*اگر روزی همه سیاستمداران یک حرف بزنند، دنیا بهشت خواهد شد. اما روزی که شاعران همه یک حرف بگویند، دنیا به دوزخی وحشتناک بدل می‌شود.
آدونیس (به نقل از کانال خوابگرد)
________________
احتمالا جمله بالا جانِ مطلبی است که با آسمان ریسمان بافتن بخواهم آن را بیان کنم. پس بهتر است طور دیگری شروع کنم. وقتی صحبت از یک انجمن و تشکل می‌شود خواه ناخواه تعدادی اعضا به ذهنمان می آید که برای هدفی مشترک فعالیتی مشترک انجام می‌دهند. پس از نگاه بیرونی با یک تشکل سیاسی و یا هر تشکل دیگری شباهت دارد. ولی از کنار تفاوت‌های روشی یک تشکل سیاسی و یک تشکل ادبی هم به سادگی نمی‌شود گذشت.
افراد یک تشکل سیاسی در رویکردهای کلی با هم مشترک هستند. مثلا همه‌شان موافق هستند که نقطه تمرکزشان روی کشاورزی و صنعت باشد به خلاف تشکل دیگر که روی جهانگردی و فحشا (مثلا) تاکید بیشتر دارند. ولی در مواضع جزئی‌تر احتمال اختلاف بیشتر می‌شود. مثلا بخشی از ائتلاف‌شان در پارلمان الف را برای وزارت کشاورزی پیشنهاد می‌دهند و دسته‌ای ب را. طبیعی هم هست. اما در اجرا و خروجی فقط یک نظر دارند. اگر اختلاف و چند صدایی هست در پستو و درون حزب تبدیل به یک صدا می‌شود. الف یا ب. راه دیگری ندارد.
این چند صدایی در افراد یک تشکل ادبی طبیعی‌تر است. اگر تشکلی از همان ابتدا مریض شکل نگرفته باشد (بر اساس اراده‌های سیاسی، غیر ادبی، هیجان‌های مقطعی و ..) خروجی رنگارنگی هم دارد. صدایی انسانی و با تمایلات و آرمان‌های رنگارنگ انسانی. اگر شما از یک تشکل ادبی به تعداد اعضای آن صداهای متفاوتی بشنوید احتمال سالم بودن آن دور از ذهن نیست. اما اگر از تشکلی در برابر حوادث اجتماعی، سیاسی و ... صدای واحدی شنیده شود باید به طبیعی بودن آن شک کرد.
تشکل سیاسی تمرکزگراست. هرکسی با او همصداست درون دایره تشکل قرار می‌گیرد و هر صدای مخالف باید بایکوت شود و کنار گذاشته شود. تشکل سیاسی بر اساس منافع دائم در حال گفت و گو و چانه‌زنی است. اگر در مقطعی از بعضی مواضع کوتاه می‌آید نشانه ضعف نیست. بلکه اساسِ کار چنین بده بستان‌هایی است.
ولی تشکلِ ادبی واگراست. قوام و شادابی آن در صداهای مختلف است. این صداهای مختلف نه تنها صورت همدیگر را خراش نمی‌دهد بلکه در کنار هم قرار گرفتن‌شان به یکدیگر عمق و معنای وسیع‌تر می‌دهد. مجموعه‌ای از صداهای مختلف، بازتاب روشن‌تری از یک جامعه انسانی می‌دهد. جامعه‌ای که در آن همه حرف می‌زنند و با کلمه عشق‌ورزی می‌کنند. خب با این اوصاف یک شهر چند انجمن ادبی می‌خواهد؟
