استارتاپ ویزای پرتغال، صفر تا صد

تو این مقاله سعی می‌کنم خیلی ساده و خلاصه توضیح بدم که مراحل مختلف اپلای کردن چیه. اینجا می‌تونید با کلیات برنامه استارتاپ ویزا آشنا بشید، و اینجا هم جاییه که می‌تونید اپلیکیشن‌تون رو سابمیت کنید.

بعد از ساین‌آپ توی سایت، اسم استارتاپ رو تو فیلد Designation می‌نویسید. تعداد کارآفرینان رو که حداقل ۱ و حداکثر ۵ می‌تونه باشه رو می‌نویسید. تو این قسمت خیلی دقت کنید. قبل از اپلای حتماً تیم‌تون رو درست انتخاب کنید، با کسی جلو برید که مطمئن هستین پای برنامه‌‌ها هست.

قسمت اول: Motivation Letter - باید به خوبی توضیح بدین که هدف‌تون از اومدن به پرتغال چیه، چرا پرتغال رو انتخاب کردین، که برای این موضوع باید بسته به موضوع استارتاپ‌تون در خصوص پرتغال تحقیق کرده باشین تا نشون بدین که می‌دونید دارین کجا می‌رین. مثلاً در خصوص استارتاپ ما که موضوعش سوغات غذایی و توریسم‌ئه، ما نوشتیم که از ۱۰ سوغات پرتغال ۸ تاش غذایی‌ئه، یا سال گذشته پرتغال ۲۳ میلیون توریست داشته، و به این دلیل ... یعنی نشون می‌دین که شناخت کافی دارین از کشوری که انتخاب کردین، نه که فقط چون شما برنامه‌ی استارتاپ ویزا دارین و دیدیم نمی‌تونیم بریم کانادا پس شما رو انتخاب کردیم!

قسمت دوم: Brief Description of the Project - در کمتر از ۲۵۰۰ کاراکتر باید پروژه‌تون رو معرفی کنید.

قسمت سوم: Innovative Nature of the Project - در کمتر از ۲۵۰۰ کاراکتر باید توضیح بدین که چی تو پروژه شما هست که اون رو خلاقانه نشون می‌ده، فرق شما با بقیه استارتاپ‌ها و شرکت‌های مشابه شما در بازار چیه.

قسمت چهارم:‌ Justification Of The Internationalization - در کمتر از ۲۵۰۰ کاراکتر توضیح بدین که چقدر پتانسیل بین‌المللی شدن دارین. برنامه‌تون برای توسعه بازار‌تون بعد از تصاحب بازار پرتغال چیه، و این‌که چطور می‌تونید بهش برسید یا این‌که چرا فکر می‌کنید که می‌تونید بهش برسید.

قسمت پنجم: Justification of Job Creation Potential - در کمتر از ۲۵۰۰ کاراکتر توضیح می‌دین که پتانسیل اشتغال‌زایی‌تون چقدره، بلخره برای دولت پرتغال مهمه که بدونه چقدر توانایی ایجاد شغل دارین.

قسمت ششم: Justification of Estimated Values - مشخص می‌کنید که توی ۵ سال اول چقدر قراره درآمد داشته باشین. با تفکیک سال، درآمدها و هزینه‌ها. حداقل رقمی که مدنظر دولت پرتغال ۳۵۰ هزار یورو درآمد (نه سود) در پنج سال اول هستش.

یادتون باشه، قرار نیست خودتون رو دست کم بگیرین و کوچیک فکر کنید، اما همزمان واقع‌بینانه هم به موضوع نگاه کنید. هر عددی که می‌نویسید یا هر هدفی که براشون مشخص می‌کنید، پشتش دلیل و مدرک هم بیارید تا نشون بدین که می‌دونید دارین چی می‌گین.

بعد یه قسمت Entrepreneurs Requirements هست که برای هر کدوم از اعضای تیم باید یک سری مدارک آپلود بشه. شامل: پاسپورت، گواهی عدم سوءپیشینه، تمکن مالی که نشون می‌ده تو حساب بانکی‌تون به اندازه ۱۲ ماه Social Support Index پرتغال: حدود ۵ هزار و ۱۴۷ یورو رو دارین. علاوه بر نامه‌ی تمکن مالی که بانک می‌ده، باید برید دفترخونه و یه نامه‌ای بگیرید و پیوست نامه موجودی حساب‌تون از بانک کنید. روزمه‌ی فرد (سعی کنید از سکشن‌های مختلف نفر داشته باشین: بیزنس، فنی، طراحی...)، نامه‌ای که نشون دهنده این‌باشه که شما مالیاتی در دولت پرتغال پرداخت نکردین، اگر تو ایران شرکت داشته باشین هم باید نامه‌ای بدین که بدهی مالیاتی به دولت ایران ندارین.

همزمان با این‌ها به Incubator هایی داخل لیست هستن اپلای می‌کنید و منتظر جواب‌شون می‌شین. شما عملاً نیاز دارین که حداقل یک Incubator به پروژه شما علاقه داشته باشه، که تو همین پروفایل خودتون می‌بینید که یه سری از Incubator ها جواب می‌دن Interested یا Not Interested هستن به پروژه شما.

اگر که ایده‌تون توسط اداره IAPMEI تأیید بشه، حالا باید یکی از Incubator ها رو انتخاب کنید، بهشون ایمیل بزنید بگین که اون‌ها رو انتخاب کردین، بعد از اون یه قرارداد می‌بندین، اینکوبیتور باید قرارداد رو رو پلتفرم IAPMEI آپلود کنه و شما بلافاصله بعدش ایمیل دعوت‌نامه‌هاتون رو دریافت می‌کنید! خیلی مبارکه.

احتمالاً قبل از تأیید یا عدم تأیید ایده‌تون مثلاً حدود یه ماه بعد اپلای کردن یه ایمیل دریافت کنید که این قسمت‌ها برای ما قانع‌کننده نبوده، که خب طبیعتاً باید بشینید یه سری اصلاحات انجام بدین و مجدد روی همون ایمیل بهشون جواب بدین.

برای تیم ما کل پروسه دریافت دعوتنامه حدود دو ماه و دریافت ویزا حدود یک ماه طول کشید، اما در مجموع این زمان به عوامل مختلفی بستگی داره.

من این مطالب رو از چیزهایی که خاطرم بود نوشتم، ممکنه یه سری چیزها رو جا انداخته باشم یا روزی که شما دارین اپلای می‌کنید بعضی قسمت‌ها عوض شده باشن، اما قطعاً کلیات داستان از این قراره.

سوالاتی که خیلی‌ها تو این مدت ازم پرسیدن:

1. گرفتن دعوتنامه‌ها چقدر طول می‌کشه؟ طبق چیزی که خودشون می‌گن ۴۰ روز کاری، ولی ممکنه زودتر یا قطعاً دیرتر هم بشه.
2. گرفتن ویزا چقدر طول می‌کشه؟ برای من یه ماه طول کشید، ولی خیلی بستگی به عوامل مختلف داره، مثلاً همه‌گیری ویروس کرونا. ممکنه بیشتر طول بکشه.
3. اجازه کار داریم تو پرتغال؟ خیر. دولت پرتغال به شما ویزا می‌ده که استارتاپ بزنید. شما اجازه کار تمام وقت ندارید، ولی کار پاره‌وقت، به صورت فریلنسر می‌تونید انجام بدین.
4. هزینه‌ی اینکوبیتور چقدره؟ بستگی به اینکوبیتور داره. ما تو Impact Hub Lisbon نفری ۱۰۰ یورو در ماه می‌دیم (که اینجا هم بستگی به تعداد نفرات‌تون و خدماتی که می‌خواهید دریافت بکنید داره)، ممکنه اینکوبیتوری باشه که هیچی نگیره (یکی از دوستان استارتاپش تو حوزه کشاورزیه و یکی از اینکوبیورها که تخصصش کشاورزیه هیچ پولی ازشون دریافت نمی‌کنه).
5. اینکوبیتورها چه خدماتی می‌دن؟‌ آیا سرمایه‌گذاری می‌کنن؟ همه‌ی اینها بستگی به اینکوبیتور داره که باید از خودشون بپرسید. معمولاً‌حداقل فضای کار اشتراکی بهتون می‌دن. خدمات مشاوره‌ی حقوقی و مالی و منتورشیپ هم می‌تونه روی قرارداد باشه یا ازتون جداگانه پول بگیرن. در نهایت همه‌ی اینها رو بعد از این‌که ابراز علاقه کردن به پروژه‌تون، تو جلسه‌ای که باهاشون می‌ذارید می‌تونید بپرسید.
6. آیا کسی نظارت می‌کنه به کاری که انجام می‌دیم؟ بله خود اداره IAPMEI به صورت فصلی از اینکوبیتورتون گزارش پیشرفت پروژه‌تون رو می‌گیره.
7. شرکت رو کی باید ثبت کنیم؟ از کی باید مالیات بدیم؟ بایدش دست خودتونه. شما تا پنج سال فرصت دارین که تو برنامه ی استارتاپ ویزا باشید. بعد از ثبت شرکت شما عملاً از برنامه ی استارتاپ خارج شدید و یک شرکت هستین که بعد تایپ اقامت تون هم تغییر خواهد کرد. پس برای ثبت عجله نکنید، وقتی دیدین که دارین درآمد کسب میکنید و همه چی داره جدی میشه ثبت کنید. یا مثلاً اگر رسیدین به جایی که کسب سرمایه کنید خب حتماً شرکت باید ثبت بشه. حواس تون باشه بعضی اینکوبیتورها فشار الکی میارن روی تیم ها که از همون اول شرکت ثبت کنن، مطلقاً تسلیم شون نشید.
8. اگر بعد از دو سال نشد چی می‌شه؟ اقامت‌مون به مشکل نمی‌خوره؟ نمی‌دونم! من هنوز دو سال نیست که اینجام ولی اساساً فکر نکنم بعد از دو سال اگر استارتاپ به جایی نرسیده باشه براتون مشکلی پیش بیاد. تا جایی که میدونم تا پنج سال وقت دارید.
9. بعد از ثبت شرکت چی می‌شه؟ نوع اقامت‌تون تغییر پیدا می‌‌کنه. شما عملاً صاحب یه شرکت هستین، مالیات پرداخت می‌کنید، به خودتون حقوق پرداخت می‌‌کنید، بیمه پرداخت می‌کنید و دیگه نیازی به قرارداد با اینکوبیتور ندارید.

نکات دیگه‌ای که به ذهن خودم می‌رسه اینان:

• هر اینکوبیتوری که بهتون Interested می‌ده، حتماً قبل از انتخاب و بستن قرارداد بهشون ایمیل بزنید و درخواست جلسه کنید و ببینید چه خدماتی بهتون می‌دن، رزومه‌شون چیه، چقدر به دردتون می‌خوره. با عجله انتخاب نکنید.
• سعی کنید اینکوبیتورتون تو لیسبون یا حداکثر پورتو باشه. شما قراره تو اون شهر زندگی کنید، پرتغال خیلی جای کوچیکیه و شما تو همین لیسبون هم ممکنه حوصله‌تون سر بره (نمی‌ره البته)، ولی باور کنید از ایران خارج شدن به هر قیمتی خوب نیست، و زندگی تو مرز پرتغال و اسپانیا خیلی کسالت‌بار می‌تونه باشه. و از اون مهم‌تر شما برای گسترش بیزنس‌تون نیاز به نتورک دارید، پس حواس‌تون باشه کجا رو انتخاب می‌کنید برای زندگی.
• اگر هیچ ایده‌ای راجع به استارتاپ ندارید و فقط می‌خواهید از این طریق از ایران خارج بشید، به نظرم پرتغال جای خوبی نیست. کار پیدا کردن اینجا کار ساده‌ای نیست، اینحا مثل آلمان کشور صنعتی و بزرگی نیست، و به غیر از حوزه‌ی استارتاپ و آی‌تی،‌برای کار تو بقیه مشاغل باید زبان پرتغالی بلد باشید (که خب حداقل یک سالی زمان باید بذارید برای دست و پا شکسته راه افتادن که به درد کار کردن هم نمی‌خوره).
• حداقل برای یک سال اول‌تون پول بذارید کنار، با این فکر که می‌رم و فلان می‌کنم نیاید. حتماً حداقل به اون اندازه‌ای که خودشون مشخص کردن پول با خودتون بیارید که اینجا از لحاظ روانی آروم باشید.
• متأسفانه مواردی گزارش شده که دوستانی که با ویزای استارتاپ اومدن رفتن دنبال کار دیگه. همون‌طور که اشاره کردم هم از IAPMEI و هم از اداره مهاجرت پیگیر توسعه پروژه‌تون خواهند بود و اگر بفهمن پروژه رو ول کردین و کار دیگه می‌کنید ممکنه اقامت‌تون رو از دست بدین. می‌تونید کار فریلنسری بکنید برای تأمین هزینه‌های روزمره‌تون، ولی نباید بیخیال استارتاپ‌تون بشید.
• سعی کنید با هم تیمی هاتون خونه نگیرید. برای شروع دو تا سه ماه با هم باشین ولی برای ادامه ی کار زیاد ایده ی جالبی نیست. شما قراره از صبح تا شب با هم روی پروژه کار کنید، شب تا صبح با هم بودن میتونه به روند توسعه کسب و کارتون در طولانی مدت صدمه بزنه.
• با این ذهنیت که میریم و سه ماهه سرمایه میگیریم نیاید. این یه کار طولانی و فرسایشی میتونه باشه. گرفتن سرمایه در یه کشور جدید بدون نتورک در زمان کوتاه تقریباً غیرممکنه. این رو میگم که توقع رو از خودتون بیارید پایین و با لذت بیشتری در مسیری که هستین قدم بذارید. اگر سرمایه ی اضافه ای ندارید که خرج استارتاپ تون کنید، سعی کنید دنبال کار پاره وقت باشین تا خیال تون از بابت هزینه های جاری تون راحت باشه. کار کردن روی ایده تون بدون این که خیال تون از بابت اجاره خونه و خورد و خوراک راحت باشه غیرممکنه.

حتماً‌ بعد از خوندن این مطلب، راهنمای خود IAMPEI رو هم برای سابمیت کردن اپلیکیشن مطالعه کنید. اگر اطلاعات بیشتری راجع به زندگی در پرتغال می‌خواهید می‌تونید این مقاله من رو بخونید، این هم لینک گروه ایرانیان پرتغال در تلگرام هست که اطلاعات خوبی توش رد و بدل می‌شه و گیر و گوری داشتین می‌تونید بپرسید همیشه یه نفر جواب‌تون رو می‌ده.

اگر که ایده‌ی استارتاپی و تیم خوب دارین، امیدوارم این توضیحات بدردتون بخوره. اگر سوالی داشتید که اینجا یا تو FAQ خود IAPMEI جوابش داده نشده بود، حتماً به وبسایت من سر بزنید.