تا حدودی استعدادهایش را تخمین بزنید
قبلا در مورد اولین گام حمایت از مستمندان و مددجویان و توانمندسازی آنان صحبت شد. گام اول را در حمایت عاطفی و معنوی برداشتیم. در این گام اول باید باب تعامل، گفتگو و رفت و آمد دلسوزانه و مسئولانه را باز کرد.
یادمان هست که مسئولیتهای معنوی و عاطفی و حمایتهای انسانی، کم از آن ندارد که از مشکلات معیشتی آنها بکاهیم. چه بسا اگر برای آنان گوش شنوایی میبود و کسی را در کنار خود میداشتند که برایشان انرژی بخش و الهام بخش باشد، آنها سر از فقر و گرفتاری درنمی آوردند.
اما در گام دوم باید یک هدف ویژه را دنبال کرد و آن استعدادیابی این فرد یا افراد است. در تمام تعاملات و گفتگوهایمان با او، باید بفهمیم و تخمین بزنیم استعداد و علاقه مندی او در چیست.
گاهی اوقات ما برنامه ای شغلی برای فرد در نظر میگیرم و او را به یک سازمان یا یک بنگاه اقتصادی معرفی میکنیم (به بیان ساده برایش کار پیدا میکنیم) حال آنکه آن فرد نه علاقه ای به آن کار دارد و نه استعدادی! در این صورت هم اعتماد به نفسش را از او گرفته ایم و هم از اعتبار خود نزد آن سازمان یا بنگاه اقتصادی کاسته ایم. بنابراین در گام دوم، حدس و تخمین در مورد استعداد و علاقه ضروری است.
برای همین امر توجه به چند عامل توصیه میشود:
اولاً: میان استعداد و علاقه خط تمایز ترسیم کنیم و بدانیم او به چه چیز علاقه دارد و در چه چیز مستعد است. چه بسا افرادی که مثلا در خوشنویسی استعداد دارند اما علاقه چندانی به انتخاب این هنر به عنوان شغل ندارند.
دلیل این تضاد خطاهای ذهنی، برداشتهای غلط، اطلاعات نادرست و ناآشنایی آنها با فضای کسب و کار در کلان شهرهاست که باید برطرف شود. نوعاً تصور میکنند استعدادشان مفت هم نمی ارزد! بنابراین در گذر زمان آنقدر از صرف انرژی در استعداد خود سرباز زده اند که دیگر علاقه ای هم درون آنها وجود ندارد.
بنابراین شناسایی استعداد به تنهایی نمیتواند ما را در قدمهای آتی کمک کند و چه بسا فراهم آوردن فضای کسب و کار برای آنها بر بستر استعدادهایشان، راه به جایی نبرد.
ثانیاً: خیلی باید دقت کرد که آن فرد واقعا در آن زمینه مستعد است، یا اینکه دوست دارد مستعد باشد. گاهی اوقات توهم استعداد (همانند توهم علم و سواد، توهم دانایی، توهم طراز اول بودن) در امری، خود عاملی گمراه کننده میشود.
گرچه در سؤالات خود از آن فرد، استعداد و علاقه مندی او را میپرسیم، اما راستی آزمایی نیز باید در دستور کار باشد. البته ممکن است ما کارشناس این موضوع نباشیم و در قدمهای بعد (که در شماره های بعد مطرح خواهد شد) مسئله را با کارشناس درمیان خواهیم گذاشت؛ اما اینکه ما نیز به این مسئله فکر کنیم و اینکه هر ادعایی را باور نکنیم، سنگ بنایی جدی و مهم است.
اصلاح ساختار ذهن مددکار نیز در این راه ضروری است. ما در این قدم ضمن طی کردن فرآیند صحیح توانمندسازی، الگوهای ذهنی خود را نیز اصلاح میکنیم و از هرگونه اقدام شتابزده، پرهیز خواهیم کرد.
در گام بعدی، دایره فضای تعامل با مددجو را کمی گسترده تر خواهیم کرد...
