تئوری‌های X و Y از داگلاس مک گرگور و همچنین ترکیب این دو در تئوری Z از ویلیام اوچی از مفاهیمی آشنا برای دانشجویان مدیریت و تمامی افرادی‍ست که در رابطه با منابع انسانی و ایجاد انگیزش مطالعه کرده‌اند.
بطور خلاصه تئوری X بیان میکند که افراد به طور معمول از کارکردن و قبول مسئولیت گریزان بوده و نیاز سازمان‌ها به فراهم کردن نظارت مستقیم بر کارمندان و همچنین اهمیت انگیزاننده‌های خارجی مانند منافع مادی را گوشزد میکند. این نگاه به کارمندان و روش ایجاد انگیزه در آن‌ها در سازمان‌ها و شرکت‌های آمریکایی بیشتر به چشم می‌آید.
در نقطه‌ی مقابل اما تئوری Y انگیزه‌ی کارمندان به انجام وظایف و قبول مسئولیت را امری درونی دانسته و برخلاف نظریه X که سیستم پاداش-مجازات را برای ایجاد انگیزه مناسب میداند، تئوری Y نقش آزادی عمل و واگذاری کارها به کارمندان را مهم تلقی میکند. به عبارت دیگر از دید تئوری Y، کار و مسئولیت تا هنگامی که در اختیار کارمندان و بدون دستور و دخالت خارجی باشد به تنهایی میتواند پاداش و انگیزاننده باشد.
تئوری Z اما مدت‌ها بعد از داگلاس مک گرگور بوجود آمد. در پی افزایش تقاضای آمریکا به کالاهای ژاپنی و بخصوص اتومبیل، ویلیام اوچی به بررسی شیوه مدیریت منابع انسانی در سازمان‌های ژاپنی پرداخت و رویکرد آن‌ها به کارمندان را براساس تئوری Z دانست.
در این تئوری اگرچه کارمندان منافع مادی و انگیزاننده‌های درونی خود را در سازمان دارند در خارج از سازمان نیز از چیستی سازمان تاثیر میپذیرند. به عبارت دیگر سازمان میبایست با معنی و مفهوم بخشیدن به کار و فعالیت هر کارمند، انگیزه‌ای اجتماعی و والاتر از اهداف سازمانی به او بخشد.
"نه برای یک لقمه نان" کتابی از کونوسوکه ماتسوشیتا بنیانگذار شرکت پاناسونیک بوده که او در آن شیوه‌ی مدیریت خود و دیدگاهش در برخورد با دیگران را بیان میکند. مسیر زندگی چه از تاسیس شرکت خود پس از استعفا از شرکت برق و یا تا مرز ورشکستگی رفتن پس از جنگ جهانی دوم همگی روایتی دست اول از معضلاتی هستند که تمامی مدیران میبایست آمادگی رویارویی با آن‌ها را داشته باشند.
در همه جای کتاب میتوان اعتقاد نویسنده به لزوم هدفی والا در سازمان را به چشم دید. هدفی که فراتر از منافع مادی و در راستای منفعت بردن جامعه باشد. اگرچه به طور مستقیم هرگز اشاره‌ای به تئوری مدیریتی مورد استفاده‌ی او نمیشود، میتوان رویکرد او به مدیریت را مانند بسیاری سازمان‌های ژاپنی مبتنی بر تئوری Z دانست.
اصلی‌ترین ویژگی این کتاب این است که مفاهیمی که در تئوری Z به عنوان واقعیت و اصل بیان میشوند در این کتاب در قالب تجربه‌های شخصی کونوسوکه ماتسوشیتا و دلایل او برای به کارگیری آن‌ها توضیح داده میشوند.
اگر مطالعه‌ی مفاهیم تئوری Z در کتب منابع انسانی مانند خواندن در مورد فوتبال باشد، کتاب نه برای یک لقمه نان، معادل مشاهده‌ی فینال جام جهانی به همراه گزارشگری عادل فردوسی‌پور است. نه فقط استفاده از اصول را در عمل میبینیم، بلکه دلیل و منطق پشت هر یک از این مفاهیم را نیز برایمان شرح داده میشود.
