در راستای افزایش تمرکز و کاهش حواس‌پرتی باید بگم که، توی دوره‌ای زندگی می‌کنیم که تو هر ثانیه، میلیون‌ها و شاید میلیاردها، نکته اطلاعاتی جدید وارد دنیا میشه! کافیه دو دقیقه اینستاگرامت رو چک کنی؛ اونوقت:
و...
اگه فقط یک لحظه به این اطلاعات دقت کنیم، می‌بینیم که واقعا بالای 90 درصد این‌ها، هیچ ارزشی واسه ما ندارن و در واقع مفید نیستند. خوب حالا در عوضِ دریافت این اطلاعات، چی رو از دست دادیم؟
من همیشه در مورد اهمیت تمرکز اطلاع داشتم و سعی می‌کردم تمرکز خودم رو برای انجام دادن کارهام در بالاترین سطح ممکن نگه دارم. اما تلاش برای موفقیت تو کنکور ارشد؛ شاید اولین نقطه‌ای بود که انگیزم برای تقویت تمرکز حواس و یادگیری روش‌های دستیابی به اون رو بیشتر کرد. روش‌های مختلفی که حتما خودتون بهتر از من بلدین و بیشترشون رو هم تست کردین. اما به عنوان کسی که تونسته بالاخره نتیجه مطلوبی بگیره و روش مطمئنی برای خودش پیدا کنه، دو نکته اساسی رو برای تقویت تمرکز موثر می‌دونم:
1- حذف و کاهش عوامل برهم‌زننده تمرکز
2- تبدیل «کار با تمرکز بالا» به یک عادت روزانه
توی دو بخش کوتاه و به زبان ساده سعی می‌کنم این دو مورد رو توضیح بدم. اما قبل از اینکه شروع کنیم، دوست دارم یادآوری کنم که این موارد تجربه‌های شخصی من هستند و شاید لزوما برای همه کارآمد نباشن. به هر حال از ما گفتن، از شما تست کردن و ان‌شاءالله نتیجه گرفتن!
همونطور که توی عنوان هم دیده میشه، حذف و کاهش رو در کنار هم آوردم. اگه راستش رو بخواین حذف کردن عوام برهم‌زننده تمرکز، تقریبا کار غیر ممکنیه. دلیلش هم همون بمباران اطلاعاتی هست که اول مطلب بهش اشاره کردیم. اما حالا که حذف این عوامل غیر ممکنه، حداقل می‌تونیم روی کاهش دادنشون وقت بذاریم. اما چطوری؟
یکی از بهترین کارهایی که برای کاهش حواس‌پرتی میشه انجام داد، خاموش کردن نوتیفیکیشن‌های برنامه‌های مختلف موبایلمون هست. با خاموش کردن این اعلانات، بعد از یه مدت متوجه میشین که چقدر استفاده غیر مفیدتون از گوشی کاهش پیدا کرده. باور کنین اگر کسی کار خیلی مهمی باهاتون داشته باشه، حتما بهتون زنگ می‌زنه. یا حداقل می‌تونه واستون اس‌ام‌اس بفرسته!
نوتیفیکیشن‌های اپلیکیشن‌هایی مثل تلگرام، واتساپ، اینستاگرام و هر برنامه دیگه‌ای که زیاد ازشون استفاده می‌کنین، یعنی هرکاری داری الان انجام میدی رو ولش کن، بیا من رو چک کن! بعدش برو دوباره سراغ کاری که می‌کردی! حالا شما چقدر باید دوباره وقت بذارین و بتونین تمرکز قبلی که داشتین رو بدست بیارین؟ خدا داند!
پس همین الان برید و تمام نوتیفیکیشن‌های برنامه‌های غیر ضروریتون رو غیر فعال کنین. نگران هیچ خبر مهمی نباشین که از دستتون میره. هر اتفاقی افتاد با من :)
برخلاف مورد اول (یعنی خاموش کردن نوتیفیکیشن‌ها)، این یکی خیلی سخت‌تره و باید خیلی واسش تلاش کنین. منظور از محیط ایده‌آل برای تمرکز، هر محیطی هست که به نظرتون بیشترین سطح تمرکز رو توی اونجا دارین. مثلا ممکنه یکی توی کافه بتونه خیلی تمرکز داشته باشه. یکی دیگه توی اتاق خودش و یکی هم توی اتوبوس یا مترو!
اما اگه مثل من از اون دسته افرادی هستین که محیط‌های ساکت و خلوت رو برای رسیدن به تمرکز بالا ترجیح میدین، باید از ارادتون کمک بگیرین و برید تو دل تمرکز! مثلا اگه خواهر یا برادر کوچک‌تر دارین، خانواده در طول روز زیاد ازتون کار می‌خوان، در کنار همسرتون مجبورین کار کردن رو کنار بذارین یا خودتون بچه کوچیک دارین که نیاز به مراقبت داره:
باید از وقت‌ها و لحظه‌های طلایی استفاده کنین. یعنی زمانی که هیچ‌کدوم از این موارد، مزاحم تمرکزتون نیستن. مثلا وقتایی که این افراد خوابن یا خودشون در حال انجام دادن کارهای روزانشون هستند. از نظر من بهترین زمان برای اینکار، صبح خیلی زود هستش و زمانی که بقیه هنوز بیدار نشدن. حتی یک ساعت هم زودتر از بقیه بیدار بشین و کارهای خودتون رو با تمرکز کامل انجام بدین، کلی پیشرفت می‌کنین.
مورد دومی که برای رسیدن به تمرکز بالا خیلی موثر می‌دونم، موردی هست که بعد از خوندن کتاب کار عمیق (که اگه نخونیدن، حتما بخونیدش) یاد گرفتم. کال نیوپورت نویسنده کتاب کار عمیق، توی یکی از بخش‌های کتاب، به یه موضوع بسیار جالب اشاره می‌کنه. و اون چیزی نیست جز محدود بودن قدرت اراده انسان!
ما همیشه آدمی که موفق شده و یه دستاوردی داشته رو آدم با اراده‌ای می‌دونیم. در حالی که از نظر کال نیوپورت، اراده انسان محدوده و نمیشه همیشه روی اون حساب باز کرد! پس چاره چیه؟ چاره کار اینه که از همین قدرت اراده محدود استفاده کنیم و تمرکز بالا رو به عنوان یک عادت یا روتین در زندگی خودمون داشته باشیم. به عبارت خیلی ساده‌تر:
مثلا وقتی شما به این عادت کنین که هر روز صبح زود بیدار بشین و برای یکی دو ساعت کارهای خودتون رو با تمرکز بالا انجام بدین، بعد از اون دیگه نیازی نیست از اراده خودتون کمک بگیرین و صبح‌ها زود بیدار بشین. چون که دیگه، سحرخیزی در زندگی شما تبدیل به یک عادت موثرشده!
تا اینجای کار دو موردی که خودم تجربه کرده بودم رو بررسی کردیم و با اون‌ها آشنا شدیم. اما قبل از اینکه مطلب رو تموم کنم، دوست دارم تکنیک بسیار خوبی که برای خودم کاملا موثر بود رو هم بهتون معرفی کنم. تکنیکی که همین حالا که در حال نوشتن این مطلب هستم، دارم ازش استفاده می‌کنم!
نمی‌دونم اسم دقیقش همینه یا نه و دقیق هم نمی‌دونم که کجا باهاش آشنا شدم(احتمالا تو یکی از مقاله‌ها یا کتاب‌هایی که زمان کنکور ارشد برای تقویت تمرکز مطالعه می‌کردم). تکنیک 15-45 که خیلی هم ساده انجام میشه. این تکنیک میگه :
✳️ 45 دقیقه با تمرکز کار کنین، 15 دقیقه استراحت کنین!
چیزی که خیلی منو نسبت به این روش مجاب کرد و باعث شد خیلی روم تاثیر بذاره، مثال جالبی بود که براش استفاده شده بود. این تکنیک میگه فرض کنین یک بازیکن فوتبال هستین که دو نیمه فوتبال بازی می‌کنه. بازیکن فوتبال 45 دقیقه (نیمه اول) در حال فوتبال بازی کردنه و تو این زمان هیچ کار دیگه‌ای انجام نمیده. بعد از اون، 15 دقیقه استراحت می‌کنه و دوباره یک نیمه 45 دقیقه‌ای دیگه با تمرکز بالا فوتبال بازی می‌کنه!
اگر اشتباه نکنم تکنیک پومودورو هم چنین روشی برای افزایش تمرکز در حین کار کردن یا مطالعه ارائه میده. اما به نظرم مشکل بزرگ روش پومودورو زمان خیلی کمه پارت‌های تمرکز و استراحتشه. تا آدم میاد خودش رو جمع کنه و متمرکز بشه، 25 دقیقه تموم شده و باید بره استراحت! از طرف دیگه 5 دقیقه استراحت هم اونقدر کمه که تا چشم به هم بزنی تموم شده! پس به نظرم:
⚽زندگیتون رو تبدیل کنین به نیمه‌های فوتبال!⚽
⭕واسه موفقیت؛ به غیر از تمرکز بالا، به برنامه‌ریزی هم نیازه! اگه دوست دارین مطلب دیگه من در ویرگول رو در مورد برنامه‌ریزی از اینجا مطالعه کنین!
نتیجه‌گیری و حرف آخر
خود من هم با وجود تمام مطالبی که توی این مقاله گفتم، قبول دارم رسیدن به تمرکز بالا به هر روشی، کار بسیار سختیه. همه چیز روی کاغذ سادست و موقع عمل کردن خیلی از چالش‌ها تازه خودشون رو نشون میدن. اما به این هم معتقدم که باید بالاخره از یه جایی به خودمون بیایم و زندگیمون رو نجات بدیم. امیدوارم واسه شما هم، همین الان و بعد از خوندن این مقاله، همون جایی باشه که بالاخره به خودتون میاین :)
?راستی خیلی خوشحال میشم اگه شما روش یا تجربه دیگه‌ای در این زمینه دارید رو توی کامنت‌ها برام بنویسین.
