این سؤال را بارها از من پرسیده‌اند و من معمولاً با یک سؤال دیگر جواب داده‌ام: «منظورت از تأثیر چیست؟ انتظاری که از عبارات تأکیدی داری چیست؟ فکر می‌کنی چه فایده‌ای دارند؟ بگو تا من بگویم که آیا این خاصیت را دارند یا نه.» معمولاً می‌گویند: «شنیده‌ام روی ناخودآگاه تأثیر می‌گذارد.» می‌پرسم:«چه تأثیری؟ ناخودآگاه چه می‌کند؟» و معمولاً به اینجا میرسم که آن‌ها خودشان هم نمی‌دانند موضوع چیست و چه انتظاری می‌توانند داشته باشند. عجیب هم نیست. بیشتر ما نمی‌دانیم این عبارات و خیلی چیزهای دیگر که در کتاب‌ها و کلاس‌های موفقیت به ما معرفی کرده‌اند، واقعاً چه هستند و قرار است به چه کاری بیایند. من در این یادداشت می‌خواهم به زبان ساده -که تنها زبانی است که بلدم- بگویم که عبارات تأکیدی چه هستند، به چه دردی می‌خورند و به چه دردی نمی‌خورند.
عبارت تأکیدی چه نیست و به چه دردی نمی‌خورد؟
تصور خیلی از ما این است که عبارات تأکیدی قرار است بر «ضمیر ناخودآگاهمان» اثر بگذارد. اما نمی‌دانیم که قرار است دقیقاً چه اثری بگذارد و چه کند. شاید فکر می‌کنیم قرار است با تکرار جملات مثبت، چیزهای خوب و رؤیاهایمان را به سمت خودمان جذب(؟!) کنیم. شاید فکر می‌کنیم که قرار است حالمان خوب شود و همه چیز را طور دیگری ببینیم. یا شاید قرار است باورها و افکارمان با این تکرار کردن تغییر کند و خیلی چیزهای دیگر.
قبل از نوشتن این یادداشت، «عبارات تأکیدی» را گوگل کردم تا ببینم وبسایت‌های فارسی‌زبان درباره‌اش چه‌ها نوشته‌اند. با وجود اینکه تقریباً می‌دانستم قرار است چه ببینم، باز هم کمی تعجب کردم! برداشت‌ها از آنچه فکر می‌کردم غیرواقعی‌تر بود. مثلاً فهرستی از «عبارات مثبت» پیشنهاد کرده بودند و گفته بودند این دسته عبارات برای سلامتی جسم و روان، دسته دیگر برای جذب پول و ثروت، آن یکی برای آینده و روشن بودن آن، دیگری برای بهبود روابط و... به همین ترتیب هر دسته از عبارات برای چیزی مفید است. راستش بیشتر شبیه فهرستی بود که رمال‌ها و دعانویس‌ها می‌دهند: این دعا برای بخت‌گشایی، این یکی برای مهربان شدن دل همسر و...! در جای دیگری خواندم: «برای اینکه شما به هدفتان برسید باید ارتعاش خواسته‌تان را به کائنات بفرستید و در مسیر خواسته‌هایتان قرار بگیرید تا به ساده‌ترین شکل ممکن به رؤیاهایتان برسید.» شوخی می‌کنید؟!
همین یادداشت ادامه داده بود:«خیلی از دوستان وقتی از جملات تأکیدی استفاده می‌کنند احساس بدی دارند همین احساس بد باعث می‌شود جملاتی که می‌نویسید و تکرار می‌کنید به واقعیت تبدیل نشود. یکی از معیارهای استفاده از جملات تاکیدی ایجاد احساسات خوب در شماست.» یاد یکی از حقه‌های دعانویس‌ها و جادوگران(؟) افتادم. که بعد از آماده کردن طلسم به شما می‌گویند «وقتی این را امشب در قبرستان خاک کردی، اصلاً به خرگوش صورتی فکر نکن! اگر فکر کنی، طلسم کار نمی‌کند و جواب نمی‌گیری.» و امکان ندارد که شما آن شب در قبرستان موقع خاک کردن طلسم، به خرگوش صورتی فکر نکنید! چطور می‌شود جملاتی بنویسیم که با آنچه فکر می‌کنیم تفاوت زیادی دارد و به خودمان فشار بیاوریم که باید این‌ها را باور کنیم، اما هیچ احساس ناخوشایندی را تجربه نکنیم؟! امکان ندارد!
پس همانطور که می‌بینید، عبارات تأکیدی هیچ اثر جادویی‌ای ندارند. آن‌ها چیزی را به سوی ما جذب نمی‌کنند. پس عبارات تأکیدی واقعاً چه هستند و به چه کار می‌آیند؟
عبارت تأکیدی چیست و به چه دردی می‌خورد؟
عبارات تأکیدی، کلمات یا جملاتی هستند که ما در ذهن یا به زبان، زیاد تکرار می‌کنیم. چیزهایی درباره خودمان، اطرافیانمان و زندگی. این عبارات فقط چیزهایی نیستند که در کتاب‌ها و کلا‌س‌ها به ما توصیه یا دیکته می‌شوند. بلکه افکار غالبی که خودمان داریم و مدام تکرار می‌کنیم هم عبارات تأکیدی محسوب می‌شوند.
این روزها دیگر همه ما می‌دانیم که افکارمان بر ساختن زندگیمان اثر زیادی دارند. اما چگونه؟ برخی خیال می‌کنند این افکار قرار است امواجی بفرستد و به طریقی نامرئی ما را در مدار خواسته‌ایمان قرار دهد. اما اینطور نیست! البته که افکار ما بر زندگیمان مؤثرند، اما به این طریق که آن چه می‌اندیشیم، احساسات ما را می‌سازد و ما را به انجام رفتار خاصی ترغیب می‌کند. و در نهایت این رفتار ماست که در کنار برخی عوامل بیرونی، زندگی ما را می‌سازد. همین! بنابراین اگر می‌خواهیم از عبارات تأکیدی استفاده کنیم، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که این عبارات نهایتاً:
اما این‌ها هم به سادگی به دست نمی‌آیند. وقتی برای مدتی طولانی، افکار مشخص و شیوه تفکر معینی داشته باشیم، تغییر و اصلاح آن به سادگی ممکن نیست. در مواردی کمتر و در مواردی بیشتر، گاهی آسان‌تر و گاهی سخت‌تر. بهرحال تلاش درست در جهت اصلاح افکار، قطعاً اقدام درست و ارزشمندی است و اثرات خوب آن در زندگی خود فرد و اطرافیانش و حتی در درازمدت در جامعه ظاهر خواهد شد. اما به این آسانی هم که می‌گویند نیست.
وقتی از عبارات تأکیدی استفاده می‌کنیم چه می‌شود؟
تصور کنید شما از ظاهر خودتان متنفرید. می‌خواهید این احساس را تغییر دهید و من به شما می‌گویم هر روز در آینه به خودتان نگاه کنید و بگویید «من زیبا هستم». به نظر کار بدی نمی‌آید، مگر نه؟ زیبایی خوب است و همه آدم‌ها شایسته این هستند که خودشان را دوست داشته باشند. نفرت از خود واقعاً آزاردهنده است. بنابراین شما شروع به تمرین می‌کنید، اما به محض اینکه می‌گویید «من زیبا هستم» کسی در سرتان فریاد می‌زند «با آن دماغ گنده و لب‌های نازک و چانه دراز؟ خفه شو زشت بدقواره!» احساس شما از قبل هم بدتر می‌شود، مگر نه؟ البته من پیشنهاد نمی‌کنم که به دلیل تجربه یک احساس منفی، تسلیم شوید. نمی‌گویم چون باورش نمی‌کنید، پس کار بدی است. نه! می‌خواهم بگویم نباید انتظار داشته باشید که حالا حالاها از گفتن چیزی که به نظرتان دروغ می‌آید احساس خوبی پیدا کنید. اما در عین حال، شاید مدت‌ها هم این کار را بکنید و همچنان هیچ نتیجه خوبی نگیرید. بله، این هم خیلی ممکن است.
پس برای اینکه بتوانیم فکری را در سرمان تغییر دهیم، ابتدا باید بدانیم این فکر چه نتایجی دارد، چه فکری بهتر است که به جای آن بیاید و سپس برای تغییر آن در ذهن و در عمل تلاش کنیم. و این تلاش چیزی بسیار فراتر از این است که در طول روز جملاتی را مدام تکرار کنیم. تأکید می‌کنم که استفاده از عبارات تأکیدی به شکل درست، می‌تواند تا حدی به ما کمک کند، اما مهم است که بدانیم قرار نیست ما را در «مدار» چیزی قرار دهد یا باورهایمان را ناگهان تغییر دهد!
بنابراین اصلاح افکار و باورها و هدایت آن‌ها در مسیر بهتر ممکن است که البته جزئیات آن در این یادداشت نمی‌گنجد. هدف از این یادداشت کوتاه، صرفاً این است که انتظارتان را از بکارگیری عبارات تأکیدی زیر سؤال ببرید، درباره آنچه می‌شود و نمی‌شود فکر کنید، افکارتان را درباره آن آزمایش کنید و بدانید که واقعاً به چه دردی می‌خورد تا آن را به عنوان تکه‌ای از پازل موفقیتتان به کار بگیرید، نه به عنوان عصای جادویی! واقع‌بینی، شرط اول موفقیت است.
ناهید مزیدی، مربی نگرش (Mindset Coach)
پادکست «رسیدن» در Castbox و شنوتو
residan.ir «وبسایت «رسیدن
instagram.com/residanofficial «صفحه اینستاگرام «رسیدن
