من یه لپ‌تاپ دارم که خیلی دوستش می‌دارم. این لپ‌تاپ یکی از مهمل‌ترین لپ‌تاپ‌هایی هست که ممکنه داشته باشید. با وزن ۲٫۷ ک‌گ و گرمای سوزانی که از بادزن‌های یُغُرش بیرون میاد، چندان چیز جذابی به چشم نمیاد.
اما این لپ‌تاپِ عزیز (که مراحل خریدش رو در نوشته‌ی تجربه‌های کاری مهراد در نظربازار نوشته‌ام) من رو دو ساله که همراهی کرده. سیستم‌عاملم در ابتدا ترکیب ویندوز/کوبونتو بود. به خاطر شخصی‌سازی‌های فوق‌العاده‌ای که بردیا دانشور در توییتر و وبلاگش میذاشت، تصمیم گرفتم که میزکار KDE رو روی اوبونتو انتخاب کنم که دوران لذت‌بخشی رو باهاش تجربه کردم.
هشدار: این نوشته حاوی متن‌های فنی‌ست و اگر با سیستم‌عامل گنو/لینوکس آشنایی ندارید، ممکن است چندان برایتان کاربردی نباشد.
اما بعد از یک‌سال از crash کردن‌های پی‌در‌پی KDE خسته شدم و ترجیح دادم که به یک میزکار stableتر مهاجرت کنم. از میزکار unity که تا نسخه 17.04 بر روی اوبونتو بود خسته بودم و اصلا دوستش نداشتم. امکاناتش در قیاس با KDE در حد موتور جست‌وجوی ملی بود :) If you know what I mean :))
اما در ماه دهم سال ۲۰۱۷ تغیری رقم خورد! کنونیکال نسخه اوبونتو ۱۷.۱۰ رو به جای میزکار unity، با میزکار گنوم منتشر کرد و من فرصت رو مناسب دیدم تا به گنوم مهاجرت کنم. از اون زمان تا همین پریروز، نسخه ۱۷.۱۰ روی لپ‌تاپ من نصب بود اما امروز تصمیم گرفتم به طور کل سیستم عاملم رو پاک کنم و نسخه ۱۸.۰۴ رو نصب کنم تا به پشتیبانی LTS برسم.
در این نوشته می‌خوام مرحله‌هایی که من پس از نصب سامانه‌عامل اوبونتو ۱۸.۰۴ می‌انجامم رو بنویسم تا شاید به کسی یاری رساند و افزون بر این، در آینده مرجعی برای خودم باشد تا یادم بیاره که چیکار باید بکنم!
برای نصب اوبونتو می‌تونید کتاب «راهنمای اوبونتو ۱۸.۰۴» رو که سوشا مصلح زحمت بازسازیش رو کشیده رو دنبال کنید تا خود سیستم‌عامل رو به شکل درست نصب و راه‌اندازی کنید.
پس از اینکه اوبونتو بالا اومد، اول از همه برای اینکه آخرین بروزرسانی‌ها رو دریافت کنیم دو دستور زیر رو در پایانه (همونی که گاهی بهش می‌گن Command Line یا Terminal) وارد کنید:
$ sudo apt update $ sudo apt dist-upgrade -f
به یک اینترنت معقول امروزی در ایران که میانگین سرعت ۲۰۰ ک‌ب رو داشته باشه، این فرایند نباید بیشتر از پنج تا ده دقیقه طول بکشه.
براتون سواله که dist-upgrade چیکار می‌کنه؟ برای فهمیدنش می‌تونید در پایانه دستور man apt رو وارد کنید.
حالا وقتشه که یه سری کلیدها رو به مخزن‌برنامه‌های اوبونتو اضافه کنیم تا بعدا بتونیم از طریق apt نصبشون کنیم. برای اینکه این کلیدها رو دریافت کنیم، ابتدا دو برنامه زیر رو ( + گیت) نصب کنید تا بتونیم از طریق پایانه این‌کار رو انجام بدیم:
$ sudo apt install curl -y $ sudo apt install wget -y $ sudo apt install git -y با گیت آشنا نیستید؟
هر دو نرم‌افزار curl و wget کار دانلود فایل از اینترنت رو انجام می‌دن. برای ما یکیشون هم کافیه اما خب خوبه که کار با جفتشون رو ببینیم :)
دوست دارید بدونید تفاوت curl و wget چیه؟ می‌تونید این نوشته رو از وبلاگ دنیل استنبرگ رو بخونید.
اگه همه چیز با درست انجام شد بریم که این کلیدها رو دریافت کنیم و بیافزاییم.
پیام‌رسان Telegram: به هر حال به پیام‌رسان محبوب ۴۰ ملیون ایرانی نمی‌شه نه گفت. مخصوصا وقتی که تلگرام همه‌ی کارخواه‌هاش بازمتنه و می‌شه کلی چیز باحال بر مبناش توسعه داد. پس اینم نصب کنیم :)
مرورگر Google Chrome:
اگه شما هم مثل من وابسته به سرویس‌های ابری گوگل هستید، گوگل کروم می‌تونه یه انتخاب خیلی خوب باشه، هرچند اگر اینطور نیست، به نظر من بهتره که از مرورگر FireFox که به شکل پیشفرض در اوبونتو نصبه استفاده کنید.
پخش‌کننده موسیقی Spotify:
اسپاتیفای تقریبا تنها روشیه که من به موسیقی گوش می‌دم. اگر شما هم مثل من هستید و برای گوش دادن قانونی به موسیقی‌ها از این روش استفاده می‌کنید؛ این شما و این مخازن اسپاتیفای:
sudo apt-key adv --keyserver hkp://keyserver.ubuntu.com:80 --recv-keys 931FF8E79F0876134EDDBDCCA87FF9DF48BF1C90 echo deb http://repository.spotify.com stable non-free | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/spotify.list
مجازی‌سازِ Virtual-box:
اگه دلتون می‌خواهد که بتونید یه سیستم‌عامل دیگه مثل ویندوز رو هم درون اوبونتو داشته باشید، ویرچوال باکس بهترین پیشنهاد ممکنه:
$ wget -q -O - http://download.virtualbox.org/virtualbox/debian/oracle_vbox_2016.asc | sudo apt-key add - && sudo sh -c 'echo "deb http://download.virtualbox.org/virtualbox/debian artful non-free contrib" >> /etc/apt/sources.list.d/virtualbox.org.list'
پخش‌کننده VLC:
صد البته که ما دلمون می‌خواهید به فیلم و سریال‌هامون هام برسیم :)) خوبی بزرگ این پخش‌کننده امکان دریافت خودکار زیرنویس‌های فیلم‌هاست که در زمان واقعا صرفه‌جویی می‌کنه :)) البته اگه عموفیلترچی اجازه بده!
ویرایشگر تصویر Gimp:
حقیقت امر اینه که هنوز خودم عادت نکردم به جای فتوشاپ از گیمپ استفاده کنم اما خبر خوب اینکه آموزش‌های پارسی خوبی برای Gimp در اینترنت وجود داره که بدم نمیاد یه روز براشون وقت بذارم.
باز‌کننده‌های پرونده‌های زیپ و rar
شبیه‌ساز ترمینالِ Terminator
داشتن چندین Terminal در یک صفحه،ویژگی باحال این شبیه‌ساز ترمیناله. ابزار Terminator برای کسانی ساخته شده است که به طور معمول تعداد زیادی از پنجره های ترمینال را در کنار یکدیگر قرار میدهند، اما نمی‌خواهند از پنجره های مختلف استفاده کنند.
مدیر دانلود پرسپولیس:
خوب یادم میاد دورانی که از ویندوز استفاده می‌کردم، IDM یکی از پایه‌های ثابت استفاده‌ام بود. اما امروز که به اون دوران نگاه می‌کنم برام مسخره بود. چرا باید یک نرم‌افزار رو بدزدیم و خفت تحمل کنیم وقتی نسخه‌های بهتر از اون (که هیچ ربطی نداره اما حتی توسط ایرانیان توسعه یافتند) وجود دارد. نرم‌افزار مدیریت دانلود پرسپولیس که بر اساس پروتوکل aria2 توسعه یافته، می‌تونه نیاز های شما رو ارضا کنه.
$ sudo add-apt-repository ppa:persepolis/ppa
نصب قلم‌های (Font) فارسی:
این متن از ویکی‌اوبونتو آورده شده. برای نصب قلم‌های فارسی در اوبونتو و دیگر توزیع‌ها می‌توان از اسکریپت فرود استفاده کرد.
ابتدا باید اسکریپت را از گیت‌هاب دریافت کنیم:
$ git clone https://github.com/fzerorubigd/persian-fonts-linux.git
حال به درون شاخه‌ی اسکریپت می‌رویم و اسکریپت را اجرا می‌کنیم:
$ cd persian-fonts-linux/ $ ./farsifonts.sh
سپس با صفحه‌ی زیر روبه‌رو خواهید شد:
در اینجا شماره‌ی قلمی که می‌خواهیم نصب شود را از فهرست انتخاب می‌کنیم. در صورت تمایل به نصب یک‌جای همه‌ی قلم‌ها می‌توان شماره‌ی All (در اینجا ۲۷) را انتخاب کرد.
پیش از خروج، از شما پرسیده می‌شوید که می‌خواهید پرونده‌ی قلم‌های نصب‌شده را که اکنون در شاخه‌ی خانگی شما قرار دارد پاک کنید یا نگه دارید. هر طور میل دارید پاسخ دهید. حالا مجموعه‌ی خوبی از فونت‌های فارسی آزاد بر روی رایانه شما نصب شده!
تقویم خورشیدی:
من در این نوشته به نصب این برنامه نمی‌پردازم اما اگر میل داشتید در ویکی‌اوبونتو اطلاعات خوبی در این مورد می‌تونید پیدا کنید.
کنترل نور نمایشگر:
نور نمایشگر رو تغیر بدید.
$ sudo add-apt-repository ppa:apandada1/brightness-controller
ویرایشگر VS Code:
اگه برنامه‌نویس هستید توضیح بیشتری نمی‌خواد. ویژوال استودیو کد از بهترین محصولات متن‌باز مایکروسافت هست که امروزه در بین برنامه‌نویسان و کدزنان جای خودشو به خوبی پیدا کرده.
$ curl https://packages.microsoft.com/keys/microsoft.asc | gpg --dearmor > microsoft.gpg && sudo mv microsoft.gpg /etc/apt/trusted.gpg.d/microsoft.gpg && sudo sh -c 'echo "deb [arch=amd64] https://packages.microsoft.com/repos/vscode stable main" > /etc/apt/sources.list.d/vscode.list'
کامپایلر و پکیج منیجر Nodejs & NPM & Yarn:
اگر می‌دونید چیه بهش نیاز دارید، اگر نمی‌دونید مهم نیست.
$ curl -sL https://deb.nodesource.com/setup_8.x | sudo -E bash -
$ curl -sL https://dl.yarnpkg.com/debian/pubkey.gpg | sudo apt-key add -
$ echo "deb https://dl.yarnpkg.com/debian/ stable main" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/yarn.list
کامپایلر PHP و وب‌سرور Apache و دوستان:
[ باید کاملش کنم ]
خب، افزودن مخازن تموم شد بریم سراغ نصبشون. اول از همه یه sudo apt-get update بزنید تا لیست مخازن بروزرسانی بشه. از اونجایی که سر افزودن مخازن در مورد اکثر برنامه‌ها توضیح دادم این قسمت رو سری رد می‌شم.
$ wget https://dl.google.com/linux/direct/google-chrome-stable_current_amd64.deb
$ sudo apt install -y libcurl3
$ sudo dpkg -i google-chrome-stable_current_amd64.deb
$ rm google-chrome-stable_current_amd64.deb
$ sudo apt install -f -y
tar -xf tsetup.1.3.6.alpha.tar.xz
./Telegram/Telegram (این مرحله ممکنه کمی طول بکشه)
$ sudo apt install -y virtualbox-5.2
$ sudo apt install -y spotify-client
$ sudo apt install -y vlc
$ sudo apt install -y unace rar unrar p7zip-rar p7zip
$ sudo apt install -y gimp
$ sudo apt install -y google-chrome-stable
$ sudo apt install -y spotify-client
$ sudo apt install -y code ویرایشگر وی‌اس کُد
$ git config --global user.name "Mehrad Rousta" تنظیم کردن نام شما در گیت
$ git config --global user.email "email@example.org" تنظیم کردن ایمیل شما در گیت
راستی یادتون نره که اسم و ایمیل رو با مال خودتون تغیر بدید.
مربوط به جاوااسکریپت و Node
$ sudo apt install -y nodejs با نود جی‌اس آشنا نیستید؟ $ sudo apt install -y npm یک ابزار وابسته به نود جی‌اس $ sudo apt install -y yarn یک ابزار وابسته به نود جی‌اس
$ sudo apt install apache2 php mysql-server -y $ sudo apt install phpmyadmin -y $ sudo /etc/init.d/apache2 restart آموزش راه‌اندازیشون
$ sudo apt install network-manager-openconnect -y برای استفاده از وی‌پی‌ان‌های اِنی‌کانکت $ sudo apt install persepolis -y نصب دانلودمنیجر پرسپولیس $ cd ~ && git clone https://github.com/fzerorubigd/persian-fonts-linux.git $ cd persian-fonts-linux/ && ./farsifonts.sh نصب قلم‌های فارسی $ sudo apt install brightness-controller-simple نسخه ساده تغیر نور نمایشگر $ sudo apt install brightness-controller -y نسخه پیشرفته تفیر نور نمایشگر
این قسمتِ نوشته از نوشته مصطفی الهیاری استفاده کردم و خلاصه اون رو نوشتم. در صورت علاقه می‌تونید متن کاملش رو از پیوند زیر بخونید.
پایانه (Terminal) پیشفرض اوبونتو این‌شکلیه:
که خب، این ترمینال بر مبنای bash خیلی زشته و امکاناتِ کمی هم داره.
حال، برای این که بتوانیم یک Terminal زیبا و کاربردی ( با plugin ها و themeهای مختلف برای کارهای متفاوت، مثلا همسان سازی با git و ruby و python و ... ) داشته باشیم قصد داریم یک نسخه دیگری از شِل که همانند Bash خیلی محبوب و پرطرفدار می باشد را نصب و راه‌اندازی کنیم، این شِل zsh نام دارد!
بعد از نصب zsh، پایانه ما چنین شکلی پیدا می‌کنه:
برای دانلود و نصب دستورهای زیر رو در پایانه‌تون وارد کنید.
$ sudo apt install zsh -y $ exec zsh
تبریک می‌گم! تمام شد! حال اگر دستور echo $SHELL رو در پایانه وارد کنید باید usr/local/bin/zsh به شما برگردانده بشه. حالا چندتا افزونه مربوط به zsh رو (oh-my-zsh) رو نصب کنیم.
sh -c "$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/robbyrussell/oh-my-zsh/master/tools/install.sh)"
بعد از انجام این کار oh-my-zsh در پوشه oh-my-zsh./~ نصب می شود و ازین به بعد تمام themeها و pluginهای شما در این پوشه قرار میگیرند.
حالا وقت فعال کردن قالب دلخواهتونه. دستور زیر رو وارد کنید تا وارد پرونده تنظیمات zsh شوید:
nano ~/.zshrc
داخل اون پرونده، اینجور متنی هست:
# Set name of the theme to load. Optionally, if you set this to "random" # it'll load a random theme each time that oh-my-zsh is loaded. # See https://github.com/robbyrussell/oh-my-zsh/wiki/Themes ZSH_THEME="agnoster"
کافیست به جای agnoster، نام هر قالبی که دوست دارید را بنویسید. (پیشنهاد من همین قالبِ agnoster هست، امتحانش کنید ؛)
ممکنه پس از فعال کردن این قالب، صفحه ترمینالتون این شکلی بشه:
برای حل این مشکل، کافیست دستور زیر رو وارد کنید تا فونت‌های مورد نیاز این قالب نصب بشه.
sudo apt install fonts-powerline -y
تمام :) حالا باید این شکلی شده باشه:
باز هم تاکید می‌کنم که برای انجام دادن بهتر این مرحله، بهتره که نوشته مصطفی رو بخونید.
حالا بیایید چند تا افزونه گنوم خوب بهتون معرفی کنم.
این افزونه، dash اوبونتوی شما رو به dock تبدیل می‌کنه. برای فهم بهتر تصویر زیر رو بنگرید:
برای نصب افزونه‌های گنوم باید ابتدا افزونه‌ی مرورگر اون رو دانلود کنید. برای کروم از اینجا و برای فایرفاکس از اینجا.
و بعدش این نرم‌افزار رو نصب کنید:
$ sudo apt-get install chrome-gnome-shell
خب :) حالا اگر وارد صفحه مربوط به هر افزونه بشید، یک دکمه on/off بهش اضافه شده. پس وارد صفحه افزونه Dash To Dock بشید تا این افزونه رو نصب کنیم.
ابتدا گذرواژه شما نصب می‌شه و بعد تمام! این افزونه بر روی رایانه شما نصب شده. اگه دلتون خواست تنظیمات پیشفرضش رو تغیر بدید، بر روی اون دکمه که ۹ تا نقطه داره، راست‌کلیک کنید و مثلا مثل من، داکتون رو به سمت پایین صفحه انتقال بدید.
این افزونه برای من خیلی کاربردیه. چون من یک هدفون بلوتوث دارم که هی قطع و وصلش می‌کنم و هر بار باید وارد تنظیمات صدای لپ‌تاپم بشم و خروجی صدا رو به اون انتقال بدم. با این افزونه می‌تونم خیلی راحت و با دو کلیک این کارو انجام بدم.
این روز‌ها که گرمای هوا باعث شده مصرف برق اینقدر بره بالا که تو این هفته هر روز دو ساعت برق من قطع بود، شاید براتون جالب باشه که دمای هوا چقدره. این افزونه که اطلاعاتشو از وب‌سایت Open Weather می‌گیره به خوبی می‌تونه این کارو انجام بده.
سرعت اینترنت چقدره؟ نکنه یه برنامه داره در پیش‌زمینه اینترنت من رو می‌خوره؟ با این افزونه متوجه می‌شید.
یه فهرست Todo کوچولو گاهی اوقات می‌تونه خیلی کارا باشه، مگه نه؟
عکس‌های پیش‌زمینه زیبا از سرویس گوگل ارت. اگر دوست دارید عکس‌های خلاقانه‌ی پیش‌زمینه نمایشگرتون باشه.
یکی از مشکل‌هایی که من با اوبونتو و به‌الاخص گنوم دارم این برنامه پرونده‌مدیریت‌اش که امکانات کمی در اختیار ما قرار می‌ده. نمونه‌ای این که به جای چیزی به نام Address Bar، ما چیزی به اسم Path Bar داریم.
خبر خوب اینکه تغیر این حالت راحته. نخست باید dconf-tools را نصب کنیم.
sudo apt-get install dconf-tools
دی‌کانف (dconf) یک سیستم پیکربندی سطح پایینِ مدیریت تنظیمات است. هدف اصلی آن فراهم آوردن یک پسانه (Back-End) برای GSettings در سیستم‌عامل است.
ما می‌تونیم با دی‌کانف خیلی از تنظیماتی که به راحتی در دسترس نیست رو تغیر بدیم. بعد از اینکه dconf-tools رو نصب کردید، یا توی ترمینالتون بزنید dconf-editor و یا توی Dash به دنبال dconf Editor بگردید.
حالا توی برنامه، مسیر org –> gnome –> nautilus –> preferences رو دنبال کنید و گزینه‌ای نخست یعنی always-use-location-entry رو روشن کنید.
$ sudo apt autoremove $ sudo apt autoclean
تمام شد :) الان یه اوبونتو دارید که نرمافزارهای مورد نیاز من روشون نصبه :)) اگه پیشنهاد دارید چیزهای دیگه‌ای هم نصب کنم، خوشحال می‌شم دیدگاهتون رو بدونم.
من این نوشته رو هفته‌های آتی که هنوز مشغول سر و کله زدن با اوبونتوی تازه‌ام هستم، بروزرسانی خواهم‌کرد :))
