چه جملاتی به وسواسی ها نگوییم؟

شاید شما زمانی یک هم اتاقی داشته اید که دائماً نگران این بوده که نکند کتری را روشن گذاشته باشد ، حتی اگر یادش باشد که صبح زود آن را از برق کشیده

یا شاید همسرتان چنان به تمیز نگه داشتن قسمتی از خانه مثلاً سطح اوپن یا میز آشپزخانه حساس باشد که یک سطح کثیف دیگر را کاملا نادیده می گیرد

یا ممکن است دوستی داشته باشید که دوست دارد چیزها را بشمارد ، صندوق های پستی ، جدول پیاده رو ، چراغ های جلو ماشین ها یا ...

یا شاید یکی از فامیل ها به شما اعتماد کرده و گفته که که فکرهای سرزده و ناراحت کننده ای را تجربه می کند که هر چقدر تلاش کند نمی تواند آنها را کنار بگذارد

خوب ، به احتمال قوی این افراد مبتلا به وسواس فکری عملی یا OCD هستند - یک اختلال رفتاری مغزی که تقریباً 2 تا 3 درصد از مردم را مبتلا می کند.

مساله این جاست که وقتی اطلاعات زیادی در مورد OCD ندارید ، نظراتی که به این آدم ها ارائه می دهید به جای مفید بودن یا همدلی می تواند آزار دهنده ، ناآگاهانه یا انکار کننده باشد.

اینجا برخی از این عبارات را آورده ایم که گفتن آنها به یک دوست یا یکی از اعضای خانواده یا آشنایی که وسواس فکری عملی دارد مناسب نیست :‌

نگران نباش ، خود من هم گاهی اوقات یه جورایی وسواسی ام

شاید شما هرگز مبتلا به بیماری وسواس تشخیص داده نشده باشید اما می توانید در برخی از موارد به طور مداوم روی یک فکر خاص گیر کنید یا نیاز داشته باشید که مطمئن شوید همه چیز اطراف شما دقیق و سرجای خودش هست.

به گفته دکتر نجم آبادی متخصص رواندرمانی وسواس، اختلال وسواس فکری عملی ، به افکار غالباً ناراحت کننده یا وسواس فکری منجر می شود که باعث اضطراب شدید در فرد می شود انگاه آن فرد سعی می کند با انجام کارها یا رفتارهایی که تحت عنوان اجبار شناخته می شوند ، این اضطراب را برطرف کند. همه افراد ، وسواس فکری را تجربه می کنند و تا حدودی رفتارهای اجباری می کنند ، اما افراد مبتلا به OCD آن را به شدت تجربه می کنند و از نظر روانی یا جسمی احساس ناراحتی زیادی می کنند. آنها غالباً با هدف از بین بردن افکار یا احساسات ناخواسته ، درگیر یک سری تشریفات می شوند آن هم نه به این دلیل که از اجرای آنها لذت می برند بلکه به این خاطر که نمی توانند این اعمال را کنترل کنند.

دکتر مصطفی نجم آبادی رواندرمانگر ، معتقد است تشخیص بیماری ، زمانی است که این افکار ، احساسات و رفتارها تا حدی رخ می دهد که توانایی افراد برای شرکت در فعالیت های روزمره را مختل می کند مثلا شما نمی توانید به کار خود برسید ، نمی توانید بخوابید و نمی توانید آنطور که دوست دارید در روابط شرکت کنید.

بنابراین اگر ساعت ها خانه خود را تمیز می کنید چون دوست دارید که این کار را انجام دهید ،شما وسواس ندارید، اما اگر تمیز می کنید زیرا می خواهید افکار و احساسات بدتان را از بین ببرید ، ممکن است مبتلا به وسواس باشید .

در کل حرف مهم آن است که اگر خودتان OCD ندارید ، سعی کنید تجربیات معمولی خود را با تجربیات این اختلال مقایسه نکنید.

به نظر نمیاد وسواسی باشی ..

افراد دارای وسواس فکر و عملی که درمان نشده اند در خیلی موارد بسیار طبیعی به نظر می رسند اما گاهی مردم فکر می کنند چگونه شخصی که از درون و بیرون بسیار منطقی و عادی به نظر می رسد ، گرفتار همه این افکار و رفتارهای مضحک و وسواس گونه باشد؟

باید بدانیم که هر کسی - زن یا مرد ، جوان ، نوجوان یا پیر ، مذهبی یا غیر مذهبی ، با حجاب یا بی حجاب - می تواند OCD داشته باشد. و فقط به این دلیل که شخصی عملکرد بالایی دارد یا موفق است ، به معنای مصونیت وی از این بیماری نیست.

می خوای بیا خونه منم تمیز کن

یک تصور غلط در مورد وسواس اجباری این است که کسانی که به آن مبتلا هستند حتما وسواس تمیزکاری و کثیفی یا نجسی و پاکی دارند و مجبور به کارهایی مانند نظافت یا شستن دست می شوند. اما وسواس و اجبارهای متفاوت زیادی نیز وجود دارد.

به عنوان مثال اسکروپولوسیتی نوعی اختلال وسواس فکری است که در آن افراد نسبت به اعمال مذهبی یا اخلاقی ، تعهدات و مناسک بیش از حد حساس می شوند. در نتیجه ، آنها شاید چندین بار در روز نمازهایشان یا اذکارشان را مکرر و تکراری می خوانند.

برخی از افراد مبتلا به OCD افکار ناخواسته ای را تجربه می کنند که گاها جنسی و خشونت آمیز است. چنین افکاری به معنای منحرف بودن آن افراد نیست، یا بدان معنی نیست که آنها بر اساس این افکار عمل می کنند. اما این فکر های آزار دهنده می تواند باعث پریشانی شدید فرد شوند. کسانی که این مشکل را دارند معمولا سعی بسیار زیادی میکنند تا از ایجاد موقعیت های حتی احتمالی این مسایل جلوگیری کنند و یا مجبور به اجبارهای دیگری میشوند که به اعتقاد آنها این مشکل یا ضرر را خنثی می کند مثلاً ، مرور ذهنی یک واقعه یا انجام یک کار برای اینکه همه چیز درست شود.

وسواس های متداول دیگر از کمال گرایی تا از دست دادن کنترل برای آسیب رساندن به خود یا دیگران است.

اجبارها نیز معمول شامل شمارش ، لمس اشیا یا خود شخص به صورت تکراری یا بررسی مواردی است که ممکن است بی نتیجه یا جزئی به نظر برسد اما با این وجود نگرانی بزرگی ایجاد می کند.

آیا اجاق گاز روشن است؟ این فکر نشخوار گونه و مکرر می توانند مانع از ترک خانه برای روزهای متمادی شود و در حالت های شدید می تواند افسردگی یا تمایل به خودکشی را تحریک کند.

جالب است بدانید که حتی اگر فرد مبتلا به OCDتمیز کاری ، اغلب آنقدر روی یک قسمت از خانه - مثلاً یک سطح - تمرکز می کنند که بقیه خانه به نظر آشفته می رسد ، انگار که مشاهده یک آشفتگی یا کثیفی چنان اضطرابی در آنها ایجاد می کند که آنها آن را پاک نمی کنند.

یک مراجع که رفتارهای اجباری او حول تمیز کردن سطوح چسبناک یا دستهای کثیف است ، می گوید: اگر وارد خانه من می شدی ، هرگز فکر نمی کردی که من وسواس داشته باشم. طنز ماجرا این است که بسیاری از مبتلایان به اختلال وسواس ، به صورت فزاینده ای عصبی و کثیف هستند.

شما غیر منطقی هستید

اگر شما وسواسی هستید و OCDدارید ، احتمالاً می دانید افکاری که تجربه می کنید - یا رفتاری که انجام می دهید - غیر منطقی است. آدم های دارای وسواس خودشان میدانند که رویگردانی از این افکار و اعمال دشوار است. این کارها احتمالاً کارهایی است که شما دوست ندارید آن را انجام دهید ، اما کاری است که باید آن را انجام دهید زیرا تا زمانی که این کار را انجام ندهید ، شاید نتوانید از فکر کردن در مورد آن دست بکشید ، یا شاید فکر کنید که اتفاق بدی رخ خواهد داد. شاید افکار و احساسات از نظر جسمی به شما آسیب می رسانند یا از نظر جسمی احساس بیماری می کنید.

چرا نمیتونی بس کنی؟

بسیاری از مبتلایان به اختلال وسواس فکری نسبت به رفتارهای خود آگاه هستند و می توانند آنها را از دید دوستان و اعضای خانواده پنهان کنند. آنها منتظر می مانند تا در خلوت خانه خودشان باشند تا رفتارها یا آیین های تکراری را انجام دهند. یا اینکه آنها به تعطیلات می روند و ناگهان علائم آنها از بین می رود و از زندگی روزمره خارج می شوند. پس چرا ، دوستان و اعضای خانواده اغلب می پرسند ، آیا شما نمیتونید فقط جلوی خودتون رو بگیرید؟

واقعیت آن است که این جلوگیری آسان نیست. استراتژی های سرکوب فکر برای همه ما یک اثر متناقض دارند. ما پس از سرکوب کردن افکار ، بیشتر از قبل آن فکر را تجربه می کنیم ، و بر تعداد و شدت به ذهن آمدن آن فکر افزوده می شود.

همه چیز تو ذهن خودته

متخصصان دقیقاً نمی دانند چه عواملی باعث وسواس فکری می شود. با این حال ، آنها می گویند شواهد قوی وجود دارد که نشان می دهد این بیماری حاصل اتفاقاتی در مغز است. مطالعات نشان می دهد که ممکن است یک استعداد ژنتیکی و ارثی برای OCD وجود داشته باشد ، و fMRIها نشان می دهد افراد مبتلا به OCD اغلب ناهنجاری های مغزی دارند. عفونت ها و ضربه به سر نیز به عنوان عوامل زندگی و شرایط محیطی با توسعه OCD مرتبط هستند. از آنجا که OCDبه احتمال زیاد مبتنی بر بیولوژیک است ، کسی را متهم نکنید که آن را تصور کرده یا آن را ساخته است.

این فقط یک کنجکاویه. جدی نیست.

متاسفانه بسیاری از افراد تصور می كنند كه اختلال وسواس فكری پیش پا افتاده یا ساده لوحانه است. برخی از علائم ممکن است اغراق آمیز یا عجیب به نظر برسد ، بنابراین جدی نگرفتن آن آسان است.

اغلب ، بیماران در گروه های حمایتی سعی می کنند حس شوخ طبعی در مورد این اختلال را حفظ کنند. اما این علائم در حالی که عجیب به نظر می رسد اما با شخصی که از آنها رنج می برند بسیار جدی است. این کارها زندگی آنها را می بلعد و توانایی کار یا زندگی اجتماعی عادی آنها را مختل می کند.

فقط آرام باش.

روانشناسان خوب و حاذق می گویند ، در حالی که تکنیک های آرام سازی می توانند به اضطراب ناشی از افکار وسواسی کمک کنند ، اما علائم OCDرا درمان نمی کنند یا باعث از بین رفتن آنها نمی شوند. بنابراین به شخص نگویید که آهسته دویدن یا مدیتیشن به بهبود بیماری او کمک می کند.

آرامش بسیار مهم است ، اما این واقعیت را از بین نمی برد که مغز وسواسی دایم به من حمله می کند. هیچ نوع روش تنفسی یا هوشیاری وجود ندارد که این واقعیت را از بین ببرد که مغز من می خواهد روی اشتباه تایپی که در یک نوشته داشته ام گیر بدهد.

فقط باید یاد بگیری که باهاش زندگی کنی

بعضی ها میگویند اگر OCD دارید ، باید به آن عادت کنید و همینطور زندگی کنید. اما ایا این درست است؟ خیر – درست نیست . الان و در سال قرن بیست و یک ، روش های درمانی متعدد و موثری در دسترس اند. به گفته متخصصان روانشناسی ، گفتن این که باید این مسله را ببذیری و تحملش کنی ، میتواند این اختلال و درد و رنج ناشی از آن را طولانی کند و مانع از کمک به فرد شود.

داروهای مختلف و همچنین روان درمانی می توانند علائم OCD را کاهش دهند. روانشناسان از نوعی درمان رفتاری شناختی به نام درمان مواجهه ای و پیشگیری از پاسخ برای درمان اختلالات اضطرابی ، وسواس و هراس استفاده می کنند. درمانگران از مبتلایان به اختلال وسواس فکری می خواهند خود را در موقعیت هایی قرار دهند که وسواس و احساسات آنها را تحریک کند اما از انجام رفتار اجباری خودداری کنند.

البته همه به همان روش های درمانی پاسخ نمی دهند یا نمی خواهند آن را امتحان کنند.

در کل باید بدانید که بس از درمان وسواس شما زندگی باز تر روشن تر و زمان بسیار بیشتری برای زندگی کردن خواهید داشت.

جملات ممنوعه :

چیزی نیست ، منم بعضی وقتها وسواسی میشم

به نظر نمیاد وسواسی باشی ها

میخوای بیا خونه ما رو هم تمیز کن

غیر منطقی هستی دیگه

چرا نمیتونی بس کنی؟

همه چی تو ذهن خودته

فقط کافیه آروم باشی ، ریلکس کن

یاد بگیر باهاش زندگی کنی