نقشه شناختی یک بازنمایی ذهنی از محیط پیرامون ارگانیزم است. می گوییم "ارگانیزم"، زیرا طبق مشاهدات ادوارد تولمن، که برای اولین بار ایده نقشه شناختی را مطرح کرد، در همه جانداران، ایجاد می شود. نقشه‌های شناختی، این توانایی را به جاندار می‌دهد که به جای یادگیری پاداش، "مکان" را یاد بگیرد. از این‌رو، اگر مسیر او به سمت هدف، به هر دلیلی مسدود شود، این توانایی را به او خواهد داد، تا مسیری جایگزین، پیدا کند. یا در شرایط یکسان، مسیر کوتاه‌تر را به سمت هدف، بپیماید. این توانایی در شما که به هنگام رانندگی، به سمت محل کارتان، هنگامی که پلیس، به هر دلیلی، خیابانی که همیشه از آن تردد می‌کردید، را می‌بندد، و شما خیابان جایگزین را حدس می‌زنید و راه خود را پیدا می‌کنید، نشان می‌دهد که یک نقشه شناختی از آن محدوده در ذهن شما ایجاد شده است.
پژوهش‌های بسیاری به سنجش توانایی ایجاد نقشه‌های شناختی توسط افراد پرداخته‌اند، و روش‌های بسیاری در این زمینه به خدمت گرفته شده است، لیکن متداول‌ترین روش در پژوهش‌ها، تکلیف ترسیم نقشه است. در این تکالیف، از شرکت‌کننده خواسته می‌شود که یک نقشه دستی از محیطی که در آن پیمایش انجام شده، که می تواند یک محله، شهر، یا حتی یک خانه، یا ساختمان عمومی باشد، ترسیم کند.
یکی از چالش‌هایی که پژوهشگران با آن مواجه بوده‌اند، نحوه تحلیل نقشه‌های ترسیمی افراد در این تکالیف بوده است. تحلیل کیفی این نقشه‌ها معمولا سوگیری‌هایی با توجه به فرد تحلیلگر دارد و می‌تواند دقیق نباشد. به تازگی، نرم‌افزاری طراحی شده که می تواند نقشه‌های ترسیمی افراد را با توجه به نقشه اصلی محیط، تحلیل کمی کند یک ضریب r برای آن ارائه دهد. این نرم‌افزار، تحلیل خود را با توجه به لندمارک‌ها یا نقاط شاخص ترسیم شده در نقشه شرکت‌کننده و قیاس آن با همان لندمارک‌ها در نقشه اصلی، انجام می‌دهد.
لینک توضیحات نرم‌افزار Gardony
این نرم‌افزار را می‌توانید از طریق این لینک دانلود کنید.
کیفیت ایجاد نقشه شناختی، می تواند در ادراک افراد از محیطی که در آن پیمایش انجام داده‌اند تاثیرگذار باشد.
