داشتم فیلم* میدیدم و به جملۀ جالبی خوردم که یادم انداخت در زبان انگلیسی میتوان اسم اشخاصی که معرفه هستند را با نشانۀ نکره به کار برد:
There’s a Charlie Croker is in your office.
در اینجا مقصود گوینده این است که هرچند اسم کامل فرد را میداند، اما با وی آشنایی ندارد و به همین دلیل از نشانۀ نکرۀ a برای بیان هدف خود استفاده کرده است.
معادل این روش را در فارسی با بهکارگیری واژۀ نامی پس از اسم فرد میتوانیم انجام دهیم:
یک مورد دیگر هم در زبان انگلیسی هست که میتوان نشانۀ نکرۀ a را قبل از اسامی معرفه به کار برد:
He was a Picasso of his time.
این امر وقتی اتفاق میافتد که بخواهیم ویژگیهای یک نفر را با استفاده از یک اسم خاص معروف، نشان دهیم. چیزی که در فارسی با علامت نکره یا معرفه نشان داده نمیشود:
او پیکاسوی زمانۀ خود بود.
؟؟ او یک پیکاسوی زمان خود بود. (به همراه علامت نکره، جمله از لحاظ معنایی غیرقابل قبول)
؟؟ او پیکاسویی زمان خود بود. (به همراه واژهبست نکره، جمله از لحاظ معنایی غیرقابل قبول)
بیربط به موضوع اما کمی هم باربط:
یک چیز جالب اخیراً در بین نظرات فارسیزبانان در شبکههای اجتماعی دیدم که ابتکار نسل جوانتر از ما است. بدین صورت که از یک اسم عام یا خاص، به عنوان کمیّتنما (quantifier) استفاده میکنند. برای مثال، عبارت «یک دنیا معذرت» را همۀ ما شنیدهایم که معنی مقدار فراوانی معذرت میدهد، اما اخیراً دیدهام به جای واژۀ دنیا از اسم خاص یا عام هم به طنز استفاده میکنند و اشاره به عاملیت فرد/چیزی دارد که از قول او معذرت میخواهند:
یک گوربا معذرت. (گوربا در زبان نسل جدید همان گربه است. املای گوربه را هم برای آن دیدهام، این که چرا ناگهان گربه در نوشتار طنزآمیز نسل جوان به گوربا یا گوربه تبدیل شده است هم میتواند موضوع پژوهش جالبی باشد.)
یک شروین معذرت (زیر توئیتهای فردی به نام شروین، فردی دیگر که فکر میکرد صحبتهای شروین از منطق بهدور است، از قول خوانندگان عذرخواسته بود و نوشته بود یک شروین معذرت).
______________________________
پانوشت:
فیلمی که میدیدم کسبوکار ایتالیایی (The Italian Job) نام داشت و محصول سال ۲۰۰۳ است. خیلی دوستش نداشتم، اساساً فیلمهای اکشن خیلی جذابیتی برایم ندارند. باری به هر جهت، این فیلم نسخۀ قدیمیتری هم دارد با همین اسم، و در سال ۱۹۶۹ با بازیگری مایکل کین (Michael Caine) ساخته شده است و به نظرم به دلیل قدیمی بودن، باید جذابتر باشد. روزنامۀ گاردین این مقاله را به مناسبت پنجاه سالگی این فیلم نوشته است. در ضمن مایکل کین، نود ساله و هنوز در قید حیات است.
https://www.theguardian.com/film/2019/jun/14/the-italian-job-review-michael-caine-noel-coward