هیج محصول دیجیتال یا فیزیکی بدون محتوا معنا ندارد. با این جمله فقط قصد داشتم توجه خواننده را به متنم جلب کنم؛ اما واقعا همه میدانیم که محتوا (طبق تعریف ویکیپدیای عزیز: هر چیزی که پیام، خبر، احساس، و نظایر آن را به دیگران منتقل کند) بخشی اساسی و حیاتی از دنیای امروز محسوب میشود. با این حرکت تهاجمی، زمینه را برای ادامه مطلب و شرح وظایف و زندگی یک فریلنسر محتوا آماده کردم. اکنون نوبت آن است که به شرح تک تک کلمات موجود در عبارت «فریلنسر محتوا» بپردازیم.
فریلنسینگ یا آزادکاری امروز به اصطلاحی رایج در نیروی کار سرتاسر جهان تبدیل شده است. در چند سال گذشته ایرانیها نیز بیش از پیش با این سبک کاری آشنا شدهاند و روزبهروز به اعضای جامعه فریلنسر در ایران افزوده میشود. در تعریف اولیه فریلنسر به شخصی گفته میشود که بدون قرارداد ثابت یا تعهد طولانیمدت، بهصورت پروژهای و عموما دورکاری، با کسبوکارها یا اشخاص گوناگون همکاری میکند. فریلنسر عموما حقوق ثابت ندارد و از تعهد در حضور در محل کار معاف خواهد بود. دستهبندی انواع نیروی انسانی فریلنسر، اکثرا بسته به مهارتهای آنها انجام میشود.
افرادی که بهصورت فریلنسر در دنیای کسبوکار مشغول به فعالیت میشوند، بهنوعی مهارت و تلاش فردی خود را به فروش میرسانند. آنها افرادی هستند که با تکیه بر مهارتهای آموخته شده و اتکا به باارزشترین ابزار دنیای امروز یعنی یادگیری، به کسب درآمد میپردازند. از مشهورترین دستههای نیروی کار فریلنسر میتوان به برنامهنویسها، طراحان گرافیک و تولیدکنندههای محتوا اشاره کرد. طراحان گرافیک، فیلمسازها، کارشناسان انیمیشن و بسیاری افراد ماهر در حوزههای مشابه، در دسته فریلنسرهای محتوا قرار میگیرند؛ اما در این نوشته میخواهیم به دستهای کوچکتر یعنی فریلنسرهای محتوای متنی اشاره کنیم. پس از اینجا فریلنسر محتوا همان فریلنسر محتوای متنی است.
فریلنسرهای محتوا افرادی با حوزه کاری وسیع و شهرت پایینتر نسبت به دستههای دیگر هستند. آنها را میتوان سربازان پیادهنظام دنیای اینترنت نامید که در خدمت پادشاه همیشگی یعنی «محتوا» فعالیت میکنند. شاید در نگاه اول تنها شغلی که برای یک فریلنسر محتوا به ذهن بیاید، نویسندگی یا مترجمی باشد. شاید در ذهن همه ما تصویری از یک کاربر عاشق نوشتن و خواندن به ذهن بیاید که همیشه با یک صفحهکلید مشغول کار است. تعریف خود من هم از فریلنسر محتوا همین خواهد بود. از نظر من فریلنسر محتوا صرفنظر از وظایف و پروژههایش همیشه باید زمانی را به نوشتن اختصاص دهد.
با وجود تعریفهای بالا و تصویری که در ذهن خودم از سرباز پادشاه دارم، این افراد امکان اشتغال در شغلهای بسیار گوناگونی دارند. آنها تنها به پروژههای نوشتن و ترجمه محدود نمیشوند و ظرفیتی برای تبدیل شدن به اصلیترین اعضای تیمهای رسانهای دنیای امروز دارند.
برای تصور بهتر از فریلنسر محتوا میتوانید شغلهای احتمالی فردی با چنین عنوانی را در طیفی قرار دهید که یک سوی آن کپی کردن بدون تغییر محتوای وبسایتهای دیگر (خواهش میکنم این پروژهها را قبول نکنید!) و در سوی دیگر تدوین استراتژی محتوای یک رسانه بینالمللی را قرار دهید (حرفهایترین پروژهای که به ذهنم میرسید).
فریلنسر محتوا میتواند نویسنده ثابت یا انعطافی یک سرویس خبری، وبلاگ سازمانی، رسانه آنلاین یا آفلاین یا کپیرایتر (نویسنده محتوای تبلیغاتی با هدف جذب مشتری یا افزایش فروش) باشد. در مرحلهای بالاتر، ویراستاری و سپس مدیریت تیمهای محتوایی به یک نویسنده حرفهای پیشنهاد میشود. درواقع این دسته از پروژهها را میتوان دسته میانرده فعالیتهای یک سرباز پادشاه نامید. فریلنسری که سابقه کافی در نوشتن و مدیریت داشته باشد، با تکیه بر همان سلاح با ارزش همیشگی یعنی یادگیری، میتواند پروژههای بسیار حرفهایتری را هم بپذیرد. از میان این نوع پروژهها میتوان به تدوین بازاریابی محتوا برای کسبوکارهای متنوع و حتی استراتژی محتوایی اشاره کرد که شرح آنها از حوصله این متن خارج است و در نوشتههای بعدی به آنها اشاره میکنیم.
درنهایت یادآوری میکنم که شاید در نگاه اول فریلنسری محتوا شهرت و اعتبار گرافیست بودن یا برنامهنویس بودن را نداشته باشد، اما فراموش نکنید که زحمات همه این دوستان، نیاز به محتوای (متنی) حرفهای دارد. امروز فریلنسرهای محتوا مسیری آسان برای جذب پروژه یا استخدامهای دورکاری دارند. کسبوکارهای متنوع به اهمین محتوا پی بردهاند (پس از آن که گوگل هزاران بار تکرار کرد: «محتوا پادشاه است») و با نگاهی به سرویسهای فریلنسری در ایران و جهان، متوجه فرصتهای بیشمار مهارتهای محتوامحور میشویم. البته فراموش نکنید که حرفهای شدن در حوزه محتوا هم مانند همه حوزههای فریلنسری نیاز به یادگیری مداوم و تلاش برای بهبود مهارتها دارد.
قسمت دوم: فریلنسر محتوا به چه ابزارهایی نیاز دارد؟ سلاحی برای سرباز پادشاه
