موتور جستجو، سامانه‌ای است که کاربران از طریق آن می‌توانند محتوای اینترنتی را جستجو کنند. موتور جستجو، مواردی را در پایگاه داده جستجو و شناسایی می‌کند که با کلمات کلیدی یا کاراکترهای مشخص‌شده توسط کاربر مطابقت دارند. برای این کار، کاربران عبارت جستجوی مورد نظر را در قسمت جستجو وارد می کنند، سپس موتور جستجو از طریق فهرست خود به وب سایت‌های مربوطه می‌پردازد و آنها را به صورت یک فهرست نمایش می‌دهد. الگوریتم ارزیابی داخلی موتور جستجو تعیین می‌کند که یک وب سایت در نتایج جستجو چه موقعیتی را بدست خواهد آورد. گوگل، بینگ و یاهو نمونه‌هایی از موتورهای جستجوی محبوب هستند.
بررسی ما نشان می‌دهد که در دنیا از موتور جستجو تعریف استانداردی وجود ندارد اما می‌توان به تعریفی که توسط Halavais ارائه شده است اشاره کرد:
موتور جستجو یک سیستم بازیابی اطلاعات است که امکان جستجوی کلمات کلیدی در متن دیجیتال توزیع شده را فراهم می کند. البته این تعریف خود شامل برخی اصطلاحات و مفاهیم مهم فنی است که به نوبه خود نیاز به تعریف و توضیح بیشتر دارد [1].
در کنار تعریف ارائه شده از موتور جستجو، امروزه با توجه به خواستهو نیازکاربران، موتور جستجو این‌گونه تعریف می‌شود:
موتورهای جستجو دستگاه پاسخگویی هستند که میلیاردها قطعه محتوا را ساماندهی کرده و عوامل بسیار زیادی را ارزیابی می‌کنند تا مشخص کنند کدام محتوا به احتمال زیاد به سوال کاربر پاسخ می‌دهد.
موتورهای جستجو همه این کارها را با کشف و نمایه‌بندی تمام محتوای موجود در اینترنت (صفحات وب، PDF، تصاویر، فیلم‌ها و غیره) از طریق فرایندی به نام "خزیدن و نمایه سازی" انجام می‌دهند و سپس نتایج را بر اساس میزان مطابقت آن با پرس و جو، در فرایندی که از آن با عنوان "رتبه بندی" یاد می‌شود، ارائه می‌دهند. قرار‌گرفتن در رتبه‌های بالاتر در موتورهای جستجو، به کسب و کارها کمک می‌کند تا مشتریان بالقوه بیشتری داشته باشند (با افزایش رقابت میان کسب و کارهای مجازی، سایت‌های اعلام رتبه سایت‌ها نظیر الکسا1بیش از پیش مورد توجه صاحبان کسب و کارها قرار گرفته است). به غیر از گوگل که شناخته‌شده‌ترین موتور جستجو در دنیاست، وب سایت‌های دیگری نیز به صورت تخصصی در صنعت جستجوی اینترنتی فعال هستند. البته در حال حاضر بسیاری از شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و بسیاری از سایت‌ها در حوزه‌های مختلف به جستجوگر اختصاصی مجهز شده‌اند.
موتورهای جستجو می‌توانند با در نظرگرفتن منابع داده‌ای متنوع و متفاوت به جستجوهای ویژه‌تری برای پاسخ به سوالات کاربران بپردازند. از جمله این منابع داده‌ای می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
به علاوه، البته موتور جستجوهایی نیز به صورت خاص منظوره (تخصصی) وجود دارند که از جمله آنها می‌توان به جستجوگر گوگل اسکالر برای جستجوی پژوهشگران، سامانه "Shodan" برای جستجوی آسیب‌پذیری‌های شبکه‌ای و زیرساختاشاره کرد. موتور جستجوهایی نیز وجود دارند که منبع جستجوی آنها محدود است مانند Wiki.com که این موتور جستجو ، دربرگیرنده تمام اطلاعات موجود روی سایت‌های ویکی می باشد.
سهم بازار فناوری موتور جستجو
در دنیای فناوری کنونی، دیگر لازم نیست برای جستجوی هر نوع اطلاعات به کتابخانه مراجعه کرد. در حال حاضر می‌توان با استفاده از فناوری موتورهای جستجو نه تنها هر اطلاعاتی را در عرض چند ثانیه جستجو کرد بلکه مهمتر از همه، می توان اطلاعات کلیدی را در بالای لیست یافت؛ بدین معنا که برای دریافت اطلاعات اصلی لازم نیست هر صفحه را اسکن کنیم. با توجه به نفوذ فناوری موتور جستجو و تبدیل شدن به عنصری اساسی در فناوری اطلاعات، در این بخش آمار مختصری آورده شده است که موتورهای جستجو و میزان سهم بازار آنها را به صورت جهانی و محلی نشان می‌دهد.
سهم بازار فناوری موتور جستجو به اصطلاح به بخشی از بازار که توسط یک شرکت کنترل می شود اشاره می‌کند. شکل زیر سهم بازار (دسکتاپ) در سراسر جهان از موتورهای جستجوی پیشرو از دی ماه 1389 تا بهمن ماه 1399 را نشان می‌دهد. طبق این آمار، در بهمن ماه 1399، موتور جستجوی مایکروسافت‌بینگ 6.7 درصد از بازار جستجوی جهانی را به خود اختصاص داد ، در حالی که رهبر بازار گوگل 86.6 درصد سهم بازار را در اختیار دارد. سهم موتور جستجوی چینی بایدو 0.54 درصد است.
![سهم بازار (دسکتاپ) در سراسر جهان از موتورهای جستجوی پیشرو از دی ماه 1389 تا بهمن ماه 1399[2]](https://files.virgool.io/upload/users/107456/posts/fqazbfmvrebs/zkgei2t1ppcc.jpg)
شکل زیر نشان‌د‌هنده سهم بازار موتورهای جستجو به صورت جهانی از اردیبهشت 1399 تا اردیبهشت 1400 است. طبق این آمار، 92.26% از سهم بازار در اردیبهشت سال 1400 در اختیار موتور جستجوی شرکت گوگل است. همچنین موتورهای جستجوی بینگ، یاهو، بایدو و یاندکس به ترتیب 2.29%، 1.52، 1.47% و 0.57% از سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
![سهم بازار فناوری موتور جستجو به صورت جهانی (اردیبهشت 1399 – اردیبهشت 1400)[3]](https://files.virgool.io/upload/users/107456/posts/fqazbfmvrebs/m5w8xslju5ic.png)
با بررسی دقیق‌تر می‌توان دریافت سهم بازار شرکت‌های مختلف به ویژه با حضور فناوری موتور جستجوی داخلی، می‌تواند متفاوت باشد. شکل زیر سهم بازار موتورهای جستجو مختلف را در کشورهای مختلف نشان می‌دهد. برای مثل طبق داده‌های ارائه شده در این شکل، ۴۵درصد کاربران روسی از یاندکس و ۵۱درصد از گوگل استفاده می‌کنند در حالی که 94 درصد از کاربران استرالیایی از گوگل و 2.03 درصد از موتور جستجوی بینگ برای جستجوهای استفاده می‌کنند. همانطور که انتظار می‌رود 68 درصد از کاربران چینی از موتور جستجوی بایدو و تنها 1.56 درصد از آنها از موتور جستجوی گوگل استفاده می‌کنند. طبق این آمار، بیشترین استفاده کنندگان از موتور جستجوی یاهو نیز در ژاپن و آمریکا هستند.
![سهم بازار موتورهای جستجو[4]](https://files.virgool.io/upload/users/107456/posts/fqazbfmvrebs/v7gc17m5fij2.png)
در کشورهای آسیایی چین، کره جنوبی، تایوان، هنگ‌کنگ، تایلند، فیلیپین، مالزی، سنگاپور، اندونزی، ویتنام و ژاپن نیز می‌توان سهم بازار را با توجه به شکل زیر مشاهده نمود. مطابق این آمار، گوگل بیش از 80% از سهم بازار در 7 کشور از 11 کشور ذکر شده و بیش از 90% در 6 کشور از 11 کشور ذکر شده را دارد. بالاترین سهم استفاده از موتور جستجوی گوگل مربوط به کشور تایلند و کمترین استفاده مربوط به چین است. همچنین موتور جستجوی یاهو نیز با 33.5 درصد بیشترین سهم بازار را در این کشورها در کشور ژاپن حاصل نموده است. همانطور که مشخص است برخی از کشورها مانند چین و کره جنوبی به توسعه موتور جستجوی بومی پرداخته اند به طوریکه موتور جستجوی بایدو در چین 74.4 از سهم بازار و موتور جستجوی ناور در کره 45.2 از سهم بازار را بدست آورده است.
![سهم بازار برخی از کشورهای آسیایی[5]](https://files.virgool.io/upload/users/107456/posts/fqazbfmvrebs/1vnfrovmxpcd.png)
به علاوه، طبق آمار زیر می‌توان دریافت که از منظر عملکرد جستجو، بیشترین سهم جستجو در اختیار کمپانی گوگل است. این آمار بیان می‌دارد که مجموعه 94 درصد از جستجو از یوتیوب (Youtube)، جستجوی تصویر گوگل (Google Image)، جستجوی متنی گوگل و نقشه گوگل (Google Map) است.
در نوشته بعدی قصد دارم در مورد معماری موتور جستجو بنویسم.
