آثار باستان‌شناختی و شواهد توپوگرافیکی و اقلیمی نشان می‌دهد سرزمین اولیه شهر تهران پیش از تاریخ خالی از سکنه نبوده است. در آثار تاریخی به زمان شکل‌گیری هسته اولیه شهر تهران اشاره نشده است. تهران یکی از دهستان‌های شهر ری محسوب می‌شده است تا این که در دوره صفویه و اهمیتی که شاهان صفوی به آن می‌دهند شکل شهر به خود می‌گیرد و در ادامه در دوره قاجار پایتخت ایران می‌شود و این پایتختی تا امروز باقی است.
تهران در یکم فروردین سال ۱۲۱۲ شمسی / یازدهم جمادی الاول ۱۲۰۰ قمری توسط آقامحمدخان قاجار که در تهران بر تخت پادشاهی می‌نشیند رسماً پایتخت ایران می‌شود و تا امروز که به استقبال نوروز ۹۸ می‌رویم پایتخت کشور است.
به گفته دهخدا اغلب جغرافی‌دانان قدیم عرب و عجم و لغت‌شناسان نام این شهر را با تاء نوشته‌اند و کسانی که به طاء نوشته‌اند نیز به درستی نگارش با تاء اذعان داشته‌اند. نگارش «طهران» در آثار تاریخی، جغرافیایی و لغوی تا دوره رضاشاه متداول بوده و در قانون مشروطه و متمم آن نیز به کار رفته است. املای «تهران» از دوره رضاشاه رسمیت پیدا می‌کند اما تا مدت‌ها نویسندگان از واژه طهران استفاده می‌کرده‌اند. عباس اقبال شیوع نگارش تهران را به بعد از انتشار روزنامه «ایران نو» مربوط می‌داند.
با وجود تلاش‌های زبان‌شناسان ریشه و معنای واژه تهران چندان روشن نیست و نظرهای مختلفی مطرح شده است. «طهران» همچنین نام یکی از روستاهای ناحیه جی اصفهان هم است.
«فارسنامه بلخی» (نگارش بین ۵۰۰ تا ۵۱۰ق) کهن‌ترین منبعی است که از طهران نام برده است. بعد از او سمعانی (قرن ششم هجری) در کتاب انساب خود از تهران نام برده و آن را از دهستان‌های ری شمرده است. عنوان «شهر تهران» اولین بار در قرن هشتم هجری در سفرنامه کلاویخو (درگذشته ۱۴۱۲ میلادی)، سفیر پادشاه اسپانیا به دربار تیمور گوکانی، ذکر شده است. اولین کسی که درباره تهران اطلاعات نسبتاً مفصلی ارائه داده یاقوت حَمَوی (۵۷۴ ـ ۶۲۶ق)، جغرافی‌دان و تاریخ‌نویس قرن ششم و هفتم هجری است.
فروش محصولات محلی و روستایی در بازار باسلام + اعتبار هدیه برای اولین خرید
شهر تهران بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵ش، جمعیتی برابر با ۸ میلیون ۷۳۷ هزار و ۵۱۰ نفر (۴ میلیون و ۳۴۷ هزار و ۵۳۴ مرد و ۴ میلیون ۳۸۹ هزار و ۹۷۶ زن) و ۲ میلیون و ۹۲۴ هزار و ۲۰۸ خانوار دارد. بر اساس همین سرشماری، جمعیت استان تهران برابر با ۱۳ میلیون و ۲۶۷ هزار ۶۳۷ نفر (۶ میلیون و ۶۷۳ هزار و ۶۷۲ مرد و ۶ میلیون ۵۹۳ هزار و ۹۶۵ زن) و ۴ میلیون و ۲۸۸ هزار و ۵۶۳ خانوار است.
با پایتخت شدن تهران، افزایش جمعیت ساکن آن نیز آغاز می‌گردد. در دوره پنجاه‌ساله ناصرالدین شاه قاجار که امیرکبیر نخستین صدراعظم وی بود چهره و ساختار شهر تهران تغییر می‌کند و شیوه زندگی مردم نیز از فرهنگ فرنگی متأثر می‌گردد. در دوره قاجاریه، پدیده‌های شهرنشینی اروپایی وارد تهران می‌گردد و نهادهای مدنی و دولتی جدید ایجاد و نظام اداری متحول می‌شود که تا به امروز این روند ادامه دارد.
از نظر تقسیمات کشوری در سال ۱۳۹۶ش، استان تهران شامل شهر تهران و شهرهای (به ترتیب الفبایی) اسلامشهر، بهارستان، پاکدشت، پردیس، پیشوا، دماوند، رباط کریم، ری، شمیرانات، شهریار، فیروزکوه، قدس، قرچک، ملارد و ورامین است (۱۶ شهر).
مدخل «تهران» را در «ویکی شیعه» با منظر تشیع تهران ایجاد کردم. برای مطالعه بیشتر آن‌جا را ببینید.
این مطلب را هم بخوانید: سویق چیست؟ انواع و خواص سویق
