در دنیای امروز، اقتصاد دیجیتال به عنوان یکی از مهم‌ترین مولفه‌های رشد و توسعه کشورها شناخته می‌شود. این موضوع نه تنها در کشورهای پیشرفته بلکه در کشورهای در حال توسعه نیز به شدت مورد توجه دولت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی قرار گرفته است. در ایران، با توجه به پتانسیل بالای نیروی کار جوان و خلاق و وجود فرصت‌های متعدد در فضای نوآوری و فناوری، اقتصاد دیجیتال می‌تواند به عنوان موتور محرکه‌ای برای توسعه کشور عمل کند. با اینکه فناوری در ایران با سرعتی کمتر از سایر نقاط جهان رشد می‌کند و محدودیت‌هایی در اینترنت وجود دارد، اما همچنان شاهد رشد مداوم و نوآوری‌های قابل توجهی هستیم که این خود فرصتی بزرگ برای پیشرفت است.
اما برای دستیابی به این هدف، نیازمند ابزارها و فناوری‌هایی هستیم که بتوانند این مسیر را هموارتر و امن‌تر کنند. یکی از این ابزارها، فناوری‌های قانون‌گذاری یا رگ‌تک (RegTech) است که می‌تواند نقش کلیدی در پشتیبانی از اقتصاد دیجیتال ایران ایفا کند.
رگ‌تک؛ تسهیل‌کننده اقتصاد دیجیتال
رگ‌تک به مجموعه‌ای از فناوری‌های نوین اطلاق می‌شود که به بهبود و تسهیل فرآیندهای نظارتی و تطبیقی در حوزه مالی و قانونی کمک می‌کند. این فناوری‌ها می‌توانند چارچوب‌های مدیریت ریسک و کنترل را تقویت کنند و مسائل و خطرات را بهتر شناسایی و اصلاح نمایند. همچنین، رگ‌تک با ارائه راهکارهای بهینه و انعطاف‌پذیر، فرآیندهای قانونی را پیش می‌برد و موجب کاهش هزینه‌های انطباق با قوانین و مقررات می‌شود. این مزایا نه تنها برای کسب‌وکارها و کاربران بلکه برای دولت‌ها نیز مفید است و به شفافیت و کارایی بیشتر و رشد اقتصاد دیجیتال کمک می‌کند.
یکی از مزایای اصلی رگ‌تک، کاهش ریسک‌های مالی و افزایش شفافیت در سیستم‌های مالی است. به عنوان مثال، استفاده از ابزارهای رگ‌تک به بانک‌ها و موسسات مالی کمک می‌کند تا تراکنش‌های مشکوک را شناسایی و گزارش دهند و از این طریق از جرایم مالی مانند پولشویی و تامین مالی تروریسم جلوگیری کنند. این ابزارها با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها، قادرند الگوهای مشکوک را به سرعت شناسایی کنند و به نهادهای نظارتی گزارش دهند.
نقش رگ‌تک در نوآوری‌های جهانی
در سطح جهانی، رگ‌تک نقش مهمی در پشتیبانی از نوآوری‌های مالی ایفا کرده است. به عنوان مثال، در اتحادیه اروپا، استفاده از رگ‌تک برای تطبیق با مقررات سختگیرانه GDPR (General Data Protection Regulation) به شرکت‌ها کمک کرده تا داده‌های شخصی مشتریان خود را بهتر محافظت کنند و از تخلفات احتمالی جلوگیری کنند. همچنین، در کشورهای بسیاری، رگ‌تک به بانک‌ها و موسسات مالی کمک کرده تا فرآیندهای احراز هویت مشتریان (KYC) را بهبود بخشند و از این طریق تجربه کاربری بهتری ارائه دهند. در دهه گذشته، سرمایه‌گذاری در حوزه رگ‌تک در آمریکا به بیش از 10 میلیارد دلار رسیده است، که نشان‌دهنده رشد و اهمیت فزاینده این فناوری‌ها در بهبود فرآیندهای نظارتی و تطبیقی قانونی است.
یکی از کاربردهای مهم رگ‌تک در حوزه امضای دیجیتال است. امضای دیجیتال به عنوان یکی از فناوری‌های کلیدی در توسعه فضای اقتصادی کشورها، امکان تایید هویت و انجام معاملات به صورت آنلاین و با امنیت بالا را فراهم می‌کند. رگ‌تک می‌تواند با ارائه ابزارهای نوین، فرآیند امضای دیجیتال را تسهیل کرده و امنیت آن را افزایش دهد. به عنوان مثال، در استونی، استفاده از امضای دیجیتال به عنوان یک راهکار رگ‌تک، باعث شده تا این کشور به یکی از پیشروان در زمینه دولت الکترونیک و اقتصاد دیجیتال تبدیل شود. این فناوری نه تنها امنیت معاملات را افزایش داده بلکه بهره‌وری و سرعت در انجام امور دولتی و تجاری را نیز بهبود بخشیده است.
چالش‌ها و فرصت‌ها در ایران
در ایران نیز، بهره‌گیری از رگ‌تک می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصاد دیجیتال کمک کند. با وجود چالش‌های موجود، از جمله نبود قوانین جامع و به‌روز و پیچیدگی‌های بوروکراتیک، استفاده از رگ‌تک می‌تواند راهکاری مناسب برای کاهش این موانع باشد. برای مثال، پیاده‌سازی سیستم‌های احراز هویت و امضای دیجیتال می‌تواند به کاهش تقلب و سوءاستفاده‌های مالی کمک کند و از این طریق اعتماد عمومی به سیستم‌های مالی دیجیتال را افزایش دهد.
برای بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های رگ‌تک، نیاز به همکاری نزدیک بین نهادهای نظارتی و شرکت‌های فناورمحور وجود دارد. تدوین قوانین جدید و کارآمد، آموزش نهادهای نظارتی و تقویت همکاری بین بخش دولتی و خصوصی و حمایت از استارتاپ‌های فعال در زمینه رگ‌تک می‌تواند به تسهیل پذیرش و استفاده از رگ‌تک در ایران کمک کند.
نتیجه‌گیری
رگ‌تک به عنوان یک ابزار نوین و کارآمد، می‌تواند نقش مهمی در پشتیبانی از اقتصاد دیجیتال ایران ایفا کند. با کاهش ریسک‌های مالی، افزایش شفافیت و تسهیل فرآیندهای نظارتی و تطبیقی، رگ‌تک می‌تواند به رشد و توسعه اقتصاد دیجیتال کمک کرده و راه را برای نوآوری‌های بیشتر در این حوزه هموار کند. برای دستیابی به این هدف، نیاز به تدوین قوانین جدید، آموزش نهادهای نظارتی و تقویت همکاری‌های بین بخشی وجود دارد. تنها با این اقدامات است که می‌توان به آینده‌ای روشن‌تر برای اقتصاد دیجیتال ایران امیدوار بود.
