اولگا رودنکو، سردبیر کیف ایندیپندنت، از دشواریها و چالشهای روزنامهنگاران اوکراینی در این روزهای جنگ میگوید. از تلاش خبرنگاران برای پایبندی به حقیقت در شرایطی که کشور درگیر جنگ با روسیه است و دولت اوکراین در شرایط جنگی فضای کار را برای رسانهها سختتر از همیشه کرده است.
برای اولگا رودنکو، سردبیر کیف ایندیپندنت، روزنامهنگاری فقط یک حرفه نیست، بلکه ضرورتی اخلاقی است. او میگوید: «سربازان ما در خط مقدم برای اوکراین میجنگند تا آیندهاش را تعیین کند. آنها میجنگند تا اوکراین روسیه نباشد. روسیه با نبود آزادی بیان، آزادی رسانه، نبود هیچ آزادی شناخته میشود. اگر آنها برای این میمیرند، ما باید از این حقوق استفاده کنیم.»
این چیزی فراتر از یک فراخوان ساده برای خبرنگاران اوکراینی است تا هر طور که میخواهند بنویسند. رودنکو علیه کمپین ارعاب روزنامهنگاران که از پاییز گذشته آغاز شده است صحبت میکند.
کیف ایندیپندنت شناخته شدهترین رسانه انگلیسی زبان کشور در یک فضای خبری رایگان، قوی و عمدتاً آنلاین است. اما رودنکو میگوید «از اکتبر تا نوامبر، زمانی که برخی از مردم فکر میکردند ممکن است انتخابات برگزار شود، بسیاری از تحریریهها تحت فشار قرار گرفتند.» (انتخابات در اوکراین بر اساس حکومت نظامی به حالت تعلیق درآمده و علیرغم آن گمانه زنیهای پاییز، هیچ برنامهای برای برگزاری آن وجود ندارد.)
در ژانویه، روزنامهنگاران در سایت تحقیقاتی Bihus.info دریافتند که 30 افسر سرویس امنیتی اوکراین دوربینهای مخفی را در اتاقهای هتل کار گذاشتهاند تا به طور مخفیانه از خبرنگاران در یک مهمانی فیلمبرداری کنند.
برخی از خبرنگاران در این مهمانی در مورد خرید مواد مخدر بحث کرده بودند و حشیش و MDMA مصرف میکردند. انتشار این تصاویر باعث اعتراض شد و در نهایت منجر به اخراج یکی از فرماندهان سرویس امنیتی شد.
اوایل این ماه، یوهن شولهات، روزنامهنگار تحقیقی از Slidstvo.info، که در حال تحقیق در مورد خرید یک آپارتمان مجلل توسط همسر یکی از روسای سرویس امنیت سایبری اسبییو بود، یک روز عصر هنگام خرید از یک سوپرمارکت، برگههای اعزام به خدمت را دریافت کرد.
روزنامهنگاران این وبسایت متعاقباً فیلم دوربینهای مداربسته این حادثه را به دست آوردند. این تصاویر نشان میدهد که مردی با لباس شخصی که برای سرویس امنیتی کار میکند، دو سرباز را که به شولهات نزدیک شده بودند هدایت میکند. رودنکو میگوید: «این کار استفاده از اعزام اجباری به عنوان حکم اعدام برای خبرنگاران است. ما به عنوان خبرنگار، از یک سو میتوانیم هر چه میخواهیم بنویسیم، اما در حالی که این کار را انجام میدهیم، نیروهایی در دولت بیش از هر زمان دیگری ابزارهایی برای ارعاب ما دارند.»
این سردبیر در صحبت درباره حوادث مرتبط با آزار و اذیت روزنامهنگاران کیف ایندیپندنت محتاطتر است و میگوید: «ما همیشه به مقامات این فرصت را میدهیم که مشکلات را برطرف کنند و آنها تاکنون این کار را انجام دادهاند.»
اما رودنکو استدلال میکند که اگرچه آنچه از پاییز اتفاق افتاده «عالی نیست»، اما در درازمدت به آزادی مطبوعات خوشبین است، زیرا «جامعه روزنامهنگاران اوکراین جامعهای بسیار قوی است و این که آنها در حال مبارزه هستند بازتابی از جامعه اوکراین است.»
کیف ایندیپندنت در نوامبر 2021 به عنوان شاخهای از کییف پست و پس از آن تاسیس شد که مالک این روزنامه، عدنان کیوان، به طور ناگهانی تصمیم گرفت انتشارات خود را به حالت تعلیق درآورد و همه روزنامهنگاران را اخراج کند. رودنکو معاون سردبیر پست بود، اما در حال ترک کشور برای یک فرصت مطالعاتی در شیکاگو بود. او متوجه شد که گروهی از خبرنگاران میخواهند کار جدیدی راهاندازی کنند و به آنها گفت: «اگر میخواهید کاری را شروع کنید، من با شما هستم.»
این اتفاق کمی بیش از سه ماه قبل از حمله تمام عیار روسیه به اوکراین رخ داد، اما در آن زمان ژئوپلیتیک از ذهن آنها دور بود. در عوض، آنها درگیر تلاشی دیوانهوار برای جمعآوری پول برای پرداخت حقوق و تأسیس سریع کییف ایندیپندنت بودند، زیرا به سرعت مشخص شده بود که صاحب پست نظر خود را تغییر داده و قرار است دوباره رسانه راهاندازی کند. بودجه اضطراری 100000 دلاری از بنیاد اروپایی برای دموکراسی دریافت شد و برنامه عضویت راهاندازی شد.
بعد جنگ شروع شد. رودنکو میگوید: «ما به یک دلیل بسیار غمانگیز موفق شدیم. واقعا اینطور نبود که در زمان مناسب در مکان مناسب باشیم. ما کارهای زیادی را انجام دادیم تا این اتفاق بیفتد.»
در حال حاضر، 11000 عضو وجود دارد که به طور متوسط 9 دلار (7 پوند) در ماه پرداخت میکنند، که بیشتر درآمد سالانه 1.9 میلیون دلاری این رسانه را ایجاد میکند، و از مزایای آن میتوان به دسترسی به چت در سرور Discord، فرصت پرسیدن سوال از روزنامهنگاران در مورد جنگ و آموزش زبان اوکراینی نام برد. 60 کارمند، که حدود 40 نفر از آنها روزنامهنگار هستند، در دفتری در یکی از زیباترین خیابانهای کیف مستقر هستند.
رودنکو میگوید در حالی که این موسسه در مورد افشای محل استقرار نظامی دقت دارد، نمیتوان از نوشتن مطالبی در انتقاد از نیروهای مسلح خودداری کرد. او میگوید: «شما نمیتوانید درباره اوکراین بنویسید و درباره فساد ننویسید.»
یکی از پرمخاطبترین آثار کیف ایندیپندنت، تحقیق دو قسمتی در مورد سوءاستفاده از قدرت، فساد و کلاهبرداری در لژیون بینالمللی داوطلبان خارجی اوکراین بود.
فساد و سوءاستفاده از قدرت تنها موضوعات مرتبط با جنگ در حال گسترش در اروپا نیستند. فرانسیس فارل، به دلیل گزارش «شبی زیر بمباران در باخموت» در ژانویه سال گذشته، قبل از آن که این شهر به دست روسها بیفتد، در بخش گزارشگری ممتاز جایزه مطبوعات اروپا در فهرست نهایی قرار گرفته است.
یک واحد جنایات جنگی تازه تأسیس چهار فیلم ساخته است که جدیدترین آنها به بررسی این موضوع میپردازد که آیا روسیه در حال انجام نسلکشی در حمله به اوکراین است یا نه.
رودنکو میگوید این که مالکیت رسانه با کارکنان است و استقلال مالی دارد به این معنی است که «تمام تصمیمها در اتاق خبر گرفته میشود.»