قلمکاری یک واژه فارسی و مترادف چیت سازی است.
در اصلاح به هنر چاپ با نقش زدن روی پارچه قلمکاری می گویند.
درکل به کار هنری که با قلم صورت میگیرد قلممکاری گفته می شود.
این هنر منسوب به دوره شاه عباس صفوی (قرن 11قمری)می باشد.و در آن زمان در اوج کمال و شکوه خود بوده.
درآن دوره لباس های مردانه و زنانه توسط قلم طراحی می شد.
معروف ترین متد و روش در این حرفه قلمکاری زر یا اکلیل است.
قلمکاری دربین صنایع دستی نه تنها ارزش فرهنگی اجتماعی دارد، بلکه از نظر اقتصادی نیز حایزه اهمیت است.
جنس پارچه های قلمکار بیشتر از پنبه است.
و در مواقعی از ابریشم، کتان، چلوار و یا کرباس هم استفاده می شود.چون پذیرش رنگ در این الیاف به مراتب بیشتر از پشم است و طراحی نقوش در این الیاف کارساز تر است.
درکل 5 دسته پارچه برای قلمکاری مطلوب است و باعث ثبات بیشتر رنگ ها می شود که شامل:ابریشمی، کرباس،متفال، ململ حاجی اکبری، چلوار و کتان بافت خارجی می باشد.
قلمکاری متد و روش خاص خود را دارد که از میان آن میتوان به حفره ای زر یا اکلیل جیگرانات قرمز و جیگرانات بنفش اشاره کرد.
درعصر حاضر قلمکاری به واسطه قالب های چوبی که دارای نقوش برجستهاند صورت می گیرد.
بنابراین رکن اصلی قلمکاری ساخت قالب های چوبین است.
اصفهان که در زمان صفویه پایتخت ایران بوده اکنون نیز مرکز تولید سفره قلمکار است.
درحال حاضر با حضور استادان وو افراد سرشناس در زمینه سفره قلکار در اصفهان و وجود بیش از 100 کارگاه قلمکاری در این استان به جریت می توان گفت 70% خرید سفره قلمکار مربوط به این شهر است.
سفره قلمکار در اصفهان به شیوه سنتی و با وسایل و ابزار و پارچه های کتانی خالص و رنگ های طبیعی تولید و به تمام جهان صادر می شود.
شما نیز می توانید برای خرید سفره قلمکار از این شهر بازدید کنید.
ابتدا جهت خارج شدن مواد زاید و از بین رفتن آهار پارچه آنرا 5 روز در رودخانه قرار داده و دراصطلاح آبخور می کنند.
سپس صنعتگر زمینه نخودی پارچه را با پوست انار رنگرزی می کند.
در مرحله بعد قلمکار با کمک قالب های چوبی که هرکدام رنگ مجزای خود را دارند به چاپ نقوش مختلف بر روی پارچه می پردازد.
درقلمکاری از 5 رنگ سیاه، قرمز، آبی، سبز، زرد و کاه قهوه ای استفاده می شود.
بعد از نقش زدن با رنگ های مشکی و قرمز پارجه را 2الی 3 ساعت در آب روان می شویند تا رنگ های زاید خارج شود و پارچه یکدست و آماده مرحله تثبیت رنگ شود.
درمرحله تثبیت رنگ پارچه هارا در ظرف پر از آب درحال جوشیدن می ریزیم و پوست انار ساییده شده و مغز روناس به آن اضافه می کنیم و می جوشانیم تا رنگ آن تثبیت شود.
سپس در هوای آزاد قرار می دهند تا خشکیده شود و مراحل منگوله زنی و ریشه تابی شروع می شود تا بر زیبایی سفره قلمکار افزوده شود.
در آخر سفره های قلمکار به بازار ارایه می شود و به دست متقاضیان سفره قلمکار می رسد.
مهر یا قالب های چوبی قلمکاری که برای ایجاد طرح بر روی سفره قلمکار استفاده می شوند و معمولا در ابتدا حاوی رنگ های تیره و در مرحله دوم دارای رنگ های قرمز،آبی، زرد و عنابی هستند.
این مهر ها دارای طرح های بته جقه، اشکال هندسی گل و برگ، طرح های اسلامی، طزح های شکار، کتیبه های هخامنشی، نقوش حیوانات اهلی و وحشی، نقوش مینیاتوری هستند که بر اساس ذوق و سلیقه ی صنعتگر طراحی می شود.
سفره قلمکار با داشتن طرح های زیبا و کیفیت عالی زینت بخش خانه های ایرانی شده اند و در 2مدل گرد و چهارگوش مخاطبان خاص خود را دارند.
از پارچه های قلمکار در تهیه رومیزی ، روتختی سفره، سجاده، بقچه، کیف، روسری، دستمال، شال گردن و روفرشی استفاده می شود.
در این بین سفره قلمکار سهم بسزایی دارد و به علت داشتن جلوه های ویژه در حضور مهمان موجب تعقیر حال و هوای محیط کار شما می شود و به زینت میزهای کوچک می افزاید.
برای خرید سفره قلمکار کلیک کنید
منبع : صدر
