آخرین انار دنیا و وقت تقصیر

محمد راغب/

چکیده
هردو رمان پسامدرن آخرین انار دنیا (2002)نوشتۀ بختیار علی، نویسندۀ کرد عراقی، و وقت تقصیر -1383- اثر محمدرضا کاتب فضایی جلوۀ پادآرمان شهری دارند. ایران آن سال ها در گیرودار گذار از دورۀ خاتمی به احمدی نژاد است و عراق آخرین سال های حاکمیت صدام را از سر می گذراند. برای بررسی وضعیت فراگیر پادآرمان شهری به سراغ روزنه های آرمان شهری شخصیت های اصلی رفتیم و از دریچۀ امکان رهایی از پادآرمان شهر به مطالعۀ رمان ها پرداختیم. شخصیت های تکثیرشده یا ادغام شده در این میانه به خاطر شرایط پیچیدۀ خاورمیانه آرمان شهرهایی دست نیافتنی دارند که به دلیل شیءوارگی ،خصوصی سازی و... امکان وجودی ندارند. افیون ها و پیمان ها بسته به موقعیت، مسیرهای ایدئولوژیک /اتوپیایی ای هستند که شخصیت ها در قالب آن ها پیرنگ سازی می شوند. پیمان های ستودۀ بختیار ،امیدبخش زدایش پادآرمان شهر است و افیون های نکوهیدۀ کاتب، فراهم آورندۀ امکان هم زیستی با آن .
بدین سان اتوپیا ایدئولوژی را آشکار می سازد و ادبیات رهایی بخش با درج ساختار واقعیت در ساختار رمانی، آینده را پیش بینی می کند.
واژه‌های‌کلیدی:‌آرمان شهر، ایدئولوژی، پادآرمان شهر، روایت، شخصیت. ادامه مطلب درhttp://kateb1.blogfa.com/