روانشناس برجسته ای به نام آبراهام مزلو پنج نیاز اساسی انسان را بررسی کرد و آن نیازها را به شکل سلسله مراتبی تنظیم کرد که مورد اول آن نیاز های اولیه زندگی مثل تامین آب و غذا برا حفظ جسمی و مادی بدن است، مورد دوم آن نیاز به امنیت داشتن مثل تامین مسکن و محافظت از نیروهای تهدیدگری مثل بیماری و هرج و مرج و بلایای طبیعی است و سومین مورد نیاز به محبت و احساس تعلق است مثل میل به دوستی یا میل به همسرو فرزند و چهارمین مورد نیاز به حفظ احترام و شایستگی مثل کسب عزت نفس و اعتماد به نفس است و مورد آخر، نیاز به خودشکوفایی است و در صورتی که نیاز های اساسی افراد ارضا نشده باشند، خودشکوفایی هم محقق نمی شود .
حالا با این پیش فرض، برای افرادی که خواهان رسیدن به خود شکوفایی باشند، چه ملاک هایی مدنظر است؟
افرادی خود شکوفا هستند که در درجه ی اول آسیب روانی ندارند ، دومین مورد اینکه لازم است افراد سطح حداقلی از معیشت را دارا باشند و تاکنون ایمنی آنان تهدید نشده باشد، طعم محبت را چشیده باشند، عمیقا احساس ارزشمندی داشته باشند، در مواجهه با انتقاد و تمسخر بتوانند تاب بیاورند و در نهایت به دنبال ارزش هایی چون حقیقت، سادگی، عدالت، شوخی، زیبایی و سایر ارزش های سطح بالاتر باشند.
ویژگی های افرادی که به مرحله ی خود شکوفایی می رسند:
1)می توانند خودشان را به صورتی که هستند بپذیرند.
2)معمولا ساده و طبیعی هستند و معمولا ساده زندگی می کنند وظاهر سازی نمی کنند.
3) می توانند وقتی با دیگران یا تنها هستند احساس آرامش کنند در عین حال نیاز چندانی ندارند که دیگران آنها ار احاطه کنند و می توانند از تنهایی و خلوت خود لذت ببرند.
4) معمولا برای رشد کردن به خودشان متکی اند با وجود اینکه در کودکی محبت و امنیت را از دیگران کسب کرده بودند.
5) پدیده های روزمره و ساده ای مثل گل ها، غذا و دوستان را با نگاهی تازه می نگرند و به وجد می آیند.
6)معمولا تجربه هایی از حالت اوج یا به نوعی احساس تعالی که در آن کل دنیا را به صورت یکپارچه و یک تکه می بینند که در آن احساس فروتنی بیشتر و در عین حال احساس قدرت بیشتری می کنند
7) معمولا دوست دارند که خود را با دیگران یکی بدانند و به دیگران و دوستان و حتی غریبه ها کمک کنند حتی اگر عصبانی، دلخور یا متاسف شوند ولی احساس محبت به انسان ها را در کل حفظ می کنند.
8)ممکن است گاهی توسط دیگران بد فهمیده می شوند و گاهی هم توسط بقیه تحقیر می شوند.
9) در موقعیت یادگیری، میل و توانایی آموختن از هر کسی را دارند.
10) اغلب از انجام کارها بخاطر خود این کار لذت می برند نه بخاطر اینکه وسیله ای باشد برای رسیدن به هدفی خاص
11) معمولا شوخ طبع هستند ولی نه صورت خصمانه یا تحقیر آمیز، آنها سعی می کنند دیگران را سرگرم کنند و بجای قهقه موجب لبخند می شوند
12) معمولا از واقعیت و زیبایی درک عمیقی دارند البته لزومی ندارد که حتما شاعر یا هنرمند باشند همگی به شیوه ی خودشان خلاق اند.
13)کورکورانه از مقررات دیگران اطاعت نمی کنند و از طرفی هم در مبارزه با سنت ها و مقررات بی اهمیت انرژی خود را تلف نمی کنند.
پس نتیجه می گیریم خودشکوفایی به معنی تبدیل شدن به هر چیزی است که شخص می تواند بشود، یعنی تحقق بخشیدن به تمام استعداد ها.
از نظر مزلو تمام انسان ها استعداد خود شکوفایی را دارند اما همان طور که در مقدمه اشاره کردیم برای خود شکوفا بودن نیاز های دیگر افراد باید به طور منظم ارضا شده باشند و همچنین براساس ویژگی های ذکر شده برای افراد خود شکوفا ، باید ارزش هایی که شامل شاخص های سلامت روانی است را هم در خود پرورش داده باشند.
آیا شما هم دوست دارید به خود شکوفایی برسید؟ کدام ویژگی های ذکر شده در بالا را در خود می یابید؟
