?زندگی و شخصیت جیران یکی از همسران ناصرالدین‌شاه به گونه‌ای است که قابلیت تبدیل به یک فیلم سینمایی یا یک سریال تلویزیونی را دارد. روایت است که ناصرالدین‌شاه قاجار در یکی از شکارهای خود دلباخته دخترکی روستایی می‌شود. خدیجه خانم که به واسطه چشم‌هایش، شاه به او لقب جیران (غزال) داد به عنوان زن صیغه‌ای وارد حرمسرا شد و توانست به مرحله‌ای برسد که فرزندانش ولیعهد شوند. ناصرالدین‌شاه به دلیل عشق و علاقه‌ای که به جیران داشت یکی از چهار همسر عقدی خود را طلاق داد تا بتواند با او ازدواج کند. پس از ازدواج، شاه لقب فروغ‌السلطنه را به جیران داد و از او صاحب دو پسر شد.
?این دختر روستازاده خیلی زود وارد جناح‌بندی‌های سیاسی دربار قاجار شد و توانست با درایت و سیاست خود عنوان ولیعهدی را برای پسران خود به دست آورد. سنت درباری قاجاریان بر این روال بود که مادر ولیعهد باید از شاهزادگان و اشراف قاجار باشد. جیران با زدوبند با میرزا آقاخان نوری برای پدرش نسب ایلخانی تراشید و توانست درباریان را مجاب به حمایت از پسرش کند. اما هر دو پسر جیران در خردسالی درگذشتند و مرگ آنها غم بزرگی برای جیران بود.
?در سال 1275 قمری جیران که همراه شاه در آذربایجان به سر می‌برد به بیماری سل مبتلا شد. او را به تهران بازگرداندند و شاه هر روز چند ساعت در کنار بستر بیمار او بود تا اینکه سرانجام پزشکان در علاجش فروماندند.
?روایت است که در واپسین لحظات زندگی جیران، ناصرالدین‌شاه لحظه‌ای از بالینش دور نشد و چون آخرین دم جیران سرد شد، همسر تاجدار بر جسد بی‌جان دلدار زار گریست. در سال 1313 قمری زمانی که میرزا رضای کرمانی در حرم عبدالعظیم حسنی تپانچۀ خود را بر قلب ناصرالدین‌شاه خالی کرد، شاه به سختی خود را به مقبره جیران رسانید و در کنار آرامگاه محبوبش جان داد.
? منبع: کتاب چهل سال تاریخ ایران، حسین محبوبی اردکانی
