توی چند پست آینده می‌خوام خلاصه و کاربردی درباره‌ی اسپرسو، دستگاهش و انواعش بنویسم. این پست درباره‌ی دستگاه‌های مختلفیه که این نوشیدنی عجیب و جذاب رو برای ما درست می‌کنن. (همراه با کلی عکس)
همونطوری که قبلا اشاره کردم، قهوه‌ی اسپرسو توی زمان کم با آب نزدیک به دمای جوش و تحت فشار درست میشه. یکی از دستگاه‌هایی که این کار رو انجام میده، ارزون و در دسترس و راحت هم هست موکاپاته (moka pot). موکاپات که با دیزاین مدرن و خاصش توی سایزهای مختلف و انواع برقی و معمولی (که نیاز به منبع گرما دارن) تولید میشه، اولین بار توی سال ۱۹۹۳ توسط یه آقای مهندس ایتالیایی به اسم Alfonso Bialetti ساخته شده (هرچیز خوبی که داریم از این ایتالیایی‌ها داریم!). هر موکاپات سه تکه داره: یک محفظه‌ی آب، یک فیلتر قیفی شکل فلزی و یک محفظه‌ی قهوه که روی همه‌ی اینها قرار می‌گیره. نحوه‌ی کارش اینطوریه که آب وقتی شروع می‌کنه به گرم شدن و کم کم جوشیدن، از فیلتر میاد بالا، با فشار از قهوه رد میشه (چون جایی برای موندن نداره!) و از لوله‌ی وسط قسمت بالایی موکاپات میاد بالا و میریزه توی محفظه‌ی قهوه و تمام!
بسته به مقدار اسپرسویی که قراره درست کنیم، توی قسمت پایینی آب می‌ریزیم، فیلتر رو روش قرار می‌دیم و قهوه‌مون رو می‌ریزیم و تَمپ* می‌کنیم، قسمت رویی رو قرار می‌دیم و محکم می‌کنیم و بعد موکاپات رو روی شعله‌ی کم قرار می‌دیم (یا اگه موکاپاتمون برقیه، روشنش می‌کنیم) و صبر می‌کنیم تا قهوه آماده بشه. مهم‌ترین نکته‌ای که درباره‌ی درست کردن قهوه با موکاپات هست اینه که باید بلافاصله وقتی قهوه آماده شد اون رو از روی شعله برداریم، وگرنه هم دستگاهمون آسیب می‌بینه و هم قهوه‌مون میسوزه و طعم خوبش رو از دست میده.
حالا می‌رسیم به دستگاه‌های اسپرسوساز. این دستگاه‌ها با برق کار می‌کنن و برندهای مختلفی انواع اونها رو با قیمت‌های مختلف تولید می‌کنن. پایه‌ی کار همه‌شون یک جوره: دستگاه یک محفطه‌ی آب داره و قهوه توی یک فیلتر توی یک قطعه به اسم پورتافیلتر (portafilter) قرار می‌گیره، تَمپ* میشه و بعد پورتافیلتر سرجاش بسته میشه و با زدن دکمه، دستگاه آب رو گرم می‌کنه و اسپرسوی ما رو آماده می‌کنه. البته همه چیز به این راحتی نیست!
دستگاه‌های اسپرسو، دو مدل رایج اتومات و نیمه اتومات دارن. توی دستگاه‌های اتومات، ما بجز ریختن قهوه و آب و زدن دکمه‌ی دستگاه کار زیادی نمی‌تونیم بکنیم، نهایتا بعضی‌هاشون یک محفظه واسه‌ی گرم کردن شیر دارن و یک قسمتی که می‌تونیم از بین برنامه‌های ازپیش تعیین‌شده‌ی دستگاه، قدرت قهوه‌مون رو انتخاب کنیم. اما توی دستگاه‌هایی که Manuel mode دارن، اینطوری نیست. همه‌ی فاکتورهای مختلف قابل تنظیم دستی هستن. این دستگاه‌ها خیلی قیمت بالایی دارن و معمولا اون چیزهایی هستن که توی کافه‌ها می‌بینیم. توی این دستگاه‌ها، دمای آب، فشار آب، زمانی که تولید قهوه طول می‌کشه و خیلی موارد دیگه قابل تنظیم هستن، و همه‌ی این موارد وابسته به نوع قهوه‌ای که برای تولید اسپرسو استفاده میشه، نوع روست‌ش و از اون مهمتر نوع اسپرسویی که قراره از این فرآیند به دست بیاد هستن! این تنظیمات برای هر دستگاهی با دستگاه دیگه فرق داره، پس کار کردن باهاشون خیلی پیچیده و دقیقه و نیازمند به یه عالمه آموزش، دانش و تجربه‌ست. اینم بگم که این دستگاه‌ها فقط اسپرسو تولید نمی‌کنن، بلکه با استفاده از اونها میشه شیر رو هم گرم کرد و فوم گرفت، آب جوشی که برای تولید بعضی از نوشیدنی‌ها تولید میشه هم کار اینهاست، و کلی کار دیگه!
دستگاه‌های اسپرسو فقط همین دو مدل نیستن، انواع خیلی متنوع و عجیب غریبی دارن، مثل این عکسهایی که این زیر هست. من فقط درباره‌ی دوتا از معروف‌ترین و رایج‌ترین انواعشون توضیح کلی دادم.
* تَمپ کردن (tamp) عملی‌ه که واسه‌ی درست کردن اسپرسوی خوب ضروریه. هنگامی که آب وارد فیلتر میشه، برای عصاره‌گیری مطلوب قبل از اینکه به قهوه برسه به فضای خالی نیاز داره وگرنه اسپرسومون عطر و طعم خوبی نخواهد داشت. برای تمپ کردن بعد از اینکه مقدار مناسب قهوه توی فیلتر ریخته شد، یک وسیله به اسم تَمپِر (tamper) رو مستقیم از بالا روی سطح قهوه قرار می‌دن آروم و با فشار ثابت اون رو روی سطح قهوه فشار می‌دن تا سطحش صاف و یکدست بشه. بعد عصاره‌گیری رو شروع می‌کنن.
خب، این هم از این! توی پست بعدی می‌بینمتون!
