یک بار برای همیشه بیایید بهعنوان یک کسبوکار، نگاهی به مزیتها و هزینههای داشتن یک سایت نگاه کنیم. در طول سالهای زیادی که بهعنوان طراح سایت، طراح گرافیک، مدیر برندینگ و دیجیتال مارکتینگ با کسب و کارهای مختلف کار کردهام، تجربیاتی کسب کردهام که خواندنشان میتواند برای شمایی که هنوز در مورد نیازتان به داشتن سایت مطمئن نیستید، مفید باشد.
اگر بخواهیم سایت فروشگاهی را به چیزی در این دنیا تشبیه کنیم، شاید بهترین گزینه، یک باغ میوه باشد که در ابتدا توسط ما روی یک زمین خالی احداث میشود. در ابتدا انتظار میوه و درآمد از باغ، خندهدار است اما درختان به تدریج بزرگ میشوند و به ثمر مینشینند و میوههای شیرین و آبدار و درآمد سرشار عاید صاحب آن میکنند. هر باغی در ابتدا به نگهداری و رسیدگی نیاز دارد و باید همواره در آن فعالیت کرد و مراقب آن بود. یک باغ بزرگ، هرچقدر هم درختان سالم و تنومندی داشته باشد، باز هم به آبیاری، دفع علفهای هرز، آفتکشی و تقویت خاک نیاز دارد. درختان باغ گاهی دچار آفت میشوند و نیاز است تا برای جلوگیری از آسیبهای بیشتر، اقدامات سریعی انجام داد.
انتظار درآمد بالا از سایت در ابتدای تاسیس آن، همان اندازه غیرمنطقی است که از یک نهال درخت سیب، انتظار این را داشته باشیم که سالی ۱۰۰ کیلو سیب به ما بدهد. اما در صورت رسیدگی مداوم، تولید محتوا، رعایت معیارهای بازاریابی، معیارهای امنیتی و فروش و همچنین پشتیبانی فنی درست، ظرف مدت کوتاهی سایت ما به درآمد میرسد و سود زیادی را عایدمان میکند.
اگر در صدد این هستید که هزینه کنید و یک سایت فروش آنلاین داشته باشید، به نظرم ارزشش را دارد که وقت اندکی بگذارید و این متن نهچندان طولانی را بخوانید. قطعا به شما در تصمیمگیری بهتر و دقیقتر در مورد ادامه مسیرتان، کمک زیادی میکند.
بگذارید با شما رازی را در میان بگذارم. اگر کسی از من بپرسد که بزرگترین اشتباه تو در دوران حرفهایات چه بوده، با اطمینان خواهم گفت: «این که در یک بازه زمانی دو ساله، به دلیل وجود مشغلههای کاری، دست از تولید محتوای آنلاین کشیدم.» عدم تولید محتوا در فضای مجازی، به معنی عدم موجودیت است. در یک کلام، حالا که همهچیز آنلاین شده و مردم دیگر دارو و گوشپاککن و بلیت و موبایل و آب معدنی را هم آنلاین خریداری میکنند، اگر در فضای مجازی تولید محتوا نمیکنی یعنی وجود نداری! حالا تصمیم بگیر که میخواهی وجود داشته باشی و زنده بمانی یا نه.. (خودم ترسیدم)
یاد دیالوگ معروف اندی دوفرین در فیلم رستگاری در شاوشنک افتادم که میگفت: «مشغول زندگی کردن شو یا مشغول مردن شو!» (Get busy living, or Get busy dying)
اگر شما هم قصد دارید تا کسبوکارتان را گسترش دهید و به دنیای فروش آنلاین پا بگذارید، همین ابتدای کار باید در قالب یک خبر خوب به شما بگویم که «سایت فروشگاهی، فقط یک ویترین از محصولات شما نیست که مشتریان به آن مراجعه کنند و خرید خود را انجام دهند، بلکه ابزارهای بازاریابی، تحلیل و تصمیمیاری دقیقی دارد که با استفاده از آنها به یک فروشنده بسیار حرفهای و پردرآمد هم تبدیل خواهید شد و امکان این را خواهید داشت که درآمد و فروش خودتان را به صورت تصاعدی افزایش دهید.» در ادامه، برخی از مزیتهای داشتن یک سایت فروشگاهی را برای شما ذکر میکنم.
بسیاری از مشتریان، برای خرید یک محصول یا خدمت، ابتدا آن را در اینترنت جستجو میکنند و به سایتهای مرتبط و فروشنده سر میزنند و سپس اقدام به خرید میکنند. داشتن یک سایت خوب و کاربردی، میتواند سیل عظیم مشتریان را به سایت شما هدایت کند و شما را به آنها بشناساند.
در جایی خواندم که «نبض هر کسبوکار موفقی، اعتماد است.» به نظرم این درستترین جمله و بزرگترین مزیتی است که میتوان برای یک سایت در نظر گرفت. شما با داشتن یک سایت خوب و کاربردی، اعتماد را در میان مشتریان و مخاطبانتان افزایش میدهید و به آنها این امکان را میدهید که از میان صدها و هزاران رقیب، شما را انتخاب کنند تا محصولات یا خدماتتان را خریداری کنند. اعتماد هم مثل هر پدیده کمیاب و گرانبهای دیگری، به تدریج ساخته میشود. اصلا دلیل گرانبها بودن اعتماد هم این است که یکشبه به دست نمیآید. شما با داشتن یک سایت که به طور مداوم در آن فعالیت میکنید، بهنوعی تاریخچه حضور خود در آن کسبوکار را پیش روی مشتریان خود قرار میدهید و به آنها اطمینان میدهید که میتوانند روی شما حساب کنند.
داشتن سایت، الزاماتی دارد که ناگزیر از رعایت آنها هستید. شما برای این که حضور بهتری در فضای آنلاین داشته باشید لازم است که برای خودتان لوگو، شعار و طراحیهای گرافیکی مرتبط داشته باشید. این موارد با این که به نظر زحمت و هزینه دارند، اما به شما کمک میکنند تا برند خودتان را به افراد بشناسانید و نام، لوگو یا تصاویر مربوط به کارتان را در سراسر اینترنت پخش کنید. به مغازهها و فروشگاههایی فکر کنید که با یک جابجایی ساده از یک خیابان به خیابان دیگر، فراموش میشوند و باید دوباره از صفر شروع کنند و خودشان را به مشتریان معرفی کنند. شما با داشتن یک سایت، کافی است محتوای خوب و مفید تولید کنید و بقیه کار را به گوگل بسپارید. به مرور به مزیتهای آن پی خواهید برد.
اگر شما در شهر، روستا یا محله خودتان یک مغازه داشته باشید، تعداد مشتریان و تعداد فروش شما محدود است. اگر همزمان ۱۰ نفر به مغازه شما بیایند و قصد خرید محصولاتی از شما را داشته باشند، ممکن است شما گیج شوید و امکان پاسخگویی به هیچ یک از این افراد را نداشته باشید. علاوه بر اینها به این نکته دقت کنید که ممکن است در شلوغیهای مغازه، افرادی دست به سرقت از شما بزنند و برای جلوگیری از این کار، مجبور باشید که افرادی را استخدام کنید تا چهارچشمی حواسشان به رفتوآمدها باشد.
خبر خوب این است که در سایت، هیچ یک از این مشکلات را نخواهید داشت. سایت شما میتواند تعداد بیشماری از سفارشها را به صورت همزمان مدیریت کند و هر مشتری، آزادانه به خرید از شما بپردازد و هزینه کالا و خدمات را به صورت آنلاین پرداخت کند. سایت شما به دلیل وجود محتواهایی که همواره در دسترس مشتریان و مخاطبان هستند، همیشه امکان جذب مشتری برای شما را دارد. این یعنی داشتن مشتریانی که از سراسر جهان و در این شرایط را تصور کنید که شما در یک سفر کاری یا تفریحی باشید و کالاهای شما در انبار یا فروشگاه قرار دارند. سفارشها در فروشگاه آنلاین شما به خوبی ثبت میشوند و مامور اداره پست برای تحویل محصول به مشتریان، به انبار یا فروشگاه شما مراجعه میکند، محصول را از مامور انبار تحویل میگیرد، بستهبندی میکند و برای مشتریان ارسال میکند.
اگر شما محصولات خود را از طریق سایت و به صورت آنلاین به فروش میرسانید و اصلا وقتی شما سایتی دارد که افراد به آن مراجعه میکنید، ابزارهای تحلیلی بسیار قدرتمندی به صورت رایگان در دسترس شماست که کوچکترین حرکات و تصمیمات مشتریان را رصد میکنند و به شما امکان این را میدهند که بتوانید از چالشهای مشتریان و تردیدهای آنها مطلع شوید و در صدد رفع این مشکلات برآیید و تجربه بهتری را برای مشتریان خود فراهم کنید و فروش بیشتری داشته باشید. علاوه بر اینها، شما میتوانید با قراردادن نظرسنجیهای مختلف در سایت، از نیازها و علایق مشتریان آگاه شوید و به آنها خدمات بهتری را ارائه کنید.
شما میتوانید از طریق سایت، بهکمک ابزارهای تحلیلی و حسابداری که در سایت قرار دارند، نگاه دقیقی به میزان فروش محصولات، قیمت تمامشده و سود یا ضرر خود داشته باشید. در هر ساعت از شبانهروز که اراده کنید، میتوانید روند فروش خود را رهگیری کرده و با بازههای زمانی مختلف مقایسه کنید و بفهمید که مثلا این ماه یا این سال نسبت به بازه زمانی مشابه قبلی چقدر سود داشتهاید و روشهای فروش و محصولات خود را بهتر مدیریت کنید. همچنین میتوانید از پرفروشترین و کمفروشترین، پربازدیدترین و پربحثترین محصولات و خدمات خود مطلع شوید. مثلا ممکن است تحلیلهای سایت، شما را به این نتیجه برسانند که به جای فروش ۱۰۰ محصول مختلف، تمرکز خود را روی ۱۰ یا ۵ محصول قرار دهید که فروش بیشتر و حاشیه سود بیشتری برای شما دارند.
به کمک ابزارهای تحلیلی که گفتیم، شما میتوانید بهخوبی از میزان بازدهی کانالهای تبلیغاتی خود مطلع شوید. مثلا در نظر بگیرید که شما برای بلک فرایدی یا فروش ویژه شب یلدا، به ۳ نفر اینفلوئنسر یا بلاگر مجازی به طور همزمان سفارش تبلیغ دادهاید، همزمان به ۱۰ هزار نفر پیامک تبلیغاتی ارسال کردهاید و همچنین در چند سایت تبلیغات کلیکی انجام دادهاید. ابزارهای تحلیلی که به سایت شما متصل میشوند، میتوانند به شما کمک کنند تا میزان بازدهی هریک از این روشها را ارزیابی کرده و نرخ تبدیل تبلیغ به مشتری را محاسبه کنید. از این پس شما مثلا میدانید که اینفلوئنسر شماره ۲، بازدهی بهتری دارد، پیامک تبلیغاتی، مثل دور ریختن پول است و تبلیغات کلیکی را باید به صورت ماهانه یا هفتگی با هزینه ثابتی انجام دهید.
کاهش هزینهها یعنی صرفهجویی در هزینههای بازاریابی و تبلیغات، انبارگردانی، پردازش سفارشها، ارسال محصولات، اجاره و هر چیز دیگری که فکرش را بکنید. فراموش نکنید که سایت شما، در واقع یک مغازه بزرگ است که با هزینههای اجاره و نگهداری ناچیز در فضای بزرگ اینترنت، هرروز هفته و در هر ساعت از شبانهروز باز است و امکان سفارش گرفتن و فروش محصولات را دارد.
سهولت در انجام کارها یعنی شما لازم نیست که با هر مشتری در مورد قیمت چانه بزنید و برای او قسم و آیه بیاورید که قیمت شما از همه همکاران و همصنفانتان بهتر است.
دامنه یعنی نام سایت شما. همان آدرسی که به مشتریان خود میدهید یا روی کارت ویزیت خودتان مینویسید و مشتریان با تایپ آن در نوار آدرس مرورگر گوشی یا کامپیوتر خود، به آن وارد میشوند. چیزی شبیه به همین: www.moayedi.ir. دامنهها به صورت سالانه تمدید میشوند و بسته به این که .ir یا .com باشد یا پسوندهای دیگر، هزینههای متفاوتی دارد. مثلا دامنههای .ir چون برای خود ایران هستند، ارزانتر هستند. البته این که برای ایران است، به معنی این نیست که فقط از ایران قابل دسترس هستند. سایت فروشگاهی شما با هر دامنه و نامی از هر جای جهان قابل دسترسی است و مشتریان میتوانند به آن مراجعه کنند. دامنههای .com به صورت دلاری محاسبه میشوند و قیمتشان بسیار بالاتر از دامنههای .ir است. من همیشه به مشتریان ایرانی خودم که قصد دارند کالاها و خدماتشان را به مشتری ایرانی بفروشند توصیه میکنم که دامنههای .ir را تهیه کنند. هزینه سالانه این دامنهها به طور میانگین چیزی در حدود ۱۰۰ هزار تومان است.
هاست که به آن «فضای میزبانی وب» هم میگویند، یعنی فضایی که اطلاعات سایت شما در آن قرار دارد. عکس محصولات، متن آنها و سایر فایلهای سایت روی فضایی به نام هاست ذخیره میشوند که آن هم به صورت سالانه تمدید میشود. این هزینه هم بسته به میزان بزرگی یا کوچکی سایت شما و تعداد محصولاتی که قرار است در آن قرار دهید، ابزارها و امکانات هاست و همچنین تعداد مشتریانی که قرار است به سایت شما مراجعه کنند، متغیر است. به طور میانگین، هزینه سالانه هاست سایتهای معمولی فروشگاهی، چیزی در حدود ۱ میلیون تومان است.
بعد از این که شما نام سایت خود را انتخاب کردید و دامنه و هاست را خریداری کردید، وقت طراحی سایت است. اگر شما با یک فرد متخصص طرف باشید، میتوانید از اینجا به بعد را تا حد زیادی به او بسپرید و خیالتان راحت باشد که او فکر همهچیز را میکند. فقط کافی است که نیازهای کسبوکار خودتان را برای او توضیح دهید و با هم به یک توافق برسید که دقیقا چه چیزی نیاز است و چه نوع سایتی به کار شما میآید. هزینههای طراحی سایت فروشگاهی بسیار متغیر است و نمیتوان با قطعیت در مورد آن صحبت کرد. این هزینه بسته به امکانات و ابزارهایی که در سایت قرار میگیرند و همچنین میزان زحمتی که طراحی سایت شما برای طراح سایت دارد متفاوت است. همچنین پرداخت شما به جزئیات و میزان حساسیت شما در مورد بخشهای مختلف سایت، در قیمت تمامشده آن تاثیر خواهد داشت. در نهایت این که میزان مشارکت مثبت شما در پیشبرد کار طراحی سایت، تاثیر بهسزایی هم روی قیمت و هم روی زمان تمام شدن کار طراحی سایت شما خواهد داشت.
اگر خودتان فرصت تولید مداوم محتوا و نوشتن متنهایی که مشتریان شما را جذب میکنند ندارید، نیازمند این هستید که با فرد یا افرادی برای تولید محتوای سایت توافق کنید. این افراد معمولا تحت عناوینی مانند «کارشناس تولید محتوا»، «کارشناس سئو» و مانند آن فعالیت میکنند که میتوانید آنها را در اطراف خودتان پیدا کنید.
برای این که بتوانید سایت خودتان را به یک یا چند درگاه پرداخت متصل کنید، ابتدا بایستی کد مالیاتی دریافت کنید و نماد اعتماد الکترونیکی هم برای سایتتان داشته باشید. سپس به سایتهایی که درگاه پرداخت واسط ارائه میدهند مراجعه کنید و با ثبت مشخصات خود و سایتتان در آنها، درگاه پرداخت را دریافت کنید. خبر خوب این است که هزینه همه این فرایندها پایین است و همگی آنها به صورت آنلاین انجام میشوند. اما ممکن است کمی پیچیدگی داشته باشند. این اقدامات میتوانند جزو توافق اولیه باشند و در قرارداد طراحی سایت هم لحاظ شوند. پس جای نگرانی از این بابت وجود ندارد.
گاهی نیاز دارید که برای سایت خودتان یک لوگوی خوب طراحی کنید یا برای بخشهای مختلف آن، طراحیهای گرافیکی جداگانهای داشتهباشید یه به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه برای سایت و شبکههای اجتماعی متصل به آن، پست گرافیکی طراحی کنید. این هزینهها معمولا جدا از هزینه اصلی ساخت سایت محاسبه میشود. البته همه اینها بستگی به توافق و قرارداد بین شما و طراح سایت دارد. خود من شخصا به دلیل این که سالهاست در حوزه گرافیک هم فعالیت میکنم، معمولا این هزینهها را دست کم برای یک مدت مشخص در توافق اولیه با کارفرما در نظر میگیرم. مثلا طراحی لوگو، اسلایدر، قالب عکس محصولات و چندین تصویر شاخص برای نوشتههای بلاگ را در قرارداد اولیه با کارفرما لحاظ میکنم.
نیازی به استرس نیست. با توجه به تجربیات من، اگر موفقیت سایتهای فروشگاهی مانند دیجیکالا و ترب و امثال آن را دیدهاید و اگر رقم فروش برخی از سایتهای آنلاین باعث شده مخ شما هم سوت بکشد و در نهایت اگر شما هم مصمم به حضور آنلاین و فروش محصولات و خدمات در سایت هستید یا میخواهید برند خودتان را در فضای آنلاین گسترش دهید، هزینه کردن برای سایت، ارزشش را دارد. فقط مراقب باشید که کار را به شخصی بسپارید که از اینکاره بودن او مطمئن باشید.
در نهایت این را هم بگویم که در بعضی از مشاغل اساسا نداشتن یک وبسایت کاربردی و پرمحتوا که محصولات را بهخوبی نمایش دادهباشد و مشتریان را به خرید ترغیب کند، بهمعنی عقب ماندن از رقبا و شکست در کسبوکار است.
من مجتبی مویدی هستم و اینجا در مورد کسبوکار، طراحی گرافیک، طراحی سایت، تجربه کاربری و دیجیتال مارکتینگ مینویسم. برای آشنایی بیشتر با من میتوانید به سایت شخصی من که نمونهکارها و سایر نوشتههایم را میگذارم هم سر بزنید.
