هنر معاصر یک جریان هنری است که در دهه‌های اخیر به وجود آمده و تلاش دارد که با استفاده از رویکردها و فرم‌های نوین، تجربه‌ها و ایده‌های جدیدی را به نمایش بگذارد. هنرمندان معاصر تمایل دارند که مفاهیم پیچیده‌تری را در آثار خود بررسی کنند. همچنین آنها قصد دارند از تکنیک‌ها و روش‌های متنوعی برای بیان افکار و احساسات خود استفاده کنند. هنر معاصر نمایانگر منظره‌ای پویا و در حال تحول در قلمرو هنر است. تلفیقی منحصربه‌فرد از فناوری‌های پیشرفته، رسانه‌های متنوع و کاوش در موضوعات پیچیده از ویژگی‌های جذاب و قابل‌توجه این بخش است.
در چند دهه گذشته، هنر معاصر شهرت قابل‌توجهی به دست آورده و توجه علاقه‌مندان و کلکسیونرهای باتجربه را به خود جلب کرده است. در این یادداشت، نگاهی به گزارش بازار هنر معاصر در سال 2022 شده است. هدف این گزارش سالانه بررسی ابعاد چندوجهی این بازار پر رونق، ارائه بینش‌ها، روندها و تحلیل‌هایی است که تأثیر متقابل پیچیده خلاقیت، نوآوری و تجارت را روشن می‌کند.
این گزارش از طریق کاوش دقیقی شاخص‌های کلیدی بازار هنر مانند گردش مالی، هنرمندان، کشورهای پیشگام و... را به دنبال ارائه دیدگاهی جامع از وضعیت فعلی و پتانسیل آینده هنر معاصر بیان می کند. از ادغام تکنیک‌های سنتی با رسانه‌های دیجیتالی پیشرفته گرفته تا کاوش در مسائل اجتماعی، این گزارش روایت‌های متنوع و جذابی از این بازار پر جنب‌وجوش را بیان می‌کند.
در ادامه با سفر به دنیای هنر معاصر جایی‌که خلاقیت و نوآوری در هنر هیچ حد و مرزی نمی‌شناسند و بیان هنری شکل‌های جدید و هیجان‌انگیزی به خود می‌گیرند همراه شوید.
گردش مالی بازار جهانی هنر معاصر نوین در سال 2022 (1 ژوئیه 2021 تا 30 ژوئیه 2022) مبلغ 2.7 میلیارد دلار بوده است. این مبلغ نسبت به سال 2021 میزان 1.1 درصد کاهش را نشان می‌دهد. این کاهش فروش تا حد زیادی به‌دلیل سیاست‌های کووید در کشور چین بوده که به‌شدت بر بازار هنر این کشور تأثیر گذاشته است. همچنین اگر اختلالات ناشی از کووید را نادیده بگیریم، مولفه‌های هنر معاصر در 5 سال گذشته 9 درصد رشد می‌کرد.
در سال 2022، فروش هنر معاصر 17.6 درصد از کل بازار هنرهای زیبا را به خود اختصاص داده است. درحالی‌که این بازار تنها 2.7 درصد از کل بازار هنرهای زیبا را تشکیل می‌دهد. همچنین سهم بازار آثار هنری معاصر نوین (بخشی فرعی از هنر معاصر که متشکل از آثار هنرمندان زیر 40 سال است) از کل بازار هنرهای زیبا 2.6 درصد بوده است. رشد این بخش نشانه‌ای بارز از دگرگونی به‌وجود آمده در بازار هنر است.
سال 2022 فروش حراج هنری معاصر در مناطق مختلف جهان متفاوت بوده است. درحالی‌که غرب رشد چشمگیری داشته، شرایط در آسیا یکنواخت نبوده و با کاهش و افزایش توأمان همراه بوده است. همچنین بازارهای جدیدی در آفریقا شکل‌گرفته‌اند و نیوزلند و استرالیا نیز باز هم در میان 15 کشور برتر جهان در حراجی آثار هنری حضور دارند.
ایالات متحده آمریکا در سال 2022 افزایش 20 درصدی در فروش آثار هنر معاصر داشته است. با 1.05 میلیارد دلار بزرگ‌ترین بازار فروش هنر معاصر را آمریکا به خود اختصاص داده است. این کشور به‌تنهایی سهمی 39 درصدی را از گردش مالی بازار حراج هنری دارد.
چین باوجوداینکه با 740 میلیون دلار در رتبه دوم قرار دارد، اما شرایطی کاملاً متفاوت را پشت سر می‌گذارد. همان‌گونه که اشاره شد، چین به‌دلیل سیاست‌ها و قرنطینه‌های ناشی از کرونا در سال 2022، کاهش 33 درصدی فروش نمایشگاه هنر معاصر را تجربه و جایگاه خود را به آمریکا واگذار کرده است. بریتانیا نیز با فروش 486 میلیون‌دلاری آثار هنری که معادل سهمی 18 درصد از بازار جهانی است در جایگاه سوم قرار گرفته است.
همچنین بیشترین میزان رشد بازار فروش در تاریخ هنر معاصر با رشد بیش از 344 درصدی در مقایسه با سال 2021، متعلق به کره‌جنوبی است. این کشور توانسته در سال 2022 مبلغ 66 میلیون دلار فروش را در مولفه‌های هنر معاصر ثبت کند. به‌گونه‌ای که سئول اکنون در حال تثبیت خود به‌عنوان یکی از پایتخت‌های جدید جهانی هنرهای معاصر است.
در سال 2022 تعداد 39,980 امضاء منحصربه‌فرد از هنرمندان هنر معاصر در آثار ارائه شده به حراجی‌ها وجود داشته است. این آمار در مقایسه با سال 2021 با تعداد 34,602 هنرمند 15 درصد افزایش یافته است. همچنین از تعداد 39,980 هنرمند معاصر تعداد 5,300 نفر آنها جدید بوده‌اند که در مقایسه با سال گذشته با تعداد 1,200 هنرمند جدید در رشته‌های هنری معاصر رشد بالای 313 درصدی را نشان می‌دهد.
بر اساس مجموع گردش مالی چندین حراج هنری در سال 2022، ژان میشل باسکیا پرفروش‌ترین هنرمند معاصر بوده که از 88 اثر فروخته شده 268 میلیون دلار درآمد به دست آورده است. گران‌ترین اثر او 85 میلیون دلار فروش رفته است. بعد از باسکیا، بنکسی با 127 میلیون دلار گردش مالی از 1,062 اثر در جایگاه دوم قرار گرفته است. بیشترین درآمد او از یک اثر هنری معاصر 25.4 میلیون دلار بوده است. رتبه سوم نیز با 106 میلیون دلار از 550 اثر فروخته شده به یوشیتومو نارا اختصاص یافته است. جورج کاندو، سیسیلی براون، کریستوفر وول، جف کونز و پیتر دوگ دیگر هنرمندان پرفروش جهان در حراجی‌های هنر بوده‌اند.
علی‌رغم چالش‌های همه‌گیری کرونا در دو سال گذشته، تعداد آثار هنر معاصر فروخته شده به‌طور قابل‌توجهی در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است. تعداد مولفه‌های هنر معاصر فروخته شده در سال 2022، به عدد 119,400 اثر رسیده است. در مقایسه با سال 2021 که 102,000 کار هنری فروش رفته بود رشد 12 درصدی داشته است. همچنین نگاهی به سال‌های قبل‌تر نشان می‌دهد که آثار فروخته شده امسال در مقایسه با سال 2001، 10 برابر شده‌است. درعین‌حال، با وجود افزایش فروش هنر معاصر، همچنان قیمت کارهای هنری فروش نرفته 33 درصد است. به سخنی دیگر از سه اثر عرضه شده به حراج هنری همچنان یک اثر فروش نمی‌رود. این ثبات نرخ آثار عرضه شده و فروخته نشده نشان می‌دهد که تقاضا برای ویژگی‌های هنر معاصر با افزایش عرضه و حجم معاملات همگام است.
گزارش سالانه بازار هنر معاصر در سال 2022 نشان می‌دهد این بخش از بازار هنر، علی‌رغم چالش‌های ناشی از همه‌گیری کووید-19، همچنان در مسیر رشد و توسعه قرار دارد. گردش مالی جهانی حراج‌های هنری معاصر در سال 2022 به 2.7 میلیارد دلار رسید. این نشان‌دهنده ثبات ابازار در بالاترین سطح تاریخ هنر معاصر است. سهم این بخش از کل بازار هنر در جهان 17.6درصد بوده است.
بازار هنر در آمریکا با 39 درصد گردش مالی، همچنان پیشتاز بازار غرب هست. همچنین تعداد هنرمندان معاصر زیر 40 سال حاضر در حراجی‌های هنر افزایش یافته و رکوردهای قیمتی تازه‌ای برای آثار آنها ثبت شده است. در مجموع این گزارش، حاکی از پویایی و تنوع روبه‌رشد فروش آثار هنری بازار هنر معاصر است که علی‌رغم چالش‌های جهانی، مسیر خود را به سمت آینده‌ای روشن ادامه می‌دهد.
