تفاوت مدیر پروژه و‌مدیر محصول

  مدیر پروژه و مدیر محصول

ممکن است با خود فکر کنید که "تفاوت بین مدیریت محصول و مدیریت پروژه چیست؟" در واقع، این دو حوزه کاملا مجزا از یکدیگر هستند. با این حال، مهارت مدیریت پروژه قطعا یکی از ابزارهای مورد نیاز مدیران محصول است، پس اجازه دهید به بررسی دقیق‌تر تفاوت‌های این دو حوزه و مفهوم موفقیت در هر کدام بپردازیم.

مدیران محصول (PM) دارای اهدافی بر اساس معیارهای کلیدی عملکرد (KPI) هستند و باید به آن اهداف دست یابند. اما روش رسیدن به این اهداف از پیش تعیین شده نیست. مدیر محصول با آزادی عمل بالا، استراتژی دستیابی به آن اهداف را تعیین می‌کند. برای درک بهتر، مثالی می‌زنیم. فرض کنید مدیرعامل یک شرکت تجارت الکترونیک هستید و بنده را به عنوان مدیر محصول استخدام می‌کنید تا نرخ تبدیل فرآیند خرید را در این سه ماه 10 درصد افزایش دهید. در این راستا، بنده می‌توانم با انجام تحقیقات جامع در مورد رفتار کاربران (User Research) و تحلیل داده‌ها، رویکرد مناسبی برای حل این مسئله و دستیابی به هدف تعیین شده اتخاذ کنم.

با فرض مثال، ممکن است تصمیم به بازطراحی فرآیند خرید به دلیل عدم درک آسان آن توسط کاربران گرفته شود. در صورت موفقیت‌آمیز بودن این اقدام و دستیابی به افزایش 10 درصدی نرخ تبدیل، این پروژه موفق تلقی می‌شود. البته موفقیت نهایی به تحقیقات اولیه و عملکرد کل تیم بستگی دارد.

حال به سراغ نقش مدیر پروژه می‌رویم. یک مدیر پروژه با مدیر محصول تفاوت دارد، زیرا مسئولیت او صرفا تکمیل موفقیت‌آمیز یک پروژه است و نه دستیابی به یک هدف کلی. پروژه‌ها معمولا محدودیت زمانی و بودجه مشخصی دارند. مدیران پروژه نقش حیاتی ایفا می‌کنند. برای نمونه، اگر مدیرعامل یک شرکت ساخت و ساز باشم، قطعا به دنبال استخدام یک مدیر پروژه با مهارت بالا خواهم بود تا بتواند به بهترین نحو به چالش‌هایی مانند تاخیرهای ناشی از شرایط جوی واکنش نشان دهد.

این رویکرد با رویکرد مدیریت محصول کاملا متفاوت است. مدیر محصول شبیه کسی نیست که بخواهد یک ساختمان 100 طبقه با ظرفیت 10 هزار نفر را بسازد و هر طور که می‌خواهد آن را پیش ببرد. زیرا، همانطور که اشاره شد، مدیران محصول و تیم‌هایشان در هنگام ساخت یک آسمانخراش، باید اطمینان حاصل کنند که روشی که برای انجام کار انتخاب کرده‌اند، کارآمد و نتیجه‌بخش خواهد بود.

همانطور که پیش‌تر ذکر شد، به عنوان مدیر محصول، قطعا نیازمند آگاهی از مهارت‌های مدیریت پروژه هستید، زیرا در مراحل ابتدایی کار، تعریف ابتکارهای بالقوه آتی مستلزم بهره‌گیری از این مهارت‌ها است.

نکته قابل ذکر این است که مدیران پروژه در دنیای نرم‌افزار نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. در واقع، فراتر از ساخت آسمانخراش و پل، پروژه‌های مهندسی نرم‌افزاری متعددی وجود دارند که حضور یک مدیر پروژه در آنها کاملا ضروری است. به عنوان مثال، می‌توان به ادغام پلتفرم‌های فناوری دو شرکت فناوری اشاره کرد. در چنین سناریویی، نحوه ادغام از پیش مشخص شده است؛ در غیر این صورت، اساسا ادغام دو شرکت صورت نمی‌گرفت. با این حال، بخش‌های مختلف و پیچیده‌ای در این فرآیند دخیل هستند که نیازمند نظارت مداوم و اطمینان از پیشرفت به موقع تک تک آن‌ها است.

مورد دیگری که مدیریت پروژه در آن برجسته‌تر است، آژانس‌های تبلیغاتی است. مشتریان به این آژانس‌ها مراجعه می‌کنند و درخواست ساخت یک کمپین تبلیغاتی یا توسعه یک نرم‌افزار خاص را مطرح می‌کنند و در واقع، همه جزئیات محصول نهایی از پیش مشخص شده است.

تفاوت قابل توجهی بین مدیریت محصول و مدیریت پروژه وجود دارد، اما همانطور که اشاره شد، نقشی که یک مدیر محصول ایفا می‌کند، شامل برخی جنبه‌های مدیریت پروژه نیز می‌شود. با این حال، از نظر مسیر شغلی و عناوین حرفه‌ای، مدیران محصول مسئول دستیابی به اهداف با هر روشی پس از مشورت و همکاری با تیم خود هستند، در حالی که مدیران پروژه مسئولیت تکمیل موفقیت‌آمیز یک وظیفه مشخص در یک بازه زمانی و با بودجه تعیین شده را بر عهده دارند، چه در دنیای فیزیکی مانند ساخت پل یا ساختمان و چه در پروژه‌های نرم‌افزاری عظیم.