اگر این نکته را به تقریب بپذیریم که جایزه سیمرغ های نقش اول و مکمل بازیگری در جشنواره فیلم فجر مهم ترین جوایز اهدایی سینمای ایران در این رشته محسوب می شود و قاعده ای کلاسیک و نانوشته می گوید که سیمرغ بازیگری باید به بهترین بازی سال تعلق بگیرد، اما وضعیت برگزاری جشنواره فیلم فجر به گونه ای است که داوری تنها در بین معدودی از فیلم های منتخب هیات انتخاب جشنواره صورت می پذیرد.
همین نکته سبب می شود تا بسیاری از نقش های سیمرغ گرفته سی و هفت دوره گذشته جشنواره فیلم فجر را در مقایسه با وضعیت کلی بازیگری در هر سال نتوان لزوما برترین بازی آن سال نامید.
به واقع هیأت داوران جشنواره فیلم فجر در طول ادوار مختلف برگزاری این رویداد مهم فرهنگی - هنری گاه نسبت به معرفی برندگان سیمرغ بلورین یا اعلام نامزدهای دریافت این جایزه ارزنده، خطای دید داشته‌اند و گاهی هم نخواسته‌اند اقبالی به دستاورد خوب عوامل فنی یک فیلم نشان دهند.
اما مهم‌ترین بخشی که می‌توان بیشترین خطای دید را در آن جست و جو کرد، اهدای سیمرغ‌های بازیگری است. در این بخش گاه خطاهایی آشکار رخ داده که تاریخ جشنواره فیلم فجر را پر از نام‌ها و نقش‌هایی کرده که اکنون چندان رد و نشانی از آنها باقی نیست.
در سوی دیگر گاه هیأت داوران، سیمرغ را بی‌توجه به اصالت ماندگاری نقش و با دلایلی ظاهرا فیلسوفانه و گاه بی‌منطق به بازیگران اهدا کرده‌اند که این شیوه نیز از اعتبار آن جایزه در گذر تاریخ کاسته است.
برای مثال درنظر آورید در بسیاری از دوره‌ها سیمرغ را به جای اصالت اجرای حسی نقش و دستاوردهای بازی تنها به اصالت کاریزماتیک نقش داده‌اند یا در برخی دوره‌ها منطق تشویق جوانان یا احترام به پیشکسوتان سبب شده تا جایزه به فردی که واقعا محق است، نرسد.
در ادامه بهترین های تاریخ جشنواره فیلم فجر را در رشته های نقش اول و مکمل مرد و زن به انتخاب خودم معرفی می کنم.
بهترین بازیگر نقش اول مرد: پرویز پرستویی(مارمولک)
با قدردانی از: بهرام رادان(سنتوری)
کاندیداهای اصلی: داریوش ارجمند(ناخدا خورشید)، زنده یاد عزت الله انتظامی(اجاره نشین ها)، زنده یاد هادی اسلامی(سرب)، زنده یاد خسرو شکیبایی(هامون)، اکبرعبدی(هنرپیشه)، پرویز پرستویی(آژانس شیشه ای)، محمدرضا فروتن(قرمز)، رضا کیانیان(خانه ای روی آب)، جمشید هاشم پور(واکنش پنجم)، حسن پورشیرازی(مهمان مامان)،مسعود رایگان(خیلی دور خیلی نزدیک)، حمید فرخ نژاد (چهارشنبه سوری)، رضا ناجی(آواز گنجشک ها)، شهاب حسینی(درباره الی)
دیگر کاندیداها/ زنده یاد جمشید مشایخی(کمال الملک)، فرامرز صدیقی(دندان مار)، محمدعلی کشاورز(مادر)، ابوالفضل پورعرب(عروس)، اکبر عبدی(ای ایران)، فرامرز قریبیان(ردپای گرگ)، مهدی هاشمی(همسر)، زنده یاد خسرو شکیبایی(کیمیا)،علی نصیریان (بوی پیراهن یوسف)، پرویزپرستویی(لیلی بامن است)،علی مصفا(لیلا)، پرویز پرستویی(مومیایی3)، حمید فرخ نژاد(به رنگ ارغوان)، اکبر عبدی(رسوایی1)، فرهاد اصلانی(دختر)، امین حیایی(شعله ور)، نوید محمدزاده(مغزهای کوچک زنگ زده)، هوتن شکیبا(شبی که ماه کامل شد)
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////
بهترین بازیگر نقش اول زن: فاطمه معتمدآریا(گیلانه)
با قدردانی از: مریلا زارعی(شیار 143)
کاندیداهای اصلی: سوسن تسلیمی(مادیان)، فاطمه معتمدآریا (همسر)، بیتا فرهی(کیمیا)، فاطمه معتمدآریا(روسری آبی)، فاطمه گودرزی(می خواهم زنده بمانم)، لیلا حاتمی(لیلا)، گلچهره سجادیه(هیوا)، مژده شمسایی(سگ کشی)، ترانه علیدوستی(من ترانه 15 سال دارم)، هانیه توسلی(شب های روشن)، گلاب آدینه(مهمان مامان)،هدیه تهرانی (چهارشنبه سوری)، لیلا حاتمی(رگ خواب)
دیگر کاندیداها/ زنده یاد هما روستا(پرنده کوچک خوشبختی)، فریماه فرجامی(پرده آخر)، زنده یاد جمیله شیخی(مسافران)، فریماه فرجامی (نرگس)، فاطمه معتمدآریا(هنرپیشه)، باران کوثری(خون بازی)، نگار جواهریان(طلا و مس)، ویشکا آسایش(ورود آقایان ممنوع)، طناز طباطبایی(هیس دخترها فریاد نمی زنند)، الناز شاکردوست(شبی که ماه کامل شد)
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////
بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: اکبر عبدی(مادر و خوابم می آد)
با قدردانی از: رضا کیانیان(آژانس شیشه ای)
کاندیداهای اصلی: سعید پورصمیمی(ناخدا خورشید)، حمید فرخ نژاد(عروس آتش)، داریوش ارجمند(سگ کشی)، زنده یاد خسرو شکیبایی(سالاد فصل)، نوید محمدزاده(ابد و یک روز)
دیگر کاندیداها/ سعید پورصمیمی(پرده آخر)، علی مصفا(پری)، محسن تنابنده(استشهادی برای خدا)، رامبد جوان(گناهکاران)،علی نصیریان (مسخره باز)
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////
بهترین بازیگر نقش مکمل زن: ساره بیات(جدایی نادر از سیمین)
با قدردانی از: رویا تیموریان(کافه ستاره)
کاندیداهای اصلی: زنده یاد نیکو خردمند(پرده آخر)، زنده یاد جمیله شیخی(لیلا)، ثریا قاسمی(شام آخر)، بیتا بادران (آژانس شیشه ای)، مهتاب نصیرپور(من ترانه 15سال دارم)
دیگر کاندیداها/ افسراسدی(عبورازغبار)، گلاب آدینه(روسری آبی)، فقیهه سلطانی(صورتی)، ترانه علیدوستی(چهارشنبه سوری)، پانته آ بهرام(چهارشنبه سوری)، پگاه آهنگرانی(دربند)
