آسمان فوتبال آرژانتین از شب طلایی 1993 و آخرین قهرمانی مردان سرزمین نقره در کوپا آمه ریکا رنگی تیره به خود گرفته است. دیگر خبری از لبخند طلای فوتبال به سرزمین نقره نیست و نسل های طلایی فوتبال آرژانتین جز نقره جام جهانی، جام کنفدراسیون ها و جام ملت های آمریکای جنوبی نصیبی از افتخارات فوتبالی نداشته اند.
اگرچه فوتبال آرژانتین در همین مدت(1993 تا 2019) توانسته 5 عنوان قهرمانی در جام جهانی جوانان، دو طلای المپیک و دو جام کنفدراسیون ها را به دست بیاورد اما ناکامی تیم ملی این کشور در رقابت های بین المللی به یک بغض ملی بدل شده و حسرت ها و اندوه های فراوانی را برای شیفتگان فوتبال در این کشور پدید آورده است.
در مطلب حاضر و به بهانه آغاز رقابت های کوپا آمه ریکا 2019 به میزبانی برزیل، تلاش دارم تا شمایلی کلی از تیم های ملی این کشور را در تاریخچه کوپا آمه ریکا توصیف و تحلیل کنم.
صید نقره در اولین حضور
تیم ملی آرژانتین در همه دوره های کوپا آمه ریکا حاضر بوده و با 28 حضور در فینال از این حیث رکورددار است و با 14 قهرمانی دومین تیم پرافتخار تاریخ این رقابت ها پس از اروگوئه محسوب می شود. آلبی سلسته در اولین دوره این رقابت ها به سال 1916 میلادی توانست به مقام نایب قهرمانی برسد. در آن دوران رقابت قاره ای سنگینی میان آرژانتین و اروگوئه در جریان بود و این تیم ها در رقابت های المپیک هم پابه پای هم پیش می آمدند. نتیجه این رقابت به ثبت طولانی ترین ماراتن دوئل گونه قهرمانی میان این دو تیم در رقابت های قاره ای و بین المللی به مدت 3 دهه منجر شد. رقابتی که از المپیک 1912 آغاز شد و تا 1942 ادامه یافت.
شکل گیری عصر طلایی با گیلرمو استابیله
گیلرمو استابیله اولین آقای گل تاریخ جام جهانی که با تیم ملی آرژانتین به مقام نایب قهرمانی جام جهانی 1930 رسید در رده مربیگری یک رکورد منحصر به فرد را در اختیار دارد. وی در دوران 21 ساله مربیگری خود از 1939 تا 1960 اگرچه نتوانست به توفیقی با تیم ملی آرژانتین در جام های جهانی دست یابد اما با کسب 7 قهرمانی، 2 نایب قهرمانی و یک مقام سومی به عنوان پرافتخارترین سرمربی تاریخ رقابت های کوپا آمه ریکا خود را معرفی کرد.
آرژانتین دوران استابیله گل های بسیاری به ثمر رساند، کلین شیت های متعددی ثبت کرد و همین نکته در کنار کسب امتیازهای بی شمار، سبب شده تا درحال حاضر آلبی سلسته در جدول تاریخ این رقابت ها به عنوان تیمی با بیشترین تعداد برد، بیشترین گل زده، کمترین گل خورده و بیشترین امتیاز مطرح شود.
ناکامی مارادونا در کوپا آمه ریکا
فصل های فوتبال آرژانتین را به 4 دوره کلی تقسیم بندی می کنند؛ عصر سرمربیگری استابیله، دوران ظهور مارادونا، عصر درخشش باتیستوتا و دهه اقتدار نسبی آرژانتین با مسی. هر کدام از این دوره ها برای خود تعریف و مختصاتی دارند اما نکته جالب این فصل های چهارگانه از دوران پرافتخار فوتبال ملی آرژانتین به دوران مارادونا باز می گردد. مارادونا که تیم ملی آرژانتین را قهرمان جام جهانی 1986 کرد در تنها حضور خود درکوپا آمه ریکا اگرچه توانست تیم ملی کشورش را به مرحله نهایی که به شکل گروهی با حضور تیم های برزیل، اروگوئه و پاراگوئه و آرژانتین برگزار می شد، برساند اما در یک دیدار نفسگیر مقابل برزیل و روماریو مغلوب شد و به عنوان سوم اکتفا کرد.
2 قهرمانی کوپا آمه ریکا هدیه باتی گل
تیم ملی آرژانتین پس از ناکامی در رقابت های جام جهانی 1990 و اکتفا به مقام نایب قهرمانی جهان، به یک تغییر نسل در فوتبال خود روی آورد. علت اصلی این تغییر نسل، بازنشستگی بسیاری از بازیکنان آن تیم طلایی و محرومیت مارادونا از سوی فیفا به مدت 15 ماه بود. آلفیو باسیله سرمربی جدید آلبی سلسته با درک شرایط جدید حاکم بر فوتبال آمریکای جنوبی و ضرورت به کارگیری نیروهای جدید در تیم ملی آرژانتین، از کشف بزرگ خود در رقابت های کوپا آمه ریکا 1991 رونمایی کرد. گابریل باتیستوتا جواهر خط حمله بوکاجونیورز در سن 21 سالگی به تیم ملی آرژانتین دعوت شد و درکنار کلودیوکانیگیا و آریل ارتگا خط آتشی طلایی را ایجاد کردند. تیم ملی آرژانتین دریک انسجام تیمی هدفمند و درحالی که تلفیقی ازتجربه وجوانی را داشت با کنار زدن همه رقبا به قهرمانی کوپا آمه ریکا در سال 1991 دست یافت.
باتیستوتا با 6 گل زده آقای گل رقابت ها شد و تیم ملی آرژانتین با ثبت 16 گل زده و تنها 6 گل خورده توانست بهترین خط دفاع و خط حمله رقابت ها را از آن خود کند. اما داستان افتخار آرژانتین در سال 1993 هم تداوم یافت.
البته قهرمانی تیم ملی آرژانتین دراین سال به صلابت دوره قبلی نبود و با درخشش گویگوچه آ دروازه بان خود توانست در دو دیدار یکچهارم نهایی و نیمه نهایی مقابل برزیل و کلمبیا در ضیافت پنالتی ها به برتری برسد و در فینال هم با دو گل باتیستوتا و با غلبه بر مکزیک آخرین قهرمانی خود را در این رقابت ها تاکنون به دست آورد.
دوران گذاربه نسل طلایی جوانان
خوزه نستور پکرمن تاثیرات شگرفی بر فوتبال آرژانتین داشته است و با قهرمانی های پیاپی با تیم جوانان این کشور در رقابت های قهرمانی جهان، بارقه های امید را در دل مردم این کشور زنده کرد. به ویژه با توجه به این نکته که پس از آخرین قهرمانی تیم ملی آرژانتین در رقابت های کوپا آمه ریکا، فرصت های طلایی مناسبی برای قهرمانی نصیب تیم ملی این کشور شد که در همه دوره ها بازنده بودند. تیم ملی آرژانتین در سال 1995، 1997 و 2001 در مرحله یکچهارم نهایی رقابت ها حذف شد اما در سال 2004 با نسل طلایی آیمار و دی الساندرو توانست خود را به فینال برساند و در حالی که 2 بر یک از برزیل پیش بود با دریافت گل ثانیه های پایانی بازهم قافیه قهرمانی را باخت و شکستی تلخ را در ضربات پنالتی تجربه کرد.
افسوس از دست رفتن قهرمانی برای تیم ملی آرژانتین در رقابت های کوپا آمه ریکای 2004 به این دلیل غم بیشتری را برای مردم این کشور ایجاد می کرد که تیم جوانان آرژانتین با آیمار، دی الساندرو، ساویولا و ژرمان لاکس توانسته بود تا در سال 2001 با بازی های چشمنواز و درخشان خود، مقتدرانه ترین قهرمانی تاریخ رقابت های قهرمانی جوانان جهان را با ثبت 26 گل زده و بدون گل خورده و کسب نتیجه درخشان 4 بر صفر، 3 بر صفر و 5 بر صفر در دیدارهای یکچهارم نهایی، نیمه نهایی و نهایی مقابل اسپانیا، برزیل و پاراگوئه ثبت کند و ساویولا نیز با ثبت 11 گل زده، بیشترین آمار گل زده در یک دوره را به نام خود ثبت کند. تیم المپیک آرژانتین نیز در رقابت های المپیک 2004 با به ثمررساندن 20 گل زده و بدون گل خورده یک قهرمانی مقتدرانه دیگر را ثبت کرد و همه این موارد نشان دهنده ظهور نسلی طلایی بود که مردم آرژانتین را حتی به قهرمانی در جام جهانی هم امیدوار می کرد اما گویی سرنوشت همچنان روی نقره ای خود را به فوتبال آرژانتین نشان می داد.
ادامه ناکامی ها با مسی
تداوم قهرمانی جوانان آرژانتین در رقابت های قهرمانی جوانان جهان در سال 2005 و کسب طلای المپیک 2008 که دستاورد ظهور نسل طلایی مسی، گاگو، دی ماریا، آگوئرو، رومرو و زابالتا بود بازهم امیدهای مردم آرژانتین را به کسب افتخارات مجدد در عرصه فوتبال ملی بیشتر کرد. این امید از آنجا شکل دست یافتنی تری به خود گرفت که مسی به بازیکنی بی رقیب بدل شده بود و با کسب افتخارات فردی و تیمی متعدد در باشگاهش بارسلونا، نقشه راه افتخاری تازه را برای فوتبال ملی آرژانتین ترسیم می کرد اما گویا هنوز هم سرنوشت قرار نبود تا لبخند طلایی خود را به مردم سرزمین نقره که دیوانه وار فوتبال را دوست دارند، نشان دهد.
لیونل مسی با تیم آرژانتین در رقابت های کوپا آمه ریکا 2011 که به میزبانی خودشان برگزار می شد حضور یافت و بازی های خوبی را هم به نمایش گذاشت اما اروگوئه با حذف آلبی سلسته در یکچهارم نهایی آب سردی را بر امیدها و آرزوهای مردم آرژانتین ریخت.
اما مسی مصمم به کسب یک جام ملی بود و در رقابت های جام جهانی 2014 با درخشش خود کمک کرد تا آرژانتین پس از 24 سال به بازی پایانی این رقابت ها برسد. رقابتی که آرژانتین برتری مشهودی بر آلمانی ها داشت و اگر با دقت بیشتر بازیکنان آرژانتین همراه بود حسرت و اندوه به یک کلیدواژه در فوتبال ملی آرژانتین بدل نمی شد.
دامنه ناکامی های فوتبال ملی آرژانتین به جام جهانی ختم نشد و با وجود درخشش و تلاش های مسی در دو دوره پیاپی کوپا آمه ریکا به سال های 2015 و 2016 بازهم ضیافت پنالتی ها سبب شکست تلخ آلبی سلسته شد تا مردم آرژانتین با حسرت و اندوه به سرنوشت گزنده یکی از نوادر تاریخ فوتبال کشورشان و جهان بنگرند.
ستاره ای که امسال فرصت داشت تا به 3 دهه ناکامی فوتبال آرژانتین در رقابت های کوپا آمه ریکا پایان دهد و فرجامی طلایی را بر دو دهه حضور درخشانش در عرصه فوتبال باشگاهی و ملی رقم بزند اما در نبرد نیمه نهایی مقابل برزیل شکست خورد و آرزوی فتح جام با تیم ملی آرژانتین برای او به کوپا آمه ریکای 2020 و شاید جام جهانی 2022 قطر کشید.
منبع: هفته نامه همشهری جوان
