به نظر شما مفهوم کلمه “ارزش” چی میتونه باشه؟
ارزش چیزیه که به شما می گه کجا چطور رفتار می کنید. یک خط کش که نشون می دهد چقدر از تصمیمات خودتون راضی هستید. مثلا اگر ارزش شما کیفیت باشه، کارها و رفتارهاتون رو براساس ارزش های کیفی می سنحید.
ارزش های هر کسی با دیگری متفاوت هستند و تازه ارزش هامون در طول زندگی تغییر هم میکنه. یه نگاه بندازیم به ارزش های من در دوستی در طول بیست سال گذشته م! نمره برام ارزش بود و قبولی شخص مقابل اما بعدش موفقیت های شغلی اش برام مهم بود! بعد کم کم باحال بودنش و اینکه چقدر رو خودش کار کرده. یه دوره ای ادم ها رو برحسب تحصیلات یا اسم دانشگاهشون می سنجیدم.
ارزش هایی که اکثرا متداول هستن عبارتند از عشق، موفقیت، هوش، احترام و دوستی. این به این معنا نبود که مثلا تنها ارزشم این بود! اما این ارزش انگار رو بقیه ویژگی ها هم تاثیر می گذاشت. بسیاری از ارزش هایی که از دوران کودکی به یادگار داریم مثل عشق و همدلی و قدردانی، ممکنه در بزرگسالی هم جزو ارزش های مهم محسوب شن اما، اینو هم باید بدونیم که به واسطه رشد فردی، خیلی از ارزش ها تغییر میکنن و جاشون رو به ارزش های مهم تر خواهند داد. ممکنه مواردی نظیر تاب آوری، قدردانی و خانواده ارزش بسیار زیادی رو برای ما داشته باشن. کسب شناخت نسبت به ارزش هایی که برامون مهمتره میتونه مزایای بسیاری رو به همراه داشته باشه که در ادامه قراره به 8 مورد از مزایای این پدیده اشاره کنیم:
نمی تونم بگم ارزش ها هدف رو تعیین می کنند یا اهداف ارزش ها رو! اما ارزش ها مثل خاکی می مونن که اهداف توش رشد می کنند. مثلا من ارزشم اینه که خدا ازم راضی باشه، پس هدف شغلیم رو بر مبنای خدمت به خلق می زارم. یکی ارزشش اینه که آدم مفیدی باشه، پس هدفش اینکه یه مشکلی از کسی حل کنه. حالا اگر وقت بیشتری بزاره یا پول کمتری بگیره ولی فکر کنه که مفید بوده، در راستای ارزش هاش بوده و حالش خوبه!وقتی ارزش هامون مشخص نباشند، اهدافمون عاریه ای خواهند بود. یعنی برحسب توقعات دیگران و جامعه برای خودمون هدف تعیین می کنیم. مثلا تو دوراه جاهلیت و جوانی من فکر می کردم باید یا ریاضی بخونم یا تجربی. البته خانواده هیچ فشاری رو من نداشت. ولی به سبب فشار اجتماعی ارزشم این بود که تو این دو رشته بدرخشم درحالیکه عاشق علوم انسانی بودم.
تو تصمیمی گیری گیر کردید. از ایران برم و دنیای جدید کشف کنم یا بمونم و از درکنار در خانواده بودن لذت ببرم؟ تو این محل کارم بمونم چون 10 ساله اینجام و امنیت دارم یا برم یک شرکت جدیدو درامد بیشتری کسب کنم؟ مدیر جدید استخدام کنم یا به سرپرستی که از اول بیزینس تا الان همه سختی ها رو باهام کشیده، موقعیت میریتی بدم؟ خب، اگه ارزشتون این باشه که خانواده عشقش جاویدانه و ربطی به فاصله نداره ولی زمانت برای تجربه ها کمه، احتمالا کوله بار سفرت رو می بندی! یا اگه فکر می کنی بقا و رشد بیزینس بر منافع شخصی برتری داره، احتمالا مدیر جدید با قابلیت های جدید استخدام می کنی. یا اگر امنیت برات ارزشه قید موقعیت های جدید رو می زنی!
حالا سر کدوم دو راهی گیر کردی؟ ببین کدوم ارزش برات وزنه اش بیشتره؟ ارزش ها معیارهای ما برای تصمیمات سخت هستند...بازم درگیرید که کدوم ارزش وزنش براتون بیشتره؟ خوب پس هنوز ارزش هاتون براتون شفاف نیستند و احتمالا درگیر قضاوت های دیگران هستید!.
تا حالا شده بخواین مسائل اضافی زندگیتون رو کم کنین؟ شناسایی ارزش ها به شما کمک میکنه تا بین مسائل مهم و کم اهمیت تمایز قائل شده و مواردی که اهمیت چندانی ندارن رو دور بریزی. عواملی که باعث میشه زمان و انرژیت هدر بره رو شناسایی کرده و از زندگی حذفشون کن. ارزش ها کمک می کنن که به یه چیزایی نه بگید و یه چیزایی اره...اگر هنوز تو رودربایسی می مونید یعنی ارزش هاتون براتون شفاف نیستند!
همه ی مشاغل نقاط مثبت و منفی خاص خودشون رو دارن اما، وقتی ما به ارزش های خودمون آگاه باشیم میتونیم در رابطه با انتخاب حرفه و یا شغل خودمون دقیق تر عمل کنیم. اگر جزو آدمایی هستی که ارتباط با دیگران و پیدا کردن دوستهایی جدید خیلی برات مهمه، بهتره دنبال کارهایی باشی که مجبور نباشی اونارو از خونه انجام بدی. از طرف دیگه، اگه برات سفر کردن، دارایی هایی که داری، ثروت و داشتن گفتگو مهمه، داشتن شغلی مثل کارمند آژانس مسافرتی میتونه گزینه خوبی برات باشه. گاهی وقتا آگاه بودن به ارزش ها باعث میشه تا بیش از پیش به این مساله فکر کنی که آیا به دنبال پیشرفت در اون کار هستی یا خیر؛ اینجاست که میشه امیدوار تر از قبل بود، آخه هیچ کس از پیشرفت کردن بدش نمیاد! اگر هنوز شک داری، و نگران وجهه اجتماعی کارت هستی ، پس هنوز ارزش هات برات مشخص نیستند!
شناخت ارزش ها به شما کمک میکنه تا ایده های خودتون پیرامون موضوعات مهم رو، گسترش بدین. لزومی نداره شما دقیقا به همون چیزی باور داشته باشین که والدین شما یا وستان شما اعتقاد دارن باور داشته باشین. شما فقط کافیه بدونین عمیقا و قلبا به چه یاچیزی اعتقاد دارین و بعد از اون میتونین این صداقت در رفتارتون رو با دیگران به اشتراک بذارین؛وقتی بین آنچه می گید و انچه عمل می کنید و آنچه باور دارید یکپارچگی وجود داشته باشه، ادم ها به تمامیت شما باور پیدا می کنند و لزومی نداره مدام خودتون رو توضیح بدید و اونها هم براتون ارزش قائل خواهند بود و همین اعتماد به نفس ات رو بالاتر می بره.
اگر به ترکیب مزایایی که در بالا بهشون اشاره کردیم بپردازی و از اونا در زندگی استفاده کنی، میتونی شاهد بهبود عملکرد خودت در زندگی باشی. اگر هدفت رو پیدا کنی، به شرایط سخت واکنشی مناسب نشون بدی، تصمیماتی صحیح بگیری، ایده ها و نظراتت رو گسترش بدی و اعتماد به نفس خودت رو بالاتر ببری، مطمئن باش که شادتر از قبل ادامه خواهی داد!
اگر تا بحال موفق به شناسایی ارزش های خودتون نبودید، راهکارهای زیر میتونه به شما کمک کنه تا در این مسیر موفق تر از گذشته عمل کنید:
یک لیست کامل از انواع ارزش ها نظیر عشق، موفقیت، اعتماد، دلسوزی، ثروت، افتخار، لطف و قدردانی تهیه کن. همزمان که این لیست رو مرور میکنی، ببین کدوم یکی از این ارزش ها برات جذاب تره و احساس خوبی بهت میده. میتونی تا هر جایی از لیست که رفتی، ارزش هایی که خوندی رو علامت بزنی. در ادامه، ذهنت رو متمرکز کن و ببین کدوم یکی از ارزش ها، اهمیت کمتری برات داره. سعی کن تعداد ارزش های لیستت رو به 10 تا 15 عدد برسونی. در گام بعدی، این ارزش ها رو به ترتیب اهمیت، دوباره یادداشت کن. حالا شما لیستی از 15 ارزش برتر خودت رو در اختیار داری. نگران نباش؛ ارزش ها همیشه ثابت نخواهند ماند؛ با گذشت زمان و البته رشد ذهنی و فکری ما، ارزش ها هم تغییر خواهند کرد.
ببین کجا علیرغم مخالفت ها، توهین ها، تحقیر ها و قضاوت ها از دستاوردت راضی بودی. مثلا من وقتی فریلنس بودن رو انتخاب کردم، درحالی که قبلش کارافرین بودم و کارمند، قید پرستیژ اجتماعی رو زدم! فهمیدم آزادی یک ارزش برای من محسوب می شه و تو این مدل کاری می تونم ارزش لذت ببرم. قید امنیت و قدرت رو زدم و آزادی رو انتخاب کردم...الان هم هرچند با چالش های زیادی روبرو می شم، اما اصلا برای کارمندی وسوسه نمی شم!
