گیمیفیکیشن یا در انگلیسی Gamification موضوعی است که برای خیلی از کسب و کارها مهم است و حتی خیلی افراد هم بدون اینکه بدانند اسم این متد چیه از آن استفاده می‌کنند . من 2 سال پیش در مجله انجمن علمی دانشگاه یک مطلب خیلی کوتاه راجع‌به گیمیفیکیشن نوشتم و خواستم اینجا هم نشرش بدهم.
گیمیفیکیشن به‌طور کلی از جمله زیرمجموعه‌های دانش طراحی برای تغییر رفتار یا Behavioral Design است که طی سال‌های اخیر در فضای دانشگاهی و نیز محیط کسبوکار مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌است.
ساده‌ترین تعریف آن این است که گیمیفیکیشن یا بازی‌انگاری ، هنر تعبیه‌کردن مکانیزم‌های بازی در فضاهایی است که به‌صورت پیش‌فرض برای بازی طراحی نشده‌اند.از آن‌جایی که یکی از عوامل انگیزشی جذاب برای انسان تفریح و بازی است، این نقطه را می‌توان همان نقطه‌ی آغازین مفهوم بازی‌انگاری دانست.
در زبان فارسی معادل‌های گوناگونی برای گیمیفیکیشن پیشنهاد شده‌است : از جمله آن‌ها می‌توان به بازی‌انگاری، بازی‌آفرینی، بازی‌گونگی، بازی‌پردازی، بازی‌کاری، بازی‌نمایی، بازی سازی، بازی‌وارسازی و .... اشاره کرد؛ ولی به سه دلیل استفاده از خود واژه ی گیمیفیکیشن برای دوری از این مشکلات و تفاوت‌های معنایی در زبان فارسی توصیه می‌شود :
1. استفاده گسترده جهانی از این نام
2. تک کلمه‌ای بودن آن
3. ابهام در موارد استفاده از معادل‌های آن
به دلیل اینکه ریشه‌ها و تاریخچه‌ی آن در ایران چندان مورد بحث و بررسی قرار نگرفته برخی از افراد ناآشنا و غیرمتخصص آن را در ارتباط تنگاتنگ با تکنولوژی و یا حتی زیرمجموعه‌ی حوزه‌ی فناوری اطلاعات می‌دانند. البته گیمیفیکیشن می‌تواند از فناوری اطلاعات کمک بگیرد و حتی بخش عمده‌ای از کا‌رهای عملیاتی آن برعهده‌ی متخصصان فناوری اطلاعات باشد، اما مفاهیم کلیدی و زیربنایی این مفهوم، زیرمجموعه‌ی علوم‌رفتاری و روانشناسی محسوب می‌شوند.
تا اینجای صحبت ممکن است مفهوم گیمیفیکشن پیچیده به‌نظر برسد اما با مرور چند مثال ساده متوجه خواهید‌شد که مصداق‌های بازی‌انگاری برای ما چندان غریب و ناآشنا نیستند و بارها آن‌ها را تجربه کرده‌ایم.
فرض‌‌کنید به یک کافی‌شاپ رفته‌اید. در لحظه‌ای که در حال پرداخت صورت‌حساب هستید صندوق‌دار یک کارت تخفیف کوچک را هم در کنار صورت‌حساب شما روی میز می‌گذارد و می‌گوید: اگر9 بار به کافی‌شاپ ما تشریف بیارید یک‌بار مهمان ما خواهید‌بود!
روی کارت علامت 9 فنجان ترسیم شده و قبل از تحویل کارت به شما روی یکی از آن‌ها مهر زده می‌شود. به دفعه‌ی بعدی که می‌خواهید به یک کافی‌شاپ بروید فکرکنید. با داشتن این کارت احتمال اینکه باز هم به کافی‌شاپ قبلی سربزنید کمی بیشتر از سایر گزینه‌ها است. حداقل با این انتخاب، می‌توانید بخشی از پولی را که امروز هزینه می‌کنید در دفعه‌ی دهم پس بگیرید. همچنین احتمالا قبول دارید که اگر نیمی از فنجان‌های این کارت مهر خورده‌باشند جز در شرایط خاص احتمال اینکه کافی‌شاپ دیگری را انتخاب کنید چندان زیاد نخواهد‌بود.
تجربه‌ی بازی و رقابت در لابه‌لای زندگی روزمره ما بسیار بیشتر از این موارد است. کسانی که در اینستاگرام عکس می‌گذارند بارها به صفحه خود باز می‌گردند و تعداد لایک‌ها و کامنت‌ها را نگاه می‌کنند. کسانی که در فیس‌بوک یا سایر شبکه‌های اجتماعی مطلب دارند دائما در انتظار به اشتراک گذاشته‌شدن مطالبشان هستند. به این معنی که قسمت عمده‌ی کلیک‌های کاربران در شبکه‌های اجتماعی به خاطر درج محتوای جدید نیست بلکه به خاطر بررسی مجدد مطالب قبلی و امتیا‌زهایی است که در این بازی مجازی کسب کرده‌اند.
هدف اصلی گیمیفیکیشن برای یک کسبوکار تغییر کامل هویت دیجیتالی آن به بازی نیست، بلکه تشویق به انجام رفتارهایی مانند به‌کارگیری عناصر بازی‌گونه مثل چالش‌ها و امتیاز دادن به فعالیت‌های روزانه، پاداش دادن به اقدامات ارزشمند با مدالها و امتیازات است که کاملا با اهداف سازمان همسو باشند.
پاداش‌های مبتنی بر گیمیفیکیشن می‌تواند در شکل‌های مختلف مثل امتیازات، مدالها، رتبه‌بندی‌های تابلو قهرمانان، تخفیفات و کالاهای مجانی باشد. به‌هرحال یک چیز مشخص است: "شناسایی و پاداش دادن به مشتریان به معنی بقا و درآمد بیشتر است ."
در دنیای جدید که صدها فروشگاه آنلاین هر روزه ظاهر می‌شوند، درصدر بودن کار بسیار سختی است. این یعنی باید به سختی کار کنید، با موضوعات داغ بازاریابی حرکت کرده و تکنیکهای جدید را پیاده‌سازی نمایید. تب خرید از فروشگاه‌های آنلاین به شدت در حال شیوع بوده و فروشگاه‌های آنلاین در ایران به شدت رو به رشد می‌باشند. این بازار نوپا در حال حاضر مشتریان بالقوه ی بسیار زیادی دارد اما نکته ی مهم این است که در آینده‌ای بسیار نزدیک، بازار اشباع شده و این فروشگاه‌ها شروع به رقابت برای جذب مشتریان یک‌دیگر می‌نمایند. این همان نقطه‌ای است که ابزاری مانند گیمفیکیشن به شدت با اهمیت خواهد شد. اگر چه سیاست درست این است که یک فروشگاه آنلاین از ابتدا با پیاده‌سازی گیمیفیکیشن، وفاداری مشتریان را افزایش دهد.
برای یادگیری گیمیفیکیشن راه های زیادی وجود دارد که من اینجا فقط به معرفی چند کتاب در این زمینه اکتفا می‌کنم :
کتاب Pitch anything اگر به موضوعات فروش علاقه‌مندید
کتاب Enterprise gamification :Healthcare & Fitness در رابطه با تاثیر این موضوع در زندگی شخصی صحبت می کند
کتاب Game-Base Marketing در مورد مسائل بازاریابی است
کتاب Gamification in Education and Business برای کسبوکار و آموزش مناسب است
و بسیاری کتاب‌ها و ویدیوهای مختلف که با یک سرچ ساده می‌توانید به آن‌ها دسترسی پیدا کنید. هدف من از این نوشته صرفا توضیح این مفهوم به صورت ساده بود و امیدوارم حتی شده برای یک نفر هم مفید واقع بشود :)
شمیم 10 فروردین 99
