اختلالات حرکتی

اختلالات حرکتی، مجموعه ای از اختلالات عصبی پیچیده هستند که با حرکت ناکافی به نام آکینزی، هیپوکینزی، برادی کینزیا یا حرکت بیش از حد به نام هایپرکینزی یا حرکت نامتناسب به نام دیسکینزی مشخص می‌شوند. اختلالات حرکتی رایج به شرح زیر است:

۱- بیماری پارکینسون: این یک اختلال نورودژنراتیو است که با لرزش، سفتی، کندی حرکت و عدم تعادل مشخص می‌شود. از نظر پاتوفیزیولوژیکی، این بیماری در اثر تخریب سلولی در گانگلیون‌های پایه مغز ایجاد می‌شود. این سلول‌ها یک هورمون عصبی به نام دوپامین آزاد می‌کنند. کاهش سطح دوپامین منجر به علائم بیماری پارکینسون می‌شود.

۲- دیستونی: این اختلال حرکتی با انقباضات غیرارادی عضلانی پایدار همراه با چرخش، حرکات تکراری و وضعیت غیر طبیعی مشخص می‌شود؛ که می تواند کانونی یا عمومی باشد.

مقاله‌ای که در حال مطالعه آن هستید از نظر علمی توسط دکتر مازیار مرتضوی؛ "متخصص جراحی مغز و اعصاب و فوق تخصص قاعده جمجمه و عروق مغز و مدیر و موسس کلینیک جامع مغز و اعصاب مرتضوی در ایران و آمریکا"، تائید شده است.

۳- تشنج: تشنج شامل حرکات کوتاه، غیر ریتمیک، تند و ناگهانی و تصادفی است. اغلب شامل آتتوز می‌شود که با حرکات پیچشی و انقباض خود را نشان می دهد. علت شایع تشنج ، بیماری هانتینگتون است که یک اختلال نورودژنراتیو ارثی است. در برخی موارد، تشنج ثانویه ناشی از مصرف داروهای ضد روان پریشی یا ضد تشنج است.

۴- دیسکینزی دیررس: دیسکینزی دیررس ناشی از استفاده طولانی مدت از داروهای ضد روان پریشی و مسدود کننده‌های گیرنده دوپامین است؛ که با حرکات تکراری، غیرارادی و بی هدف مشخص می شود که ممکن است به صورت شکلک درآوردن، بیرون زدگی زبان، پلک زدن چشم، حرکت سریع بازوها، پاها و تنه تظاهر پیدا کند.

۵- سندرم پای بی قرار: سندرم پای بی قرار وضعیتی است که با میل شدید به حرکت پاها مشخص می‌شود؛ که معمولاً در عصرها یا شب‌ها هنگام نشستن یا دراز کشیدن به دلیل احساسات غیر طبیعی در پاها رخ می دهد. اضطرار با حرکت پاها برطرف می‌شود.

۶- سندرم تورت: سندرم تورت یک اختلال عصبی است که با دوره‌های مکرر تیک‌های حرکتی و تیک های صوتی مشخص می شود. معمولاً، اولین بار در دوران کودکی مشاهده می شود، اما ممکن است برای اولین بار در سال های نوجوانی نیز ظاهر شود. این سندرم، در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد.

پارکینسون

بیماری پارکینسون یک نوع اختلال در مغز است؛ که عوارضی مثل لرزش دست‌ها و اندام‌ها، اختلال در راه رفتن و اختلال در تعادل را به همراه می‌آورد. بیماری پارکینسون در مردان و در افراد بالاتر از ۵۰ سال، شایع‌تر است. زمانی که سلول‌های عصبی در عقده‌های قاعده‌ای مغز بمیرند، این بیماری ایجاد می‌شود؛ زیرا این سلول‌ها ماده‌ای به نام دوپامین ترشح می‌کنند که نقش اساسی در هماهنگی حرکات بدن دارد. علت ایجاد این بیماری، عوامل ژنتیکی و محیطی است.

علائم

۱- لرزش و کندی اندام‌ها

۲- سفتی اندام‌ها

تشخیص بیماری پارکینسون

روش‌های تشخیص این بیماری شامل بررسی سوابق پزشکی، معاینه‌ها و مصرف دارو می‌شود.

درمان بیماری پارکینسون

درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما مواردی که در زیر ذکر می‌شوند، می‌توانند علائم بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون را کاهش دهند.

مصرف دارو

داروهایی که سطح دوپامین مغز را افزایش دهند، داروهای تأثیرگذار بر مواد شیمیایی مغز و داروهای کمک کننده به کنترل علائم غیر حرکتی، از بهترین داروهایی هستند که برای بیماران مبتلا به پارکینسون، تجویز می‌شوند.

تحریک عمقی مغز

در این روش، الکترودهای تحریک کننده در قسمتی از مغز کاشته می‌شوند؛ تا با تحریک مغز، علائم این بیماری را کنترل کنند.

دژنراتیو

بیماری دژنراتیو می‌تواند بر ستون فقرات گردنی، سینه‌ای یا کمری تأثیر بگذارد و معمولاً در اثر افزایش سن رخ می‌دهد. این یک بیماری مزمن است که در بعضی افراد علائمی ندارد و در بعضی دیگر، علائمی حاد به همراه دارد.

عوامل ایجاد کننده بیماری دژنراتیو

علل شایع

فتق دیسک، اسپوندیلولیستزیس و تنگی ستون فقرات

علل دیگر

تشکیل برآمدگی‌های استخوانی به نام استئوفیت، ناهنجاری‌های مفصل فاست

بیماری‌های متداول دژنراتیو دیسک

بیماری دژنراتیو دیسک واقعاً یک بیماری نیست، بلکه اصطلاحی است که برای توصیف تغییرات طبیعی دیسک‌های ستون فقرات با افزایش سن استفاده می‌شود. دیسک‌های ستون فقرات، ضربه‌گیرهای نرم و قابل تراکم هستند که استخوان‌های ستون فقرات را محافظت می‌کنند. دیسک‌ها به ستون فقرات اجازه می‌دهند خم شوند، بپیچند و استرس‌های زندگی و فعالیت‌های تفریحی مانند بلند کردن وزنه یا دویدن در ماراتن را انجام دهند. بیماری دژنراتیو دیسک، اغلب در دیسک‌های کمر (ناحیه کمر) و گردن (ناحیه گردن) رخ می دهد.

دلیل ایجاد بیماری‌های متداول دژنراتیو دیسک

با افزایش سن، دیسک‌های بین مهره ای با از دست دادن آب، انعطاف پذیری، خاصیت ارتجاعی و جذب شوک خود را از دست می‌دهند.

دلایل خاص ایجاد این بیماری عبارت‌اند از:

۱- خشک شدن دیسک: در بدو تولد، حدود ۸۰ درصد دیسک آب است. با افزایش سن، دیسک خشک می‌شود و ضربه‌ها را نیز جذب نمی‌کند.

۲- فعالیت‌ها و ورزش‌های روزانه: ورزش‌های نامناسب باعث پارگی در هسته بیرونی دیسک می شوند.

۳- صدمات: صدمات می توانند باعث تورم، درد و بی ثباتی شوند. این امر می‌تواند منجر به کمردرد شود.

علائم بیماری دژنراتیو دیسک

۱- دردی که هنگام نشستن بدتر شود.

۲- دردی که هنگام خم شدن، بلند کردن یا پیچیدن بدتر می‌شود.

۳- احساس بهتر در هنگام راه رفتن یا حتی دویدن نسبت به نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی.

۴- احساس بهترداشتن در تغییر وضعیت یا دراز کشیدن.

۵- دوره‌های درد شدید که از چند روز تا چند ماه طول می‌کشد تا بهتر شوند. درد می‌تواند کمر، باسن، ران‌ها یا گردن را درگیر کند و به بازوها و دست‌ها نیز سرایت کند.

۶- بی حسی و گزگز در اندام‌ها.

۷- ضعف در عضلات پا یا افتادگی پا

سوالات رایج بیماری دژنراتیو دیسک

شایع‌ترین عفونت ستون فقرات چیست؟

استئومیلیت مهره ای، شایع‌ترین عفونت ستون فقرات است. این عفونت می‌تواند از ضربه مستقیم ستون فقرات باز، عفونت در نواحی اطراف و از باکتری‌هایی که از خون به مهره پخش می‌شوند، ایجاد شود.

تومورهای خارج مدولاری چیست؟

تومورهای خارج مدولاری، می‌توانند در مننژیوم (که عضوی از سخت شامه است) و یا در ریشه، ایجاد شوند. شایع‌ترین نوع تومورهای خارج مدولاری، نورینوما یا شوانوم است. شوانوم، در ۳۰ درصد موارد در هر سنی می‌تواند حمله کند و اکثراً خوش خیم است.

دیستونی

دیستونی یک بیماری بسیار نادر است که می‌تواند باعث انقباضات غیر ارادی عضلانی شود؛ که منجر به حرکات تکراری یا پیچشی می‌شود. انواع مختلفی از دیستونی وجود دارد؛ از جمله دیستونی کانونی که فقط یک ناحیه از بدن را درگیر این اسپاسم ها می‌کند، دیسونی سگمنتال با دو قسمت مجاور در بدن که تحت تأثیر این اختلال هستند و دیستونی عمومی که همه نواحی بدن را به طور یکسان تحت تاثیر قرار می‌دهد. شدت آن از انقباضات خفیف بدون درد تا تکان‌های شدید متغیر است.

علائم دیستونی

علائم اولیه شایع عبارت‌اند از:

۱- گرفتگی پا

۲- عملکرد کند پا

۳- بدتر شدن دست خط پس از نوشتن چند سطر

علائم دیگر عبارت‌اند از:

۴- حرکات چرخشی یا تکان دادن

۵- حرکات تکراری مانند پلک زدن غیرقابل کنترل

۶- مشکل در صحبت کردن

۷- کشیدن غیر ارادی مثلا گردن

علائم ممکن است با خستگی، استرس یا فعالیت طولانی مدت بدتر شود و با آرامش و استراحت بهبود یابد. برخی زمانی اتفاق می‌افتند که اقدامات خاصی باعث تحریک آنها شود. علائم در برخی موارد می‌توانند در طول زمان بدتر شوند. ممکن است علائم در یک ناحیه شروع شود و سپس در سایر نقاط بدن گسترش یابد. اسپاسم پا، گرفتگی، پیچش، انقباض، لرزش، حرکات لرزان، حرکات غیر ارادی، انقباض غیرارادی، کشیدن غیر ارادی، حرکات تکراری، پلک زدن مکرر، کشیدن پا، تغییر راه رفتن و بدتر شدن دست خط از دیگر علائم دیستونی هستند.

کوادری پارزی

کوادری پارزی که تحت عنوان فلج چهار اندام و تتراپلژی نیز معرفی می‌شود، یک نوع فلج است؛ که باعث بی‌حسی و عدم کنترل دست‌ها و پاهای افراد می‌شود. معمولاً پس از بروز بیماری چهار پلژی، در مهره‌های گردنی۳C و۴C قطع نخاع رخ می‌دهد؛ قطع نخاع در اثر ضربه و فشره شدن بند نخاع توسط تومور یا کم‌خونی موقت اندام، ایجاد می‌شود.

کوادری پارزی در کودکان

کودکان مبتلا به کوادری پارزی، به کمک آموزش و درمان مناسب، می‌توانند از نظر عملکرد شناختی و ارتباطی، بهبود یابند و بتوانند کارهای شخصی را تنهایی انجام دهند.

علائم بیماری کوادری پارزی در کودکان

۱- رفلکس‌های اولیه

۲- دیستونی و آتتوز

۳- اختلالات بینایی

۴- عقب ماندگی ذهنی

۵- اختلالات تغذیه‌ای و تنفسی

۶- از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع

۷- رشد دیرهنگام

علل کوادری پارزی

این بیماری، در پی آسیب‌های شدید به مغز و نخاع ایجاد می‌شود.

علائم بیماری کوادری پارزی

از علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- اختلال در حرکت دادن دست‌ها، پاها، گردن و تنه

۲- آبریزش دهان

۳- آفازی

۴- دیس آرتری

۵- تشنج

درمان کوادری پارزی

این بیماری به طور کامل درمان نمی‌شود؛ اما روش‌هایی مثل توانبخشی وجود دارد که می‌تواند در روند بهبود بیماران بسیار مفید باشد. متخصص کاردرمانی توانبخشی، ابتدا اهداف بیمار را جویا می‌شود و سپس بر اساس اهداف، برنامه‌ای مخصوص بیمار را تنظیم می‌کند. توانبخشی یک روند آهسته اما بسیار مفید و کاربردی است.

میلوپاتی

میلوپاتی در اثر فشار به نخاع ایجاد می شود. فتق دیسک، تشکیل استئوفیت و هیپرتروفی رباط ممکن است باعث میلوپاتی شوند. میلوپاتی دژنراتیو اغلب در ستون فقرات گردنی دیده می شود که به عنوان میلوپاتی اسپوندیلوتیک گردنی شناخته می‌شود. این شایع ترین نوع اختلال عملکرد نخاع در بیماران بالای ۵۵ سال است. روش جراحی به اثر میلوپاتی در نخاع بستگی دارد.

علائم میلوپاتی

علائم میلوپاتی عبارت‌اند از:

۱- اختلال در راه رفتن

۲- اختلالات مثانه

۳- اختلال در کارکردن با دست‌ها

درمان میلوپاتی

یکی از روش‌های درمان میلوپاتی، لامینکتومی است. لامینکتومی نوعی جراحی است؛ که به منظور کاهش فشار در ریشه‌های عصبی ستون مهره‌ها، انجام می‌شود.

در «کلینیک جامع مغز و اعصاب مرتضوی»، پزشکان و جراحان متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، تا تجربه مجدد سلامتی همراه شما هستند. ما از طریق شماره ۰۹۹۱۸۴۰۰۰۸۴ پاسخگوی شما هستیم.