بخرند و شرکتهای سهامی هم دنبال این هستند که عملکرد خوبی داشته باشند که بتونند برای رفع نیازهای مالیشون برای سرمایه گذاران جذاب باشند و سهام شرکتشون رو با قیمت بالاتری بفروشند.
جمع بندی:
تبریک میگیم بهتون ! شما با مفاهیم بنیادی که برای درک ساز وکار بورس نیاز هست آشنا شدید .من سعی کردم که به ساده ترین شکل توضیح بدم و امیدوارم که موفق بوده باشم اگر هنوز براتون توی این مفاهیم سوال و ابهامی هست نگران نباشید، مبحث خیلی گسترده است و به مرور باهم یادمیگیریم.
اگر درمورد مفهوم عرضه،تقاضا، بازار و شرکت سهامی سوالی دارید توی کامنت برام بنویسید. من میخونم کامنت ها رو و حتما جوابش رو براتون پیدا میکنم.
توی پست بعدی باهم بیشتر درمورد ساز و کار بورس و شرکتهای سهامی که توی بورس هستند آشنا میشیم و به این سوالات پاسخ میدیم که آیا هرکسی میتونه سهام بخره؟ هر شرکتی میتونه سهامش رو عرضه کنه؟
منتظر باشید...
