والدین معمولاً با مشاهده رفتار جنسی از جانب فرزندشان نگران شده و به درمانگران در این حوزه مراجعه می‌کنند تا ببینند رفتار فرزندشان طبیعی و طبیعی است، یا در نتیجه وقوع یک سوء استفاده جنسی شکل گرفته است.
درمانگران معمولاً با نمونه‌های متعددی از این گونه مراجعین روبه رو هستند که پرونده آنها در میزان نگرانی بزرگسالان، میزانی از اختلال که رفتار جنسی در روند زندگی و درس‌خواندن کودک ایجاد کرده است، ریشه و سرچشمه شکل‌گیری رفتار و …، با یکدیگر تفاوت دارند.
عموماً به دلیل اینکه بسیاری از والدین از وقوع سوء استفاده جنسی در گذشته فرزندشان می‌ترسند، بسیاری از رفتارهای جنسی کودکان را نامعمول و ناسالم تصور می‌کنند، در حالی که در واقعیت این گونه نیست.
رفتارهای جنسی در بین کودکان امری معمول و شایع است و حدود ۴۲ تا ۷۳ درصد کودکان پیش از رسیدن به ۱۳ سالگی این تیپ رفتارها را بروز می‌دهند. در زیر تفاوت رفتارهای طبیعی و غیرطبیعی جنسی توضیح داده شده است.
بخش زیادی از رفتارهای جنسی کودکان امری شایع، معمول و طبیعی است. در واقع طبیعی است که کودکان برای کشف بدن خود یا همسالان خود کنجکاوی به خرج دهند.
آنها درباره اینکه هر بخش از بدنشان چگونه است و چه کاری انجام می‌دهد، کنجکاوند. برای آنها این سوال وجود دارد که چرا بخشی از بدن آنها با والدین یا با خواهر و برادرشان متفاوت است.
اینگونه رفتارها شاید از جانب بزرگسالان “جنسی” تلقی شود، اما بخش قابل توجهی از آنها از دید کودکان معمولاً نوعی از کنجکاوی است.
کودکان رفتار جنسی سالم و طبیعی را در قالب روش‌های مختلفی بروز می‌دهند که بازی‌ها و روابط با دیگران را در بر می‌گیرد. این موضوع که آنها چه روشی را انتخاب کنند به مرحله رشد آنها وابسته است.
اولین نکته‌ای که درک طبیعی یا غیرطبیعی بودن رفتار جنسی را ممکن می‌کند، توجه به نوع و تعدد وقوع رفتار جنسی از جانب کودکان در سنین مختلف است.
به جز لمس ناحیه جنسی، بقیه رفتارهای جنسی در بین نوزادان به ندرت رخ می‌دهد. پس از دوران نوزادی، هرچه کودکان بیشتر بدن و نواحی جنسی خود و تفاوت بین دو جنسیت را می‌شناسند، امکان بروز رفتار جنسی در بین آنها افزایش می‌یابد.
رفتارهای جنسی در بین کودکان ۲ تا ۵ سال نسبت به کودکان بالای ۵ شایع‌تر است و تنوع بیشتری دارد. در یک مطالعه بر روی کودکان ۲ تا ۵ سال که به گفته خانواده هیچ‌گونه سوء‌استفاده‌ای را تجربه نکرده بودند، برخی رفتارهای جنسی شایع و مشترک مشاهده شد، مانند لمس ناحیه جنسی در خانه و یا در مکان‌های عمومی، نشان دادن ناحیه جنسی خود به دیگران، نزدیک شدن به دیگران و تلاش برای مشاهده افراد به صورت برهنه.
امکان اینگونه رفتارها در بین کودکان در این سنین، فارغ از جنسیت آنها وجود دارد و در صورتی که حالت مداوم یا اجباری نگیرد، در زمره رفتارهای جنسی طبیعی است.
والدین عموماً اینگونه رفتارها را به مرور پس از ۵ سالگی از جانب کودکانشان کمتر مشاهده می‌کنند. البته این لزوماً به معنی کاهش رفتارهای جنسی در کودکان بالای ۵ سال نیست، بلکه ممکن است در نتیجه کاهش میزان بروز آن از جانب کودک باشد.
یکی از دلایل بروز کمتر رفتارهای جنسی در میان کودکان بالای ۵ سال، آشنایی آنها با قوانین و هنجارهای اجتماعی است که باعث می‌شود آنها به پنهان کردن رفتارهای جنسی خود روی بیاورند.
همچنین با ورود کودکان به عرصه اجتماعی مانند ورود به مدرسه، میزان زمانی که والدین می‌توانند رفتار کودکان را رصد کنند، و در نتیجه امکان مشاهده رفتارهای جنسی کودکان توسط آنها کاهش می‌یابد.
رفتارهای جنسی طبیعی معمولاً فردی است، اما می‌تواند شامل دیگری و یا حتی لمس جنسی دیگری نیز باشد.
در اینگونه رفتارها لزوماً قصد کودک رضایت جنسی نیست؛ بلکه کنجکاوی، تقلید ادای رفتارهای جنسی بزرگسالان، جلب توجه و کسب آرامش دلایل دیگری هستند که می‌توانند علت بروز رفتار جنسی در کودکان شوند.
رفتارهای جنسی متناسب با عوامل گوناگونی مانند مرحله رشد طبیعی کودک، عکس‌العمل والدین به رفتار کودک، تغییر در عوامل استرس‌زا در خانواده و دستیابی به داده‌ها و اطلاعات جنسی پیشرفت و گسترش پیدا می‌کنند یا اصلاح می‌شوند.
به عنوان مثال، تکنولوژی جدید همچون اینترنت و توسعه چت‌روم‌ها و برقراری ارتباط در قالب فضای مجازی، امکان دسترسی کودکان به داده‌های پورنوگرافی را افزایش داده‌است.
۱. کودکان نوپا
۲. کودکان پیش از سنین مدرسه
۳. کودکان در سنین مدرسه
اگر رفتارهای جنسی طبیعی در سن نامناسب انجام شوند یا تکرار آنها شکل غیرطبیعی، اختلال‌آمیز و اجباری پیدا کند، وارد حیطه رفتارهای جنسی غیرطبیعی می‌شود و نیاز است فرآیند تربیت جنسی با دقت بیشتری لحاظ شود.
برای مثال یک کودک ۳ ساله که دائما ناحیه جنسی خود را لمس می‌کند و این عمل در زندگی روزمره او اختلال ایجاد می‌کند، در حال بروز رفتار جنسی طبیعی از لحاظ سنی اما غیرطبیعی به لحاظ تکرار و تعدد رفتار است.
بنابراین رفتار جنسی غیرطبیعی، رفتاری است که کودک به صورت متعدد یا نامتناسب با سنش نشان می‌دهد و تبدیل به نوعی دغدغه و درگیری ذهنی برای او می‌شود، به گونه‌ای که او معمولاً پس از دخالت بزرگسالان و تلاش‌های اصلاح‌کننده آنها دوباره انجام این رفتارها را از سر می‌گیرد.
مثلاً لمس نواحی جنسی دیگران شاید برای یک کودک ۴ ساله رفتاری طبیعی باشد، اما چنین رفتاری از جانب یک کودک ۱۱ ساله رفتار جنسی غیرطبیعی است.
بخش عمده رفتار جنسی غیرطبیعی، رفتارهایی است که شخصی دیگر و به ویژه لمس و ارتباط جنسی با آن شخص را شامل می‌شود. معمولاً رفتارهای جنسی غیرشخصی که متناسب با سن کودک نیست، یا با استفاده از زور و کنترل از جانب یک کودک همراه باشد، شکل غیرطبیعی پیدا می‌کند.
بنابراین به طور کلی رفتارهای جنسی طبیعی را که با شرایط و ویژگی‌های زیر ترکیب شود، می‌توان رفتار جنسی غیرطبیعی دانست:
رفتارهای جنسی غیرطبیعی معمولا با دیگر اختلال‌های رفتاری و احساسی در ارتباط است. کودکانی که رفتارهای جنسی غیرطبیعی نشان می‌دهند، معمولاً دارای نشانه‌های درونی از افسردگی، نگرانی، و نشانه‌های بیرونی پرخاشگری هستند.
برخلاف پژوهش‌های قدیمی که رفتار جنسی غیرطبیعی از جانب کودکان را فقط متأثر از تجربه سوءاستفاده جنسی می‌دانستند، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که عوامل متعدد دیگری نیز می‌تواند در شکل‌گیری رفتار جنسی غیرطبیعی موثر باشد.
شخصیت و رفتار اعضای خانواده، عوامل محیطی، عوامل استرس‌زا و ناکارآمدی خانواده که شامل خشونت، سوء استفاده و نادیده گرفتن می‌شود، ممکن است باعث بروز رفتارهای جنسی غیرطبیعی یا تشدید آنها شود.
بنابراین رفتارهای جنسی غیرطبیعی در بین کودکان معمولاً شکل اجباری پیدا می‌کند تا رفتاری که آنها بر آن تسلط ذهنی داشته باشند یا برای انجام آن تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی کنند.
نکته مهم دیگری که درباره کودکان با رفتارهای جنسی غیرطبیعی وجود دارد، این است که آنها احتمالا بیشتر در معرض آسیب‌پذیری و قربانی شدن هستند. بنابراین والدین این کودکان حتما باید در نوع برخورد و واکنش به رفتار جنسی کودکان با آگاهی عمل کنند و از کمک متخصصین این حوزه بهره‌مند شوند.
اگر کودکی نمونه‌ای از رفتارهایی را که اشاره خواهد شد، انجام دهد، بهتر است که والدین برای رفع آن به تراپیست و افراد متخصص مراجعه کنند.
۱. کودکان نوپا
۲. کودکان در سنین پیش از مدرسه
۳. کودکان در سنین مدرسه
اینگونه رفتارها نه تنها طبیعی نیستند، بلکه نشان‌دهنده یک مشکل جدی است و می‌تواند آسیب‌زا باشد. اگر کودکی یکی از رفتارهای زیر را بروز داد، والدین باید برای درخواست کمک حرفه‌ای و سریع به متخصصان این حوزه مراجعه کنند.
۱. کودکان نوپا
۲. کودکان در سنین پیش از مدرسه
۳. کودکان در سنین مدرسه
این مقاله برگرفته شده از مقاله تفاوت رفتار جنسی طبیعی و غیرطبیعی در کودکان زیر ۱۳ سال
