کلمه باجگیران عاطفی، مطمئنا تداعی ازافرادی می کند که از دیگران به هر نحوی سوء استفاده می کنند و با رفتار و کارهایشان دیگران را مورد آزار و اذیت قرار می دهند. البته شاید خود شما یک باجگیر عاطفی بوده باشید که هنوز از آن آگاهی ندارید.
در این مطلب قصد داریم درباره باجگیری عاطفی و دلایل و پیامدهای آن صحبت کنیم. اگر دوست دارید آگاهی خود را نسبت به این رفتار بالا ببرید و از نتایج زیان‌بار آن مطلع شوید، در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
برای اینکه باجگیری عاطفی را به خوبی بشناسیم و تعریف دقیق آن را متوجه شویم، بهتر است با یک مثال شروع کنیم. تصور کنید یکی از دوستانتان یکی از رازهای زندگی شما را متوجه شده است و هربار از شما درخواست های مختلفی می کند و برای رسیدن به خواسته خود شما را تهدید به برملا کردن رازتان می کند!
این یک نمونه باجگیری از نوع مادی بود که افراد با داشتن آتو یا بهانه از کسی شروع به تهدید و سوء استفاده از فرد می کنند؛ این نوع از باجگیری متناسب با رفتار، موقعیت، حرف و هرچیز دیگری اتفاق می افتد. اما فکر می کنید باجگیری از نوع عاطفی به چه صورت است؟
کودکی را فرض کنید که در بیشتر واقع از انجام دادن کارهایی که به او محول شده است سرباز می زند پس مادر و پدر او برای مجاب کردن فرزند خود دست به تهدید می زنند و از چنین لفظ هایی استفاده می کنند: «اگر فلان کار را انجام ندهی من دیگر پدر یا مادرت نیستم یا اگر فلان کار را انجام ندهی من دیگر دوستت نخواهم داشت» و حتی نامزدهایی را می بینیم که در طول رابطه شروع به تهدید به ترک یکدیگر یا ... می کنند. تمامی مثال های گفته شده نمونه هایی بارز از باجگیری عاطفی است، گفتنی است باجگیری از نوع عاطفی از نوع مادی صدمات روحی و روانی بیشتری را شامل می شود.
اکنون که با معنا و مفهوم باجگیری عاطفی آشنا شدید باید بگوییم بهترین تعریف برای باجگیری عاطفی این است: «باجگیری عاطفی عملی همراه با تهدید است که توسط دیگران انجام می شود و هدف اصلی آن به خدمت گرفتن دیگران برای رسیدن به خواسته های خود است و نکته اصلی باجگیری عاطفی این است که اگر افراد مطابق میل فرد باجگیر رفتار نکنند دچار رنج روحی و روانی می شوند.»
از آن جهت که باجگیری عاطفی اهمیت زیادی دارد و موضوع مهمی است می توانیم آن را با توجه به نوع و موقعیت آن به انواع مختلفی دسته بندی کنیم:
فرض کنید شما قصد دارید به سرکار بروید اما همسر شما مخالف کار کردن شما است پس برای اینکه شما را وادار به کار نکردن کند شما را تهدید به ترک می کند. در باجگیری عطفی تنبیهی فرد باجگیر در ابتدا به صراحت بیان می کند اگر کاری را که من می خواهم انجام ندهی، تنبیه خواهی شد.
در این نوع از باجگیری افرد شروع به سرزنش کردن و منت گذاشتن می کند به عنوان مثال می گوید: من به خاطر تو این کار را انجام دادم اما تو قدر نمی شناسی و نمی فهمی. در این نوع باجگیری فرد باجگیر معتقد است که دیگران باید احساسات و خواسته های آنها را درک کنند.
فرض کنید فردی مدام به شما می گوید اگر کاری را که من می خواهم انجام ندهی، خودکشی می کنم و تو علت اصلی آن هستی. در این نوع از باجگیری هدف اصلی فرد باجگیر ایجاد عذاب وجدان و حس ترحم برای فرد دیگر است.
افراد در این نوع باجگیری به دیگران وعده های پول، عشق، ازدواج و ... را می دهند و باعث وسوسه دیگران به انجام کار مورد نظرشان می شوند. اما بعد از انجام شدن کار مورد نظرشان و رسیدن به خواسته خود، افراد را رها می کنند و یا با وعده های جدید باز می گردند.
زمانی که صحبت از باجگیری عاطفی می‌شود، باید یک خط را در نظر گرفت که دو سر آن به عنوان دو قطب عمل می‌کنند. در این حالت یک فرد به عنوان فرد باجگیر عاطفی شناخته می‌شود و در مقابل او فرد مهر طلب وجود دارد که نسبت به تهدیدهای دیگری و یا طرد شدن از سوی او بسیار آسیب‌پذیر است. بنابراین هر وقت بحث باجگیری عاطفی به میان می آید باید بدانیم که باجگیری و مهر طلبی هر دو به یک اندازه در ایجاد شدن آن موثرند.
برای مثال زمانی که والدین یک کودک، او را تهدید به دوست نداشتن و ترک کردن می‌کنند و او با تمام وجود هر کاری می‌کند که در کنار والدین خود بماند، در واقع این حالت مهر طلب کودک، حالت‌های باجگیر آن ها را تقویت می‌کند.
به این صورت افراد با یک چرخه باطل و تکراری مواجه می‌شوند که آن ها را به دام می‌اندازد. پس این چرخه با وجود هر دو این ویژگی‌ها ایجاد می‌شود. اغلب کسانی که به باجگیری روانی روی می‌آوردند، از نزدیک‌ترین افراد زندگی شما مانند مادر و پدر، همسر یا نامزد، خواهر و برادر، دوستان صمیمی و ... هستند.
افراد باجگیر عاطفی با نشانه‌ها و ویژگی‌های خاصی معرفی می‌شوند و هر یک چندین مورد از این ویژگی‌ها را درون خود دارند. از مهم‌ترین ویژگی‌های فردی که به باجگیری عاطفی روی می‌آورد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افراد باجگیر عاطفی از شکست متنفرند و تحمل باخت یا نه شنیدن را از دیگران ندارند. به همین دلیل به باجگیری عاطفی روی می‌آورند تا از موقعیت شکست فرار کنند.
افراد باجگیر معمولا به سرعت خشگمین می شوند و عدم کنترل خشم می تواند یکی دیگر از ویژگی های باجگیران عاطفی باشد که این نوع رفتار در طول باجگیری از دیگران هم بسیار دیده می شود و در بیشتر مواقع برای اینکه دیگران را وادار به انجام کاری کنند از خشم خود استفاده می کنند. پیشنهاد می کنم به صفحه شناسایی خشم در سایت صدا و سیما وارد شوید و مقاله مربوطه را مطالعه کنید تا با چگونگی و راه حل های شناسایی خشم آشنا شوید.
این افراد با دو ویژگی اضطراب و احساس عدم امنیت شناخته می‌شوند و این دو مورد به شکل عمیقی درون آنها وجود دارد. وجود این حس اضطراب و عدم امنیت، باعث می‌شود که این افراد به سمت باجگیری عاطفی بروند.
کسانی که با روحیه باجگیری زندگی می‌کنند، تمایل دارند که همه چیز را تحت کنترل خودشان بگیرند و برای رسیدن به این هدف و خواسته، افراد دیگر را از نظر روحی تحت فشار قرار می‌دهند.
افراد باجگیر در بیشتر مواقع نمی توانند اشتباهات گذشته خود را ببخشند و همین امر باعث می شود هرروز خود را سرزنش کنند و دچار عذاب های روحی و روانی زیادی شوند. پیشنهاد می کنم به صفحه چطور خود را ببخشیم؟ در سایت صدا و سیما وارد شوید و مقاله مربوطه را مطالعه کنید تا با چگونگی بخشیدن خود آشنا شوید.
افرادی با این ویژگی، همیشه روی خواسته خودشان تمرکز دارند و معتقدند آنچه من الان می‌خواهم باید انجام بگیرد!
اگر با فردی که دائما به باجگیری عاطفی مشغول است برخورد داشته باشید، متوجه می‌شوید که به شدت از رها شدن، محرومیت و طرد هراس دارد و برای مقابله با این ترس روش باجگیری عاطفی را پیش می‌گیرد.
باجگیری عاطفی می‌تواند آرامش روانی زندگی را از افراد بگیرد و آنها را با حجمی از احساسات ناخوشایند و نا‌آرامی‌های روحی مواجه کند. بهترین رفتار در برابر باجگیری عاطفی را می‌توان در موارد زیر قرار داد:
اولین قدم خودشناسی و آگاهی از نقاط ضعف است. سعی کنید خودتان را بهتر بشناسید و از ضعف‌هایتان مطلع شوید. یادتان باشد هیچگاه نقاط ضعف خود را بروز ندهید. زیرا به دست‌آویزی برای باجگیری دیگران تبدیل می‌شود.
توانایی «نه گفتن» به دیگران در برابر کارهایی که میلی به انجام آنها ندارید، از مهم‌ترین توانایی‌هایی است که باید آن را به خوبی بیاموزید. از طرد شدن یا رها شدن توسط این افراد نترسید و هر زمان که احساس کردید کاری برخلاف میل شماست و روان شما را تحت فشار قرار می‌دهد، نه بگویید.
برانگیختن احساسات و انتقال حس عذاب وجدان به شما، کاری است که باجگیران عاطفی در اغلب موارد انجام می‌دهند. بنابراین تلاش کنید که با کنترل احساسات خود، جلوی این روند را بگیرید.
باجگیری عاطفی زمانی اتفاق می افتد که کسی از نقاط ضعف، اسرار و آسیب پذیری های ما علیه ما استفاده کند تا دقیقاً همان چیزی را که می خواهد، از ما بگیرد. همچنین، باجگیران عاطفی بیشتر می توانند مادر، پدر، همسر، فرزندان و ... باشند و باجگیری از دیگران بسیار روشی نادرست برای کنترل کردن یک انسان است. بنابراین، اگر متوجه شدید که در رابطه خود قربانی باجگیری عاطفی شده اید، شاید بهتر است به فکر چاره ای برای نجات خود باشید.
